Seziy: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
k qisqartmalarni toʻliqlash, replaced: t-ra → temperatura (2), y.da → yilda (2) using AWB
k imlo, replaced: mikdor → miqdor, at.m. → atom massasi using AWB
Qator 1:
'''Seziy''' ({{lang-la|caesius}} — zangori, havo rang, Caesium), Cs - Mendeleyev davriy sistemasining I guruxiga manub kimyoviy element; tartib rakami 55, at.m.atom massasi 132,9054. Tabiiy S. 1 ta izotop 133Cs dan iborat. Uning 15 dan ortiq sunʼiy radioaktiv izotoplari olingan. Bular ichida eng barqarori l37Cs (T|/2 = ZZy.).
 
S. dastlab 1860 yilda R. Bunzen va G. Kirxgof tomonidan Germaniyaning Dyurkteym mineral suvlarini spektral usudsa tekshirish natijasida kashf qilingan. Metall S.ni dastlab K. Setterberg 1882 yilda suyuqlantirilgan seziy sianidni elektrolizlab olgan. S.ning spektrida 2 zangori chiziq mavjud.
 
S. nodir element. Yer poʻstining massa jihatidan 7-10~4% ini tashkil etadi. S. pollutsit nomli mineral (alyumosilikat) hosil qiladi. S. birikmalari mineral suvlar tarkibida va tirik organizmlarda boʻladi. S. oz mikdordamiqdorda bazalt, granit, diabaz kabi togʻ jinslari tarkibida uchraydi. Lepidolit (yoki pollutsitdan) litiy, kaliy, rubidiy va kaltsiy ajratilganidan keyin S. birikmalari olinadi. Sof S. olish uchun S. galogenidlar kaltsiy bilan kaytariladi.
 
S. sargʻish-pushti rangli, yengil, juda yumshoq ishqoriy metall. Suyuqlanish temperaturasi 28,5°, qaynash temperaturasi 705°, zichligi 1,90 g/sm3 (20°da). S.ning yoruglikka sezgirligi barcha me-tallarnikidan yuqori.