Oqiziqlar: Versiyalar orasidagi farq

'''Oqiziqlar''' — daryo oqimlari bilan birga suv omborlari, kul va dengizlarga oqib keladigan mineral va organik zarrachalar. O. dare uzani, jarlik va soylarning oqar suvlar, dare hav-zalaridagi jinslarning yomgʻir va erigan qor suvlarida yuvilishidan xrsil boʻladi. Tabiiy sharoitlarda O.ning katta-kichikligi togʻ daryolarida bir necha oʻnlab sm gacha borishi mumkin (shagʻal va harsanglar). Suvdagi O. miq-dori uning loyqalik darajasini belgilaydi, kg/m3, g/m3, mg/l va %da ulcha-nadi. Oʻrta Osiyoning tekisliklaridan oqadigan daryolarida loykalik daraja-si yuqori (Amudaryoda 4,6, Sirdaryoda 2  kg/m3 gacha). Suvdagi harakatiga qarab O. muallaq (suv ichida suzib yuruvchi) va suv osti (suv ostida oʻzan boʻylab sirgʻ-alib siljiydigan) turlarga bulinadi. Suvning oqim tezligiga qarab suv osti O. muallaq holatga oʻtishi va aksincha bulishi mumkin. Ayniqsa, tosh-qin va tulin suv vaqtida O. juda jadal hosil buladi. Maʼlum vaqt ichida (oy, yil) oqimning joʻshqin kesimi orqali oʻtuvchi O. miqdori daryoning qattiq oqimi (t/oy, t/yil) dey-iladi. Oʻrta Osiyo daryolarining qattiq oqimi juda katta mikdornimiqdorni tashkil etadi. Mas, Amudaryo yiliga 300 mln. t gacha O. keltiradi. O.ni va qattiqoqimni urganish gidrotexnika inshootlarini loyihalashtirish, qurish va ishla-tishda katta ahamiyatga ega. O. chukishi natijasida suv olish inshootlarining xizmat muddati qisqaradi, kanallarning suv oʻtkazish imkoniyati va suv om-borlarining sigʻimi kamayadi.