Osmiy: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
k qisqartmalarni toʻliqlash, replaced: t-ra → temperatura (4), y.da → yilda using AWB |
k imlo, replaced: suyuklanish → suyuqlanish, at.m. → atom massasi using AWB |
||
Qator 1:
'''Osmiy''' (yun. osme — xid; lot. Osmium), Os — Mendeleyev davriy sistemasining VIII guruhiga mansub kimyoviy element. Tartib raqami 76,
O. — koʻkimtir tusli qattiq metall. Metallar ichida eng ogʻiri. Zichligi 22,6 g/sm3 (15°da), suyuqlanish temperaturasi 3027°, qaynash temperaturasi 5027°. O. kimyoviy xossalari jihatidan platina guruhidagi boshqa metallardan keskin ajralib turadi; u baʼzan metallmaslik xossalarini ham namoyon qiladi. O. havoda qizdirilsa, oksidlanib, OsO4 — osmiy (USH)-oksidga aylanadi.
O.ning 2,4 va 8 valentli oksidlari bor. O. oksidlari 600—950° da uchuvchan. Osmiy monooksid yoki osmiy (P)-oksid, OsO — qora tusli kukun, suvda va kislotalarda erimaydi, juda tez oksidlanadi. Osmiy (I V) - o k -sid, OsO2 jigarrang yoki kora kukun modda, suvda va suyultirilgan kislotalarda erimaydi, zichligi 7,91 g/sm3 (22°da), 650° da parchalanadi. Havoda qizdirilganda osmiy (USH)oksidga aylanadi. Osmiy (USH)-oksid yoki osmiy angidrid OsO4 rang-siz kristall modda, zichligi 4,96 g/ sm3 (22°da),
O. tarkibida mis-nikelli sulfid rudalari va mis molibden boʻlgan rudalardan platina guruhi metallari bilan ajratib olinadi. Uni boshqa metallardan ajratishda OsO4 holidabosh-qa idishga oʻtkaziladi. O. qotishmalari aniq oʻlchov asboblari oʻklarini tayyorlashda, radiotexnikada, kompozitsion materiallar olishda, birikmalari esa katalizatorlar sifatida tibbiyotda va fotografiyada ishlatiladi.
|