'''„Romeo va Julyetta“''' ({{lang-en|Romeo and Juliet}}) — [[William Shakespeare]] oʻz karyerasining boshida yozgan [[tragediya]]. Asarda ikki baxtsiz sevishganning oʻlimi ularning oilalari oʻrtasidagi mojaroga barham beradi. „Romeo va Julyetta“ „[[Gamlet]]“ bilan birgabir Shakespeareqatorda Shakespearening tirikligidagi eng mahshurmashhur pyesalaridan biri boʻlgan. Asar eng koʻp sahnada koʻrsatilgan pyesalarningpyesalar safiga biridirkirgan. Hozirgi kunda pyesaning bosh qahramonlari yosh sevishganlar ramziga aylangan.
„Romeo va Julyetta“ fojiali sevgi haqidagi azalgi asarlar safigaqatoriga kiradi. Asar syujeti [[Arthur Brooke]] 1562-yil „Romeus„[[Romeus va Julietning fojiali hikoyasi“hikoyasi]]“ nomi bilan sheʼriy uslubda tarjima qilgan italyan ertagigarivoyatiga hamda [[William Painter]] 1567-yil „Rohat saroyi“ ({{lang-en|Palace of Pleasure}}) asarida nasr bilan yozgan versiyasiga asoslangan. Shakespeare har ikki asarga keng tayangan, lekin yangi qahramonlar, jumladan, Mercutio hamda Paris ovrazlariniobrazlarini qoʻshib, syujetni kengaytirganboyitgan. 1591-1595-yillarda yozilgani aytiladigan bu pyesa ilk bor 1597-yil [[in-quarto]] shaklida chop etilgan. Ammo ilk nashrning sifati past boʻlgan. Keyingi nashrlar Shakespeare versiyasiga koʻproq mos keladigan qilib oʻzgartirilgan.
Shakespearening sheʼriy dramatik strukturadan foydalangani (ayniqsa, tanglikni oshirish uchun komediya va tragediyani ketma-ket keltirishkeltirgani, ikkinchi darajalaidarajali qahramonlarni keng yoritgani, syujetni boyitish uchun kichik hikoyalardan foydalangani) muallifning dramaturg oʻlaroqsifatidagi qobiliyatlarini koʻrsata olgan ilk belgilar oʻlaroq maqtovga sazovor boʻlgan. Pyesada turli qahramonlar uchun turli sheʼriy uslubdan foydalanilgan, qahramon oʻzgarishi bilan bu uslub ham oʻzgargan. Masalan, pyesa davomida Romeoning [[sonet]] aytish qobiliaytiqobiliyati oʻsib boradi.
„Romeo va Julyetta“ bir necha marta teatr, film, myuzikl va opera uchun moslashtirilgan. [[Ingliz restavratsiyasi]] davomida pyesa [[William Davenant]] tomonidan tubdan oʻzgartirilgan. [[David Garrick]]ning 18-asrgaasrgi nusxasida ham bir necha misra oʻzgartirilgan, oʻsha paytda beadab koʻrilgan material olib tashlangan. [[Georg Benda]]ning „Romeo va Julyetta“sida koʻp harakatlar olib tashlangan va asarga baxtli yakun qoʻshilgan. 19-asrgi namyoyishlarnamoyishlar, jumladan, [[Charlotte Cushman]] versiyasida original matn tiklangan va [[realizm]]ga koʻproq eʼtibor qaratilgan. [[John Gielgud]]ning 1935-yilgi nusxasi Shakespearenikiga juda oʻxshash boʻlib, dramatik taʼsirni kuchaytirish uchun qahramonlar kiyimlari va sahna [[YelizavettaYelizaveta I]] davriga mos qilib oʻzgartirilgan. Pyesa 20-hamda 21-asrlarda turli shaklda oʻzgartirildi. [[George Cukor]]ning 1936-yilgi [[Romeo va Julyetta (film, 1936)|filmi]], [[Franco Zeffirelli]]ning 1968-yilgi [[Romeo va Julyetta (film, 1968)|versiyasi]] hamda [[Baz Luhrmann]] 1996-yil yaratgan „[[Romeo + Julyetta]]“ filmlari shular jumlasidandir.
