Holokost: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Tahrir izohi yoʻq |
Tahrir izohi yoʻq |
||
Qator 219:
Hamda Germaniyaning ittifoqdosh mamlakatlarida qirgʻin qilish rejalariga ayrim odamlar qarshi chiqganlar. Nemislar bolgarlarga yahudiylarni berish haqida aytishganda (ularning soni 50 000 kishi edi), odamlar bunga qarshilik koʻrsatishgan. Bolgariyaning [[Demokratiya|demokratlari]], [[Kommunizm|kommunistlari]], jamoat arboblari, pravoslav cherkovining ruhoniylari patrirarx bilan yahudiylarni qirgʻin qilishga qarshi chiqdilar. Shu sababdan Bolgariyada 50 000 yahudiylarni qutqarindilar. Ammo urush kezida Bolgariyaga qoʻshilgan [[Makedoniya (viloyat) | Makedoniya]] va grek [[Frakiya]]sidagi 11 343 yahudiylar Osvensim olim lageriga surgun qilingan edi<ref>[http://shoa.com.ua/php/content/view/39/9 Шоа. Информационно-аналитический портал].</ref>. [[Italiya Respublikasi tarixi|Italiya]] harbiylari va fuqarolari shuningdek 1942-1943 yillari yahudiylarni Italiya bosib olgan hududlaridan, Yugoslaviya va Fransiyadan surgun qilinishiga qarshi chiqganlar. Nemislar buyrugʻidan soʻng Italiyada yahudiylarga konslagerlar yaratildi (asosan [[Kampanya konslageri]]), ammo u yerlarda odamiylik sharoitlari boʻlgan<ref>[http://www.e-slovo.ru/405/10pol1.htm БАНАЛЬНОСТЬ ДОБРА, ИЛИ КАК ИТАЛЬЯНСКИЕ ФАШИСТЫ СПАСАЛИ ЕВРЕЕВ]</ref>.
Natsistlarning antisemetik siyosatiga qaramasdan, Germaniyada fuqaro oralasida yahudiylarni taqib qilishlikga qarshi chiqqanlar ham boʻlgan. Eng yirik antisemstik chiqishlardan biri 27-28 fevral [[1943]]-yili [[Berlin]]da [[Rozenshtranss namoyishi]] boʻlib oʻtgan, yahudiylarning etnik nemis qarimdoshlari, umrdoshlari norozlikga chiqib yahudiylarni lagerlarga surgun qilinishmasligiga chiqganlar. Berlinda janjal boʻlmasligi uchun gaulyaytor [[Joseph Goebbels]] 2000 yahudiyni ozod qilib, ularni ishlarga yubordi, deyarli hamasi urushning oxirigacha tirik qolgan. Bunday qutqargan odamlardan eng mashhuri [[Oskar Schindler]], u [[Plashov]] konsentratsion lageridan 3000 yaqin yahudiylarni qutqarib, ularni oʻzining fabrikasida ish bergan.
"Dunyo taqvodorlari" orasida diplomat va fuqaro amoldorlari ham bor. Eng mashhurlari — [[Aristides de Sousa Mendes]] ([[Portugaliya]]), [[Chiune Sugihara]] ([[Yaponiya]]) va [[Paul Grüninger]] ([[Shveysariya]]), ular oʻzining ishidan tavakkal qilib, koʻplab yahudiylarga yordam bergan. [[Vena]]dagi [[Xitoy Respublikasi|xitoylik]] bosh konsul [[Ho Feng-Shan]] yahudiylarga [[Singapur]]ga ketishlari uchun mindan ortiq vizalar bergan. [[Eron]] elchixonasining xizmatchisi [[Abdul Husain Sadri]] ham nemislar bosin olgan Parij shahridagi yahudiylarga yordam bergan, u ularga uch mingdan ortiq eron vizalarini bergan<ref>[http://scepsis.ru/library/id_1049.html Кто забыл арабов — «праведников народов мира»? // Михаэль Дорфман<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>. Ammo eng mashhur diplomat bu [[Shvetsiya]]lik [[Raoul Gustav Wallenberg]]dir. U oʻn mingdan ortiq yahudiylarni qutqargan, ammo u diplomatik teginmasligi kerak boʻlsa ham, [[Budapesht]]ni sovet harbiylari bosib olgandan soʻng, uni SSSRga yashirilgan holda olib chiqib, qamaqxonada otib oldirishgan<ref>[http://www.kommersant.ru/doc/166360 Рауль Валленберг не был шпионом]</ref><ref>[http://replay.web.archive.org/20080207232635/http://shoa.com.ua/php/content/view/478/9 Загадочная смерть Рауля Валленберга]</ref>. Faqatgina [[2006]]-yili [[salvador]] diplomatining ismi mashhur boʻldi. U [[José Arturo Castellanos]] edi, yahudiylarga 40 mingdan ortiq qalbaki salvador fuqaroligi haqida hujjatlarni berib (asosan Vengriyaliklarga), u 35 mingdan ortiq yahudiylarni qutqara oldi. Dunyo taqvodorlari orasiga Busapesht shahrida hizmat koʻrsatgan Ispaniyalik [[Giorgio Perlasca]] ham aytsa boʻladi.
[[2010]]-yili [[1-yanvar]] [[Yad va-Shem]] institur maʼlumotlariga koʻra 23 226 qutqaruvchilar boʻlgani haqida aytiladi, ularga [[Dunyo xalqlari taqvodorlari]] unvoni berilgan. Polshalik taqvodorlarga eng koʻp son keladi — 6195 kishi, Germaniyada ular 5009, Fransiyada 3158 kishi. Hozirgi sobiq SSSR respublikalaridan eng koʻp dunyo taqvadorlari Ukrainaga toʻgʻri keladi — 2272 kishi[http://www1.yadvashem.org/righteous_new/statistics.html Righteous Among the Nations — per Country & Ethnic Origin January 1, 2010]{{ref-en}}</ref>. Yad va-Shem bunday deydi: "Bu raqamlar yahudiylarning aniq soni emas,
| |||