'''Murmansk''', (1917-yilgacha '''Romanov na Murmane''' ({{lang-ru|Мурманск}}) — RF Murmansk viloyatidagi qahramon shahar (1985), Murmansk viloyati markazi, Barens dengizining Kola qoʻltigʻi sohilidagi muzlamaydigan port. Temir yoʻl stansiyasi. Aholisi 388,3 ming kishi (1998). Sanoatining asosiy tarmoqlari — baliq ovlash va baliqni qayta ishlash, kema tuzatish, qurilish materiallari ishlab chiqarish M.da temperatural, seld ovlash va qabul-transport flotlari bor. Qutb i. t. va dengiz baliqxoʻjaligi va okeanografiya loyihalash institutlari, 3 oliy oʻquv yurti, 3 teatr, oʻlkashunoslik, badiiy, harbiydengiz muzeylari bor. M. Kola qoʻltigʻida dengiz porti qurilishi va Murmansk temir yoʻl oʻtkazilishi munosabati bilan vujudga kelgan. 1930 yildan M. Shim. dengiz yoʻlining boshlanish joyi. 2-jahon urushi yillarida M. porti muhim strategik ahamiyatga ega boʻldi.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>