Vikipediya

Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti: Versiyalar orasidagi farq

Tarixni interaktiv tarzda koʻrib chiqish
← Avvalgi tahrirKeyingi tahrir →
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
VizualVikimatn
Bek98 (munozara | hissa)
92 edits
k Eskirgan andozani olib tashladim.
Tahrir izohi yoʻq
Qator 1:
'''Oʻzbekiston respublikasiningRespublikasi prezidentiPrezidenti'''  — [[Oʻzbekiston RespublikasidaRespublikasi]]da [[davlat]] va ijro etuvchi hokimiyat boshligʻi. Oʻzbekistonda prezidentlik[[prezident]]lik lavozim sifatida [[1990 -yil]] [[24 martda-mart]]da taʼsis etilgan. [[Oʻzbekiston Respublikasi KonstitutsiyasiningKonstitutsiyasi]]ning 90-moddasiga binoan, Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti lavozimiga 35 yoshdan kichik boʻlmagan, davlat tilini yaxshi biladigan, bevosita saylovgacha[[saylov]]gacha kamida 10 yil Oʻzbekiston hududida muqim yashayotgan Oʻzbekiston Respublikasi fuqarosi saylanishi mumkin. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti saylovi mamlakatning 18 yoshga toʻlgan fuqarolari umumiy, teng va toʻgʻridantoʻgʻri saylov huquqi asosida yashirin ovoz berishi yoʻli bilan oʻtkaziladi. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti 7 yil muddatga saylanadi. Prezidentni saylash tartibi "Oʻzbekiston„Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti saylovi toʻgʻrisida"gitoʻgʻrisida“gi qonun (1991 yil 18 noyabr) va uning yangi tahririda (2004 yil 3 dek.) qabul qilingan tegishli moddalarida belgilangan.
 
== Nomzodlarni saylash tartibi ==
Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentligiga nomzod koʻrsatish huquqiga [[siyosiy partiyalar]] va bevosita fuqarolar egadirlar. Saylash huquqiga ega boʻlgan fuqaro yoki fuqarolar guruhi Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentligiga nomzod koʻrsatish uchun kamida 300 nafar saylovchidan iborat saylovchilar tashabbuskor guruhini tuzishi kerak. Prezidentlikka nomzodlar koʻrsatish saylovga 65 kun qolganda boshlanadi va 45 kun qolganda tugaydi. Nomzodlar koʻrsatish siyosiy partiyalarning yuqori organlari, shuningdek, saylovchilar tashabbuskor guruhi yigʻilishi tomonidan amalga oshiriladi. Prezident saylovida 2 ta nomzod ishtirok etgan takdirdataqdirda, ovoz berishda ishtirok etgan saylovchilarning nisbiy koʻpchilik ovozini olgan nomzod saylangan deb hisoblanadi. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti saylovida 2 tadan ortiq nomzod ishtirok etgan taqdirda, agar nomzodlarning hech biri ovoz berishda ishtirok etgan saylovchilar yarmidan koʻpining ovozini ololmagan boʻlsa, saylovchilarning ovozini eng koʻp olgan 2 nomzod ishtirokida takroriy ovoz berish oʻtkaziladi. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti saylovi yakunlari toʻgʻrisidagi axborot saylovdan keyin 10 kundan kechiktirmay Markaziy saylov komissiyasi tomonidan eʼlon qilinadi. Saylangan Prezident Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy Saylov komissiyasi tomonidan Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti saylovi natijalari rasmiy tarzda eʼlon qilingan kundan eʼtiboran kechi bilan 2 oy ichida Oliy Majlis yigʻilishida qasamyod qilgan paytdan boshlab oʻz lavozimiga kirishadi. Prezident quyidagicha qasamyod qiladi: "Oʻzbekiston xalqiga sadoqat bilan xizmat qilishga, respublikaning Konstitutsiyasi va qonunlariga qatʼiy rioya etishga, fuqarolarning huquqlari va erkinliklariga kafolat berishga, Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti zimmasiga yuklatilgan vazifalarni vijdonan bajarishga tantanali qasamyod qilaman".
Saylangan Prezident Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy Saylov komissiyasi tomonidan Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti saylovi natijalari rasmiy tarzda eʼlon qilingan kundan eʼtiboran kechi bilan 2 oy ichida [[Oliy Majlis]] yigʻilishida qasamyod qilgan paytdan boshlab oʻz lavozimiga kirishadi. Prezident quyidagicha qasamyod qiladi:
{{quote|"Oʻzbekiston xalqiga sadoqat bilan xizmat qilishga, respublikaning Konstitutsiyasi va qonunlariga qatʼiy rioya etishga, fuqarolarning huquqlari va erkinliklariga kafolat berishga, Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti zimmasiga yuklatilgan vazifalarni vijdonan bajarishga tantanali qasamyod qilaman"}}.
 
== Vakolatlari ==
Oʻzbekiston Respublikasining Prezidentiga, Konstitutsiyaga muvofiq keng va xilmaxil vakolatlar berilgan. Bu vakolatlar davlat hayotining deyarli barcha sohalariga taalluqli boʻlib, mamlakat iqtisodiyoti va umuman jamiyat rivojlanishiga juda katta taʼsir oʻtkazadi. Prezident fuqarolarning huquqlari va erkinliklariga, Oʻzbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi va qonunlariga rioya etilishining kafili; Oʻzbekiston Respublikasining suvereniteti, xavfsizligi va hududiy yaxlitligini muhofaza etish, milliydavlat tuzilishi masalalariga doir qarorlarni amalga oshirish yuzasidan zarur choratadbirlar koʻradi; mamlakat ichkarisida va xalqaro munosabatlarda Oʻzbekiston Respublikasi nomidan ish koʻradi. Prezident Oʻzbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlarining Oliy Bosh qoʻmondoni hisoblanadi. Qurolli Kuchlarning oliy qoʻmondonlarini tayinlaydi va vazifasidan ozod qiladi, oliy harbiy unvonlar beradi. Oʻzbekiston Respublikasi Milliy xavfsizlik xizmatini tuzadi. Favqulodda vaziyatlar (real, tashqi xavf, ommaviy tartibsizliklar, yirik halokat, tabiiy ofat, epidemiyalar) yuz bergan taqdirda fuqarolarning xavfsizligini taʼminlashni koʻzlab, mamlakatning butun hududida yoki uning ayrim joylarida favqulodda holat joriy etadi va qabul qilgan qarorini 3 kun ichida Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining palatalari tasdigʻiga kiritadi. Prezidentning vakolatlari jumlasiga fuqarolik, siyosiy boshpana berish, Oʻzbekiston Respublikasining davlat mukofotlari bilan takdirlash, afv etish toʻgʻrisidagi hujjatlarni qabul qilish va gunohidan kechishni amalga oshirish kabi masalalarni hal etish kiritilgan. Oʻzbekiston Respublikasining Prezidenti Konstitutsiya va qonunlarga asoslanib hamda ularni ijro etish yuzasidan respublikaning butun hududida majburiy kuchga ega boʻlgan farmonlar, qarorlar va farmoyishlar chiqaradi. Davlat boshligʻi sifatida Prezident davlat hokimiyati organlari tizimida muvofiklashtiruvchi vazifani bajaradi. Prezidentning ijro etuvchi hokimiyat organlariga nisbatan vakolatlari avvalo uning Oʻzbekiston Hukumatini tuzishdagi ishtirokida koʻrinadi. Prezident Oʻzbekiston Respublikasi Bosh vazirining taqdimiga binoan, Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi aʼzolarini tasdiqlaydi va lavozimlaridan ozod qiladi; viloyat hokimlarini hamda Toshkent shahri hokimini tayinlaydi va lavozimidan ozod etadi, keyinchalik bu masalalarni tegishli xalq deputatlari Kengashlarining tasdigʻiga kiritadi. Prezident Konstitutsiyani, qonunlarni buzgan yoki oʻz shaʼni va qadrqimmatiga dogʻ tushiradigan xattiharakat sodir etgan hokimlarni oʻz qarori bilan lavozimidan ozod etishga haqdi. U respublika boshqaruvi organlarining , shuningdek, hokimlarning qabul qilgan hujjatlarini toʻxtatishi, bekor qilishi mumkin. Prezident qabul qiladigan hujjatlar "Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining xabarnomasi"da, shuningdek, respublika gaz.larida rasman eʼlon qilinadi. Prezident oʻz vazifasini bajarib turgan davrda boshqa haq toʻlanadigan lavozimni egallashi, vakillik organining deputati boʻlishi, tadbirkorlik faoliyati bilan shugʻullanishi mumkin emas. Prezidentning shaxsi daxlsizdir va "Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti faoliyatining asosiy kafolatlari toʻgʻrisida"gi qonun (2003 yil 25 aprel) bilan muhofaza etiladi. Prezidentning qonuniy faoliyatiga toʻsqinlik qilinishiga, shuningdek, uning shaʼni va qadrqimmatiga putur yetkazilishiga yoʻl qoʻyilmaydi va bunday harakatlar tegishli qonunlarga muvofiq javobgarlikka sabab boʻlishi mumkin. Bu qoida isteʼfoga chiqqan Prezidentga nisbatan ham oʻz kuchini saqlab qoladi. Prezident mehnatiga haq toʻlash qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladi. Oʻzbekiston Respublikasining Prezidenti betobligi sababli oʻz vazifasini bajara olmasligi Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining palatalari qoʻshma qaroriga koʻra tuzilgan davlat tibbiy komissiya xulosasi bilan tasdiqlangan taqdirda 10 kun muddat ichida palatalarning qoʻshma favqulodda yigʻilishida deputatlar, senatorlar orasidan 3 oygacha boʻlgan muddatga Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti vazifasini vaqtincha bajaruvchi saylanadi. Bu holda 3 oy muddat ichida Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining umumxalq saylovi oʻtkazilishi shart. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining davlat qurilishi sohasidagi tajribasidan unumli foydalanish maqsadida vakolati tugashi munosabati bilan isteʼfoga chiqqan Prezident umrbod Senat aʼzosi lavozimini egallashi koʻzda tutilgan.
Oʻzbekiston Respublikasining Prezidentiga, Konstitutsiyaga muvofiq keng va xilma-xil vakolatlar berilgan. Bu vakolatlar davlat hayotining deyarli barcha sohalariga taalluqli boʻlib, mamlakat iqtisodiyoti va umuman jamiyat rivojlanishiga juda katta taʼsir oʻtkazadi<ref>[http://lex.uz/pages/getpage.aspx?lact_id=20596 Konstututsiyada belgilangan vakolatlari|[[Lex.uz]].]</ref>. Oʻzbekiston Respublikasining Prezidenti:
 
1) fuqarolarning huquqlari va erkinliklariga, Oʻzbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi va qonunlariga rioya etilishining kafilidir;
Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 19bobi "Oʻzbekiston Respublikasining Prezidenti" deb nomlanadi. Bu bob 9 ta moddadan iborat boʻlib, ularda Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining konstitutsiyaviyhuquqiy maqomi belgilab berilgan. Oliy Kengash 12chaqiriq 1sessiyasida deputatlar tomonidan Oʻzbekiston Respublikasining birinchi Prezidenti lavozimyga [[Islom Karimov|I.A.Karimov]] saylangan edi. "Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti saylovi toʻgʻrisida"gi qonunga binoan, 1991 yil 29 dek. va 2000 yil 9 yanvarda muqobillik asosida toʻgʻridantoʻgʻri umumxalq Prezident saylovlari oʻtkazildi. Bu saylovlar natijasida [[Islom Karimov|I.A.Karimov]] Oʻzbekiston Respublikasining Prezidenti etib saylandi.▼
 
2) Oʻzbekiston Respublikasining suvereniteti, xavfsizligi va hududiy yaxlitligini muhofaza etish, milliy-davlat tuzilishi masalalariga doir qarorlarni amalga oshirish yuzasidan zarur chora-tadbirlar koʻradi;
Oʻzbekiston Respublikasinish Prezidenti samarali faoliyat yuritishni taʼminlash maqsadida Prezident devonini tuzadi, turli xizmat boʻlinmalarini shakllantiradi. Oʻzbekiston Respublikasining Prezidenti Oqsaroydagi qarorgohida faoliyat yuritadi. "Doʻrmon" (Qibray tumani) qarorgohida turli xalqaro uchrashuvlar, oliy martabali mehmonlarni kutib olish marosimlari va boshqalar tadbirlar oʻtkaziladi.▼
 
3) mamlakat ichkarisida va xalqaro munosabatlarda Oʻzbekiston Respublikasi nomidan ish koʻradi;
Oʻzbekiston Respublikasining Prezidenti devoni binosi — Toshkent shahrining markaziy qismida, Oʻzbekiston shohkoʻchasi (Anhor boʻyi)da joylashgan (1964, meʼmorlar V. Berezin, A. Faynleyb, R. Bleze, S. Eshonxoʻjayev va boshqalar; muhandis E.Lennishmidt va boshqalar). Asosiy bino 6 qavatli boʻlib, birinchi qavatga 900 oʻrinli majlislar zali tutashgan. Bino aniq geometrik shakllardan foydalanilgani, nisbatlarning aniq va monumentalligi, badiiy koʻrkam va meʼmoriy jihatdan oddiyligi bilan ajralib turadi. Asosiy bino (uz. 94 m) shimolga qaragan, 3 boʻlakdan iborat. Bino tarzidagi vertikal boʻlinishlar, katta hajmdagi derazalar hamda asosiy kirish eshigi mutanosibligi binoga alohida ulugʻvorlik baxsh etgan. Binoning jan. tomoni ham shu tarzda hal etilgan, unga quyosh nurini toʻsuvchi maxsus moslamalar ishlangan. Majlislar zali binosida vestibyul, foye, kutubxona, oshxona va boshqalar qoʻshimcha xonalar mavjud; zalga asosiy binoning 2qavatidagi maxsus yoʻlakdan oʻtiladi; binoning gʻarb tomonidagi oynalar oldiga alyuminiy plastinka (asalari iniga oʻxshash toʻsiq)lar qoʻyilgan, jan. tomoni qabariq bloklardan tashkil topgan. Bino pardozida yuqori sifatli marmar plitalar, koshinlar, suvogʻida maydalangan marmar boʻlakchalar va boshqalar ishlatilgan; atrofidagi hudud koʻkalamzorlar, gulzorlar bilan soʻlim maskanga aylantirilgan.▼
 
4) muzokaralar olib boradi hamda Oʻzbekiston Respublikasining shartnoma va bitimlarini imzolaydi, respublika tomonidan tuzilgan shartnomalarga, bitimlarga va uning qabul qilingan majburiyatlariga rioya etilishini taʼminlaydi;
 
5) oʻz huzurida akkreditatsiyadan oʻtgan diplomatik hamda boshqa vakillarning ishonch va chaqiruv yorliqlarini qabul qiladi;
{{OʻzME}} <!-- Bot tomonidan yaratildi -->
{{Osiyo mamlakatlari Prezidentlari}}▼
 
6) Oʻzbekiston Respublikasining chet davlatlardagi diplomatik va boshqa vakillarini tayinlash uchun nomzodlarni Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Senatiga taqdim etadi;
 
7) Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisiga mamlakat ichki va tashqi siyosatini amalga oshirishning eng muhim masalalari yuzasidan murojaat qilish huquqiga ega;
{{stub}}▼
(93-moddaning birinchi qismi 7-bandi Oʻzbekiston Respublikasining 2014 yil 16 apreldagi OʻRQ-366-sonli Qonuni tahririda — OʻR QHT, 2014 y., 16-son, 176-modda)
 
8) respublika oliy hokimiyat va boshqaruv organlarining bahamjihat ishlashini taʼminlaydi; vazirliklar, davlat qoʻmitalari hamda davlat boshqaruvining boshqa organlarini Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining taqdimiga binoan tuzadi va tugatadi, shu masalalarga doir farmonlarni keyinchalik Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining palatalari tasdigʻiga kiritadi;
(93-moddaning birinchi qismi 8-bandi Oʻzbekiston Respublikasining 2014 yil 16 apreldagi OʻRQ-366-sonli Qonuni tahririda — OʻR QHT, 2014 y., 16-son, 176-modda)
 
9) Senat Raisi lavozimiga saylash uchun nomzodni Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Senatiga taqdim etadi;
 
10) Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining palatalari koʻrib chiqishi va tasdiqlashi uchun Oʻzbekiston Respublikasi Bosh vaziri nomzodini taqdim etadi hamda uni isteʼfoga chiqqanda, Bosh vazirga nisbatan bildirilgan ishonchsizlik votumi Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining palatalari tomonidan qabul qilinganda yoxud qonunda nazarda tutilgan boshqa hollarda lavozimidan ozod qiladi;
(93-moddaning birinchi qismi 10-bandi Oʻzbekiston Respublikasining 2014 yil 16 apreldagi OʻRQ-366-sonli Qonuni tahririda — OʻR QHT, 2014 y., 16-son, 176-modda)
 
11) Oʻzbekiston Respublikasi Bosh vazirining taqdimiga binoan Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi aʼzolarini tasdiqlaydi va lavozimlaridan ozod qiladi;
 
12) Oʻzbekiston Respublikasi Bosh prokurori va Hisob palatasi raisini tayinlaydi va ularni lavozimidan ozod qiladi, keyinchalik bu masalalarni Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Senati tasdigʻiga kiritadi;
(93-modda birinchi qismining 12-bandi Oʻzbekiston Respublikasining 2011 yil 18 apreldagi OʻRQ-284-sonli Qonuni tahririda — OʻR QHT, 2011 y., 16-son, 159-modda)
 
13) Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Senatiga Konstitutsiyaviy sud raisi va sudyalari, Oliy sud raisi va sudyalari, Oliy xoʻjalik sudi raisi va sudyalari, Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy banki Boshqaruvining raisi, Oʻzbekiston Respublikasi Tabiatni muhofaza qilish davlat qoʻmitasining raisi lavozimlariga nomzodlarni taqdim etadi;
 
14) viloyat, tumanlararo, tuman, shahar, harbiy va xoʻjalik sudlarining sudyalarini tayinlaydi va lavozimlaridan ozod etadi;
Oldingi tahrirga qarang.
 
15) Oʻzbekiston Respublikasi Bosh vazirining taqdimiga binoan viloyatlar hokimlarini hamda Toshkent shahar hokimini qonunga muvofiq tayinlaydi hamda lavozimidan ozod etadi. Konstitutsiyani, qonunlarni buzgan yoki oʻz shaʼni va qadr-qimmatiga dogʻ tushiradigan xatti-harakat sodir etgan tuman va shahar hokimlarini Prezident oʻz qarori bilan lavozimidan ozod etishga haqli;
(93-modda birinchi qismining 15-bandi Oʻzbekiston Respublikasining 2011 yil 18 apreldagi OʻRQ-284-sonli Qonuni tahririda — OʻR QHT, 2011 y., 16-son, 159-modda)
 
16) respublika davlat boshqaruvi organlarining va hokimlarning qabul qilgan hujjatlarini ular qonun hujjatlari normalariga nomuvofiq boʻlgan hollarda toʻxtatadi, bekor qiladi; Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi majlislarida raislik qilishga haqli;
(93-moddaning birinchi qismi 16-bandi Oʻzbekiston Respublikasining 2014 yil 16 apreldagi OʻRQ-366-sonli Qonuni tahririda — OʻR QHT, 2014 y., 16-son, 176-modda)
 
17) Oʻzbekiston Respublikasining qonunlarini imzolaydi va eʼlon qiladi; qonunga oʻz eʼtirozlarini ilova etib, uni takroran muhokama qilish va ovozga qoʻyish uchun Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisiga qaytarishga haqli;
 
18) Oʻzbekiston Respublikasiga hujum qilinganda yoki tajovuzdan bir-birini mudofaa qilish yuzasidan tuzilgan shartnoma majburiyatlarini bajarish zaruriyati tugʻilganda urush holati eʼlon qiladi va qabul qilgan qarorini uch kun ichida Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining tasdigʻiga kiritadi;
 
19) favqulodda vaziyatlar (real tashqi xavf, ommaviy tartibsizliklar, yirik halokat, tabiiy ofat, epidemiyalar) yuz bergan taqdirda fuqarolarning xavfsizligini taʼminlashni koʻzlab, Oʻzbekiston Respublikasining butun hududida yoki uning ayrim joylarida favqulodda holat joriy etadi va qabul qilgan qarorini uch kun ichida Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining palatalari tasdigʻiga kiritadi. Favqulodda holat joriy etish shartlari va tartibi qonun bilan belgilanadi;
 
20) Oʻzbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlarining Oliy Bosh qoʻmondoni hisoblanadi, Qurolli Kuchlarning oliy qoʻmondonlarini tayinlaydi va vazifasidan ozod qiladi, oliy harbiy unvonlar beradi;
 
21) Oʻzbekiston Respublikasining ordenlari, medallari va yorligʻi bilan mukofotlaydi, Oʻzbekiston Respublikasining malakaviy va faxriy unvonlarini beradi;
 
22) Oʻzbekiston Respublikasining fuqaroligiga va siyosiy boshpana berishga oid masalalarni hal etadi;
 
23) amnistiya toʻgʻrisidagi hujjatlarni qabul qilish haqida Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Senatiga taqdimnoma kiritadi va Oʻzbekiston Respublikasining sudlari tomonidan hukm qilingan shaxslarni afv etadi;
 
 
24) Milliy xavfsizlik xizmati raisini tayinlaydi va lavozimidan ozod etadi, keyinchalik shu masalalarga doir farmonlarni Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Senati tasdigʻiga kiritadi;
(93-moddaning birinchi qismi 24-bandi Oʻzbekiston Respublikasining 2014 yil 16 apreldagi OʻRQ-366-sonli Qonuni tahririda — OʻR QHT, 2014 y., 16-son, 176-modda)
 
25) ushbu Konstitutsiya va Oʻzbekiston Respublikasining qonunlarida nazarda tutilgan boshqa vakolatlarni amalga oshiradi.
Prezident oʻz vakolatlarini bajarishni davlat idoralariga yoki mansabdor shaxslarga topshirishga haqli emas.
 
Prezidentning shaxsi daxlsizdir va "Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti faoliyatining asosiy kafolatlari toʻgʻrisida"gi qonun (2003 yil 25 aprel) bilan muhofaza etiladi. Prezidentning qonuniy faoliyatiga toʻsqinlik qilinishiga, shuningdek, uning shaʼni va qadrqimmatiga putur yetkazilishiga yoʻl qoʻyilmaydi va bunday harakatlar tegishli qonunlarga muvofiq javobgarlikka sabab boʻlishi mumkin. Bu qoida isteʼfoga chiqqan Prezidentga nisbatan ham oʻz kuchini saqlab qoladi. Prezident mehnatiga haq toʻlash qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladi. Oʻzbekiston Respublikasining Prezidenti betobligi sababli oʻz vazifasini bajara olmasligi Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining palatalari qoʻshma qaroriga koʻra tuzilgan davlat tibbiy komissiya xulosasi bilan tasdiqlangan taqdirda 10 kun muddat ichida palatalarning qoʻshma favqulodda yigʻilishida deputatlar, senatorlar orasidan 3 oygacha boʻlgan muddatga Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti vazifasini vaqtincha bajaruvchi saylanadi. Bu holda 3 oy muddat ichida Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining umumxalq saylovi oʻtkazilishi shart. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining davlat qurilishi sohasidagi tajribasidan unumli foydalanish maqsadida vakolati tugashi munosabati bilan isteʼfoga chiqqan Prezident umrbod Senat aʼzosi lavozimini egallashi koʻzda tutilgan.
 
▲[[Oʻzbekiston Respublikasi KonstitutsiyasiningKonstitutsiyasi]]ning 19bobi19-bobi "Oʻzbekiston„Oʻzbekiston Respublikasining Prezidenti"Prezidenti“ deb nomlanadi. Bu bob 9 ta moddadan iborat boʻlib, ularda Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining konstitutsiyaviyhuquqiykonstitutsiyaviy huquqiy maqomi belgilab berilgan. Oliy Kengash 12chaqiriq12-chaqiriq 1sessiyasida1-sessiyasida deputatlar tomonidan Oʻzbekiston Respublikasining birinchi Prezidenti lavozimyga [[Islom Karimov|I.A.Karimov]] saylangan edi. "Oʻzbekiston„Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti saylovi toʻgʻrisida"gitoʻgʻrisida“gi qonunga binoan, [[1991 -yil]] [[29 dek.-dekabr]] va [[2000 -yil]] [[9 yanvarda-yanvar]]da muqobillik asosida toʻgʻridantoʻgʻritoʻgʻridan-toʻgʻri umumxalq Prezident saylovlari oʻtkazildi. Bu saylovlar natijasida [[Islom Karimov|I.A.Karimov]] Oʻzbekiston Respublikasining Prezidenti etib saylandi.
 
▲Oʻzbekiston Respublikasinish Prezidenti samarali faoliyat yuritishni taʼminlash maqsadida Prezident devonini tuzadi, turli xizmat boʻlinmalarini shakllantiradi. Oʻzbekiston Respublikasining Prezidenti Oqsaroydagi[[Oqsaroy]]dagi qarorgohida faoliyat yuritadi. "Doʻrmon"„Doʻrmon“ ([[Qibray tumani]]) qarorgohida turli xalqaro uchrashuvlar, oliy martabali mehmonlarni kutib olish marosimlari va boshqalarboshqa tadbirlar oʻtkaziladi.
 
▲[[Oʻzbekiston RespublikasiningRespublikasi Prezidenti devoni]] binosi  — Toshkent shahrining markaziy qismida, Oʻzbekiston shohkoʻchasishoh koʻchasi (Anhor boʻyi)da joylashgan (1964, meʼmorlar V. Berezin, A. Faynleyb, R. Bleze, S. Eshonxoʻjayev va boshqalar; muhandis E.Lennishmidt va boshqalar). Asosiy bino 6 qavatli boʻlib, birinchi qavatga 900 oʻrinli majlislar zali tutashgan. Bino aniq geometrik shakllardan foydalanilgani, nisbatlarning aniq va monumentalligi, badiiy koʻrkam va meʼmoriy jihatdan oddiyligi bilan ajralib turadi. Asosiy bino (uz. 94 m) shimolga qaragan, 3 boʻlakdan iborat. Bino tarzidagi vertikal boʻlinishlar, katta hajmdagi derazalar hamda asosiy kirish eshigi mutanosibligi binoga alohida ulugʻvorlik baxsh etgan. Binoning jan. tomoni ham shu tarzda hal etilgan, unga quyosh nurini toʻsuvchi maxsus moslamalar ishlangan. Majlislar zali binosida vestibyul, foye, kutubxona, oshxona va boshqalar qoʻshimcha xonalar mavjud; zalga asosiy binoning 2qavatidagi2-qavatidagi maxsus yoʻlakdan oʻtiladi; binoning gʻarb tomonidagi oynalar oldiga alyuminiy plastinka (asalari iniga oʻxshash toʻsiq)lar qoʻyilgan, jan. tomoni qabariq bloklardan tashkil topgan. Bino pardozida yuqori sifatli marmar plitalar, koshinlar, suvogʻida maydalangan marmar boʻlakchalar va boshqalar ishlatilgan; atrofidagi hudud koʻkalamzorlar, gulzorlar bilan soʻlim maskanga aylantirilgan.
 
== Manbalar ==
{{manbalar}}
 
 
{{OʻzME}}
 
▲{{uzbekistan-stub}}
▲{{Osiyo mamlakatlari Prezidentlari}}
"https://uz.wikipedia.org/wiki/Oʻzbekiston_Respublikasi_Prezidenti" dan olindi