'''Toʻqtayxon''', Toʻxta (? taxminan [[1312]]) — [[Oltin Oʻrda]] xoni[[xon]]i. Botuxonning[[Botuxon]]ning nabirasi[[nabira]]si [[Mangu Temur]] va Oʻljoy xotunning[[xotun]]ning oʻgʻli. [[1288]] y. Oʻrdadagi hokimiyatni [[idora]] qilayotgan amakivachchalari tomonidan kuvilgan. T. panoh izlab [[Noʻgʻay]] oldiga borgan, u T.ning raqiblarini makkorlik bn huzuriga chaqirtirib qatl etgan va xonlik taxtiga[[taxt]]iga T.ni oʻtqazgan ([[1291]]). Biroq oz fursatdan soʻng , T. bn Noʻgʻay orasida nizo chiqib, oʻzaro kurash boshlangan. [[1293]] y. T.ning birodari Doʻdan Noʻgʻayga yonbosgan [[rus (davlat)|rus]] knyazlari mulklarini[[mulk]]larini talontoroj qilgan. [[1300]] y. T. Noʻgʻayni uzilkesil magʻlubiyatga uchratib, Volgadan[[Volga]]dan Dunaygacha[[Dunay]]gacha boʻlgan yerlarni oʻz hokimiyati ostiga birlashtirgan. Ammo T.ning faol tashqi siyosat yuritishga boʻlgan saʼyharakati zoye ketgan. U elxonlardan[[elxon]]lardan Gʻozonxonge[[Gʻozonxon]]ge. tegishli boʻlgan [[Arron]] va Ozarbayjonni[[Ozarbayjon]]ni qoʻlga kirita olmagan. T.ning hukmronlik davrida mulkdorlarga[[mulkdor]]larga qarshi olib borilgan harakat, [[1310]] yilda oʻtkazilgan [[pul]] islohoti[[islohot]]i ijobiy rol oʻynagan. T. faoliyati, asosan, [[saltanat]] ichki siyosatini[[siyosat]]ini barqarorlashtirishga qaratilgan. T. rus yerlariga yangi harbiy yurishga tayyorgarlik chogʻida vafot etgan.