|
[[Tasvir:3-Tastenmaus Microsoft.jpg|thumb|right|Keng tarqalgan, optik, ikki tugmachali,varaqlash panelli — sichqoncha]]
'''Boshqaruv «sichqoncha»si''' ({{lang-en|mouse}}), '''«sichqon»''' yoki '''«sichqoncha»''' — mexanik boshqaruv qurilmasi.
== Harakatlanish tarzi ==
[[Fayl:Mouse 25 11 2013.jpg|thumbnail|Sichqoncha]]
Hozirgi davrda dastlabki kompyuter sichqonchasi yog‘ochdan ishlanganligini ko‘pchilik yoshlar bilsa kerak. Bugungi kunda birorta ham foydalanuvchi o‘z ishini mazkur qurilmasiz tezkor amalga oshirishni tasavvur ham etolmaydigan, shaxsiy kompyuter orqali boshqariladigan, jahonda birinchi sichqonchaning taqdimoti 1998-yil 9-dekabr kuni Toshkent (Uzbekistan)da o‘tkazilgandi.
Mazkur qurilma patentini ixtirochi Abbos Bobomurodov 1996-yilda olishga muyassar bo‘lgan. O‘sha davrda bu qurilma kattagina yog‘och bo‘lagidan ishlangan bo‘lib, ikki g‘ildirak va uchta tugmachaga ega edi. Hujjatda: «Mazkur ixtiro vizual displeylar tizimiga taalluqli bo‘lib, avvalo tanlab olingan joylardagi tasvirni o‘zgartirish uchun qo‘llaniladi», — deb ko‘rsatilgan.
Jamlanmasiga sichqoncha kiritilgan dastlabki kompyuter Xerox 8010 Star Information System bo‘lgan 1981-yilda taqdim etilgan. Xerox kompaniyasining sichqonchasining narxi 400 AQSH dollarini tashkil etgan. Bu esa hozirgi davrdagi bahoda 1000 dollar qiymatiga to‘g‘ri kelardi. 1983-yilda Apple kompaniyasi tomonidan o‘zining xususiy Lisa kompyuteri uchun bir tugmachali sichqonchani ishlab chiqdi va uning bahosini $25ga tushirishga erishildi. Apple Macintosh va keyinroq IBM SHK uchun Windows OT kompyuterlarida foydalanilishi evaziga sichqoncha keng ommalashdi.
Hozirgi davrda bozorda sichqonchalarning juda ko‘p: simli, simsiz, geometrik jihatdan korpusi, og‘irligining o‘zgartirilgan shakllari, ko‘plab sonli tugmachali, o‘yinchoqsifat va sensorli panelli… va boshqa turlari taqdim etilgan. Eng sodda modellarining bahosi bor-yog‘i bir necha dollar etib belgilangan bo‘lib, qachonlardir qimmatbaho hisoblangan qurilmaning narxi bir necha yuzlab darajada arzon turadi. Aytgandek, ixtirochi Duglas Engelbart o‘tgan yoz faslida, 88 yoshida olamdan o‘tdi. Uning ixtirosi kompyuter foydalanuvchilari uchun eng zarur qurilma bo‘lib, undan xotira sifatida xizmat qilmoqda.
== Tugmalar ==
== Shuningdek qarang ==
----
----
{{compu-stub}}
| 