'''Sapfir''' (qad. [[yahudiy tili|yahudiycha]] sappir — koʻk tosh) — korundning[[korund]]ning A12O3 tarkibli [[shaffoflik|shaffof]], tiniq koʻk rangli[[rang]]li xili. Zargarlikda[[Zargarlik]]da boshqa rangli turlariga (qizil turi — yoqutdan[[yoqut]]dan tashqarisi) S. deb [[nom]] berilgan. Rangi izomorfli aralashmalarga bogʻliq: alyuminiyning[[alyuminiy]]ning turli miqdorda [[titan]] va [[temir]] (Gʻe2+ va Gʻe3+ farq qiladi) almashuvidan hosil boʻladi. Trigonal singoniyada[[singoniya]]da [[kristallanish|kristallanadi]]. 1toifali [[qimmatbaho toshlar|qimmatbaho tosh]] hisoblanadi. Shishasimon[[Shisha]]simon yaltiroq. [[Qattiqlik shkalasi|Qattiqligi]] 9; [[zichlik|zichligi]] 3,5—3,6 g/sm³. Konlari[[Kon]]lari [[Shri-Lanka|ShriLanka]], [[Hindiston]], [[Tailand]], Rossiyada[[Rossiya]]da bor. Tarixda[[Tarix]]da mashhur boʻlgan S. toshlari [[Britaniya imperiyasiningimperiyasi]]ning tojida[[toj]]ida (104 [[karat]]), [[ovallar|oval]] shaklli (258,8 karat) [[brilliant]] broshkada oʻrnatilgani Rossiya Olmos fonditsya saqlanmoqda. S. sanoatda[[sanoat]]da sunʼiy yoʻl bilan ham olinadi. S.ning [[zumrad]], [[topaz]], safsar ([[ametist]]) va boshqa xillari zargarlikda, sunʼiy rangsizi — leykosapfir [[mikroelektronika]], [[kvant elektronikasielektronika]]si, [[optika]] va boshqalarda ishlatiladi (q. [[Korund]]). Oʻzbekistonda[[Oʻzbekiston]]da "korund mintaqasi" [[Tomditov|Tomdi togʻlaridantogʻlari]]dan [[Olay togʻlarigachatizmasi|Olay togʻlari]]gacha 1000 km ga choʻzilgan boʻlsa ham sifatli S. hanuz topilmagan.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
