Dur: Versiyalar orasidagi farq

'''Dur''', inju ([[xitoy tilidantili]]dan) — 1) mollyuskalarning[[mollyuskalar]]ning mantiya terisida[[teri]]sida sharsimon[[shar]]simon yoki notoʻgʻri shaklda paydo boʻladigan [[mahsulot]]. D.ning tarkibi[[tuzilma|tarkib]]i chigʻanoqlar[[chigʻanoq]]lar tarkibidan farq qilmaydi va asosan kalsitdan[[kalsit]]dan iborat. Juda oz miqdorda[[miqdor]]da [[suv]], [[organik modda|organik]] va b. moddalar boʻladi. Eng yirik va yuqori sifatli D.lar iliq suvli okeanlarda hamda chuchuk suv hdvzalarida[[suv havzasi|hdvzalari]]da yashaydigan Pteria va Margaritana deb ataladigan [[ikki pallalilar|ikki tavaqali]] mollyuskalarda topilgan.

D.ga har xil ranglari[[rang]]lari bilan jilolanib turadigan konsentrik tuzilishdagi marvarid qatlamlari xos boʻladi. Tabiatda pushti rang yoki sargʻish oq, baʼzan qora rangdagi, [[kaptarlar|kaptar]] tuxumidek[[tuxum]]idek keladigan D. eng qimmatbaho hisoblanadi. D. [[Bahrayn]] orollari[[orol]]lari, [[Qizil dengiz|Qi-zil dengiz]], [[Yaponiya]], [[Shri-Lanka|Shrilanka]], [[Avstraliya]] qirgʻoqlari[[qirgʻoq]]lari yaqinida va b. joylarda yashovchi mollyuskalardan olinadi. Rossiyaning[[Rossiya]]ning [[Murmansk viloyati]], [[Uzoq Sharq|Uzok, Sharq]], [[Xitoy]], [[Shimoliy Amerika|Shim. Amerika]] atroflaridagi dengizlarda[[dengiz]]larda ham D. bor. D.ning tabiiy zahiralari ozayib ketganligi sababli 20-a. boshlaridan sunʼiy yoʻl bilan koʻpaytirilmoqda (maxsus havzalar va oqib yuruvchi katta idishlarda [[koʻpaytirish|koʻpaytiriladi]]. Buning uchun yosh chigʻanoqlarning mantiya terisi sirtiga[[sirt]]iga mayda sharsimon [[qum]] zarralarini joylashtirib, taxminan 10 yil davomida boqib yiriklashtiriladi). Bu usul hozir Yaponiya va Xitoyda[[Xitoy]]da keng qoʻllaniladi; 2) [[zeb-ziynat buyumlari|zeb-ziynat buyumi]]. D.ning yirik va mayda (marvarid) donalari [[taqinchoqlar]] ([[tillaqosh]], [[isirgʻa]], [[uzuk]], toʻgʻnogʻich va b.)ni [[bezash sanʼati|bezashda]] ishlatiladi. Shuningdek, saralab olingan yirik D.lardan ipga[[ip]]ga tizib tayyorlangani ([[munchoq]]) boʻyinga[[boʻyin]]ga taqiladi. D. qadimdan zargarlikda[[zargarlik]]da keng foydalanilgan, qimmatbaho metallar ([[oltin]], [[kumush]] va b.)dan tay-yorlangan buyumlarga [[qimmatbaho toshlar]] bilan birga qadalgan.

{{no iwikiOʻzME}} <!-- Bot tomonidan yaratildi -->