Yahudiylik: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
k 175.223.27.45 tahrirlari Nataev versiyasiga qaytarildi
Tahrir izohi yoʻq
Qator 1:
{{Yahudiylik}}
'''Yahudiylik''' yagona [[Xudo|tangrili]] [[Ibrohimiy dinlar]]ga kiradi. Musaviylik, Ibroniylik, Isroil dini deb ham ataladi.
 
'''Iudaizm''', yahudiylik'''iudaizm''' — asosan, yahudiylar oʻrtasida tarqalgan eng qad. dinlardan biri. Mil. av. 1ming yillik boshlarida Quddus (Falastin)da vujudga kelgan. Arabiston ya. o.ningshimolida koʻchib yurgan yahudiy qabilalari mil. av. 13-a.da Falastinni bosib oldilar va mil. av. 10-a.da Isroil — Yaxudiya davlatini tuzdilar. I. ana shu qabilalarning diniy urf-odatlari va Falastin xalqparining ayrim eʼtiqodlarini oʻzida mujassamlashtirgan. I. nomi Yahudo (Iuda) kabilasining nomidan olingan.
Dinlar tarihida katta o'ringa ega bo'lgan bu din, [[Muqaddas kitoblar|muqaddas kitoblarida]] Ahdga katta o'rin ajratgani uchun ba'zan bu din Ahd dini deb ham ataladi. Yahudiylarga ko'ra Tangri ular bilan bir ahd tuzadi. Tangri o'z amrlarini va qonun-qoidalarni [[Tavrot]]da ularga beradi. Asosan [[Isroil]]da va dunyoning bir qancha joylarida 14 millionga yaqin yahudiylar bor. Dunyoning ko'pchilikni tashkil etishi bo'yicha 11-dinidir.
 
'''Iudaizm''', yahudiylik — asosan, yahudiylar oʻrtasida tarqalgan eng qad. dinlardan biri. Mil. av. 1ming yillik boshlarida Quddus (Falastin)da vujudga kelgan. Arabiston ya. o.ningshimolida koʻchib yurgan yahudiy qabilalari mil. av. 13-a.da Falastinni bosib oldilar va mil. av. 10-a.da Isroil — Yaxudiya davlatini tuzdilar. I. ana shu qabilalarning diniy urf-odatlari va Falastin xalqparining ayrim eʼtiqodlarini oʻzida mujassamlashtirgan. I. nomi Yahudo (Iuda) kabilasining nomidan olingan.
 
Dastlab I. koʻpxudolik (politeistik) dini boʻlgan. Mil. av. 10—6-a.larda I. yakkaxudolik (monoteistik) dinga aylangan. Olamni yaratuvchi xudo Yaxvega eʼtiqod qilish, Yaxve va yaxudiylar oʻrtasidagi ahs (shartnoma)ga shak keltirmaslik, yahudiylar xudoning mumtoz bandalari ekaniga, Muso (Moisey) ning paygʻambarligiga va unga ilohiy kitob Tavrot yuborilganligiga, narigi dunyoga, mahdiy (messiya)ning kelishiga, oxirat kuni barchaning tirili-shiga, jannat va doʻzaxga, gunohkorlarning jazolanishi va savob ish qilganlarning ragʻbatlantirilishiga ishonish I.ning asosiy aqidalaridir. I. dinida xilmaxil ibodatlar, duolar, urf-odatlar, roʻza tutish, .xatna qilish, oziq-ovqat sohasidagi taqiklar, shanba kuni hech qanday ish bilan shugʻullanmaslik, diniy soliklar va yigʻimlar kabi talablar juda qatʼiy qilib qoʻyilgan. I.ning asosiy diniy kitoblari — Tavrot va Talmudsa belgilangan bun-day koʻrsatmalar orqali dindor yahudiylarning turmushi, axloqiy va huquqiy hayoti nazorat ostiga olingan.