Piyoz: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
k imlo, replaced: mikdor → miqdor using AWB
Mahufi (munozara | hissa)
+
Qator 1:
{{Taxobox
| color = lightgreen
| name = Piyoz
| image =
| image_width = 240px
| image_caption =
| regnum = [[Oʻsimlik]]
| divisio =
| classis =
| ordo =
| familia =
| subfamilia =
| genus =
| species =
| binomial =
| binomial_authority =
}}
'''Piyoz''' ({{lang|la|''Allium''}}) — [[loladoshlar]] [[oila (biologiya)|oila]]siga mansub ikki yillik va [[koʻp yillik oʻtlar|koʻp yillik oʻtsimon oʻsimliklar]] [[turkum]]i, sabzavot va manzarali ekin. Shim. yarim sharda 500 ga yaqin [[tur (biologiya)|tur]]i maʼlum. Eng koʻp turlari [[Oʻrta Osiyo]], [[Kavkaz]], [[Sharq]]iy [[Sibir]]da, kamroq turi [[Yevropa]]da va [[Uzoq Sharq]]da uchraydi. [[Oʻzbekiston]]da P.ning doyra piyoz (qirqbarg piyoz), piskom P. (togʻ piyoz), koʻrimsiz piyoz, gʻadir-budur piyoz, havorang P. (gulpiyoz), yovvoyisarimsoq P., sarimsoq P. (sarimsoq), Shubert P.i (choʻchqa piyoz), qoratov piyozi (choʻchqaquloq), novcha piyoz (anzur piyoz), chimyon P., Seversov P. i kabi 15 yovvoyi turi usadi. Asosan, 6 turi — osh P. (vatani Oʻrta Osiyo va [[Afgʻoniston]]), batun P. (vatani Sharqiy Sibirning janubi), porey P. (vatani [[Oʻrta dengizboʻyi oʻlkasi|Oʻrta dengiz boʻylari]]) va boshqa ekib yetishtiriladi.
 
Eng koʻp tarqalgan turi osh P. ({{lang|la|''A. cepa'' L.}}<!--А.сера Л.-->) tuproq unumdorligiga gʻoyat talabchan, sovuqqa chidamli va oʻta namsevar sabzavot ekini. Oʻrta Osiyodan tashqari [[AQSH]], [[Bolgariya]], [[Ispaniya]], [[Misr]], [[Fransiya]], [[Italiya]] va [[Yaponiya]]da koʻp ekiladi. Oʻzbekistonda 2 yillik, ayrim mamlakatlarda 2 va 4 yillik ekin. P. boshlari yapaloq, uzunchoq yoki yumaloq. Tarkibida (navlariga qarab) 2,4—14% qand, 2—13,9&nbsp;mg% S vitami-ni, efir moyi, bargida esa 19—57,7&nbsp;mg% S vitamini, shuningdek, A, V,, V2 vitaminlari va 1,3—5,9&nbsp;mg% A pro-vitamini, limon va olma kislotalar, fitonsidlar va boshqa bor.
 
P. boshi [[poya]]sining shoxlanishiga qarab kam, oʻrtacha va kup uyali navlarga ajratiladi. Kam uyali [[nav]]lar 1, ayrim hollarda 2, oʻrta uyali navlar 2— 3, koʻp uyali navlar 5 va undan kup piyozboshlar hosil qiladi. Taʼmiga kura, osh piyoz navlari achchiq, yarim achchik, va chuchuk turlarga ajratiladi.