Mushuk: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Tahrir izohi yoʻq
Teglar: Mobil qurilma orqali Mobil sayt orqali
Mushukning bolasiga g'amxo'rligi
Qator 18:
[[File:Cat on a Book.jpg|thumb|left]]
[[File:Oczy kota domowego -Aw58-.JPG|thumb|left]]
'''Mushuklar yoki uy mushuklari''' ({{lang|la|''Felis Silvestris Catus''}}) — [[mushuksimonlar]] [[oila (biologiya)|oila]]siga mansub [[yirtqichlar|yirtqich]] [[sut emizuvchilar]] [[urugʻ (zoologiya)|urugʻ]]i. Oldin uy mushugini aloxida tur sifatida xam qarashgan. Boʻyi dumgʻaza qismida yagʻriniga nisbatan baland. [[Tirnoq]]lari toʻliq tortiladi. [[Yevrosiyo]], [[Afrika]], [[Shimoliy Amerika|Shim.]] va [[Janubiy Amerika|Jan. Amerika]]da tarqalgan; 30 [[tur (biologiya)|tur]]i, jumladan, Oʻzbekistonda 6 turi ([[silovsin]], [[qoraquloq]], [[toʻqay mushugi]], manul, qum mushugi, [[yovvoyi mushuk]]) bor. [[Kuyikish]] davrida [[erkak]]lari baland ovoz bilan miyovlaydi va bir-biri bilan urishadi. Yiliga 2 marta 1—7 tadan bolalaydi. Yangi tugʻilgan [[bola]]sining koʻzi yumuqboʻladi. Mushuk bolasini 2-2,5 oygacha sut bilan boqadi. Keyin turli o'ljalar keltirib bera boshlaydi. M.ning koʻpchilik turlari mayda sut emizuvchilar ([[kemiruvchilar]]) va [[qushlar]] bilan, Sumatra M. i oʻsimliklar mevasi, baliqchi M., asosan, [[baliq]] bilan oziqlanadi. Ayrim turlarining (mas, silovsin) [[moʻyna]]si qimmatbaho. Liviya M.i kenja turi barcha xonaki M.ning nayel boshi hisoblanadi. Xonaki M. kemiruvchilarni qirib, foyda keltirsa, qushlarni yeb [[zarar]] keltiradi. 10 000 yil ichida mushuklar kemiruvchilarga ov qilganligi sababli odam tomonidan qadrlangan. 7 turi va 4 ta kenja turi Xalqaro [[Qizil kitob]]ga, Oʻzbekistonda uchraydigan barcha turlari ham Qizil kitobga kiritilgan (yana q. [[Xonaki mushuklar]]).<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref> 1958-yil "Tabiat sistemasi" asarida Karl Linney tomonidan uy mushugiga Felis catus nomi berilgan. Iogan Xristian fon Friber 1775 yilda yovvoyi mushukka Felis silvestris nomini berdi. Uy mushugiga Felis silvestris catus nomini biriktirish 2003 yilning mart oyida Zoologik nomenklatura bo'yicha xalqaro komissiya tomonidan qabul qilingan. Mushuklarni xonakilashtirish bundan 9500 yil oldin Yaqin Sharqning Serhosil Yarimoy tumanida ro'y bergan.<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn oxiri -->
 
'''Mushuk''' (''Felis silvestris catus'') [[Felidae]] oilasiga mansub, [[sut emizuvchi]] bir hayvondir.