Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Tahrir izohi yoʻq
Teglar: Mobil qurilma orqali Mobil ilova orqali
Исправлена опечатка, Добавлены ссылки
Teglar: Mobil qurilma orqali Mobil ilova orqali
Qator 3:
 
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi -->
'''Pul''' (fors-toj.) — Oʻrta Osiyo xonliklari va Yaqin Sharqdagi ayrim davlatlarda qoʻllanilgan mis chaqa pul. Mas, 1P. 18—19-asrlarda Qoʻqon xonligida 1/45—1/60 tangaga, Buxoroda 1 P. 1/40 tillaga, 1932 yilgacha Eronda 1/40 qironga teng boʻlgan. PUL — hamma tovarlar va xizmatlar ayirboshlanadigan, umumiy ekvivalent sifatida foydalaniladitanfoydalaniladigan, boshqa barcha tovarlar qiymatini ifodalaydigan maxsus tovar; bozor shtisodiyotiningiqtisodiyotining eng asosiy vositasi. P. oʻz tabiatiga koʻra, 3 xil xususiyatga ega: hamma narsaga ayirboshlanadigan mu-himmuhim haridxarid vositasi;, boylik timsoli;, mehnatni qiymat shaklida oʻlchab beradigan vosita.
 
P. ayirboshlash, toʻlov, qiymat oʻlcho-vioʻlchovi, jamgʻarish (boylik toʻplash) kabi vazifalarni bajaradi:. qiymatQiymat oʻlchovi — tovarlar qiymati miqsorimiqdori P. orqali oʻlchanadi. U boshqa hamma tovar qiymatini ifodalaydi; ayirboshlash vositasi — P. vosita-sidavositasida tovarlar oldisotdi qilinadi; jamgʻarish vositasi — pul oʻzida mehnatni gavdalantirgani uchun boylikning umumiy shakliga aylanadi. Agar [[tovar]] ishlab chiqaruvchi oʻz tovarini sotib, P.ga boshqa tovar sotib olmasa, u P.ni jamgʻaradi. P. jamgʻarish uchun, ayniqsa, P. qadrining saqlanishi muhim ahamiyatga ega; toʻlov vositasi — tovarga uni sotib olingan vaqtda emas, balki maʼlum muddatdan soʻng haq toʻlanadigan tovar muomalasi jarayonida yuzaga keladi. Nasiyaga sotilgan tovarlar va xizmatlar haqi toʻlanganda, qarz qaytarilganda P. toʻlov vositasi rolini bajaradi. P.ning bu vazifasi muomalaning turli kredit vositalari — veksel, chek, banknotlarnp keltirib chiqaradi. P. shakliga koʻra, naqd P. (aniq moddiy shaklga, yaʼni qogʻoz, tanga) va naqd boʻlmagan P. (aniq moddiy shaklga ega boʻlmagan, bankdagi bir joriy hisobvaraqdan boshqasiga koʻchirib yozib qoʻyish orqali harakat qiluvchi P.) koʻrinishida buladi. Muomala doirasi darajasiga koʻra, milliy P. (asosan, mamlakat hududida amalda boʻladigan), xalqaro yoki mamlakatlararo (baynalmilal) P.ga boʻlinadi. Maxsus chiqariladigan jahon P.i yoʻq, ammo umumiy universal toʻlov vositasi rolini eng qadri yuqori, erkin almashtiriladigan P. uynaydi. Hozirgi paytda dunyoda AQSH dollarn, Angliya funt sterlingi, Yaponiya iyenasi va 2002 yil yanv.dan muomalaga kiritilgan Yevropa Ittifoqi mamlakatlarining P. birligi — yevro jaxrn P. i vazifasini bajaradi.
 
<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>