Isfana oʻrta maktabi: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Tahrir izohi yoʻq
Tahrir izohi yoʻq
Qator 189:
|image_caption2 =
}}
'''Isfana„Isfana“ o‘rtaoʻrta maktabi''' — ({{lang-ru|Средняя школа Исфана}}; {{lang-ky|Исфана орто мектеби}}) — [[Qirgʻiziston]]ning [[Isfana]] shahrida joylashgan oʻrta [[maktab]]<ref name=Isfana.org>{{cite web|url=http://www.isfana.org/obraz/shkoly/25-isfana.html|title=Isfana shahring rasmiy vebsayti: Isfana o‘rta maktabi haqida {{ref-ru}}|accessdate=10-may, 2012}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.citykr.kg/isfana.php|title=Isfana haqida umumiy maʼlumot {{ref-ru}}|work=Qirgʻiziston Shaharlari Birlashmasi |accessdate=10-oktabr, 2012}}</ref>. Oʻrta maktab deb nomlanishiga qaramasdan maktabda 1-dan 11-gacha sinflar bor. Maktab ilk bitiruvchilarini 1938-yil chiqargan. „Isfana“ oʻrta maktabining hozirgi binosi 1989-yil qurib bitirilgan.
 
== Tarixi ==
 
1936-yili Budyonniy nomli boshlangʻich maktab yetti yillik Isfana„Isfana“ nomidagi maktabga aylandi. Oʻsha davrda Isfana qishlogʻida savodsizlikni tugatishda oliy yoki oʻrta maxsus bilim yurtlarini bitirgan oʻqituvchilar juda oz boʻlgan. Avval Budenniy boshlangʻich maktabining oʻquvchivchilariga, keyin Isfana„Isfana“ yetti yillik maktabi oʻquvchilariga bilim berish uchun qoʻshni respublikalardan va [[Oʻsh viloyati]]dan oʻqituvchilar yuborilgan. [[Oʻzbek SSR]] xalq maorifi komissari tomonidan Isfanaga quydagi oʻqituvchilar joʻnatilgan: 1934-yilda [[Bekobod]]dan Tulamov R., 1938-yilda [[Toshkent]]dan Toʻqtasinov O., Inoyatov Sh. va Dundiyev K.
 
Isfana yetti yillik maktabini 1938-yilda yakunlagan birinchi bitiruvchilari quyidagi oʻquvchilardan iborat: Rustamov Gʻani, Qurbonov Tojiqoʻzi, Moʻminov Otabek, Xudoynazarov Ota, Yuldashov Otaqoʻzi. 1939-yilgi bitiruvchilar: Alimatov Mahmud, Yoʻldoshev Abdulla, Joʻraev Otaqoʻzi, Saksanov Akbarali, Sharipov Abdushait, Joʻraev Ilash va [[Matkarimov Usmon]].
 
Oʻsha paytlarda Isfana„Isfana“ maktabining binosi uch qanotli boʻlib, uning bir qanotida [[bolalar uyi]], ikkinchi qanotida [[Laylak tumani]] maorif idorasi joylashgan boʻlgan. Uchinchi qanotida esa oʻquvchilar taʼlim olgan.
 
Bolalar uyi 1949-yilda yopildi. Isfanada 1940-yildagi maʼlumotlarga qaraganda, toʻliqsiz oʻrta maktablar 1-4 sinf, 5-sinf, 6-7-sinf boʻlib hammasi 18 sinfni tashkil qilgan va bu sinflarda 322 oʻquvchi oʻqigan.
 
Isfana„Isfana“ maktabi 1960-yilda sakkiz yillik majburiy taʼlimga oʻtdi. 1961-yildan 1969-yilgacha maktab direktorlari boʻlinib ishlaganlar: Rajapov Gʻulom, Gaffarov Rizoqul, Qunduzova Xosiyat. Isfana sakkiz yillik maktabi 1973-yili oʻrta maktabga aylandi, oʻrta maktabning taʼlim muddati 10 yilga uzaytirildi.
 
Isfana„Isfana“ maktabi oʻrta maktab boʻlganidan soʻng, yaʼni 1969-1986-yillarda maktab direktorlari: Xolmurzaev Ibragim, Goynazarova Xurmatoy (1986-1996), Komilov Dadajon (1996-2000), Uzoqova Mamlakat (2000-2003), Komilov Dadajon (2003-2010), 2010-yildan hozirgi kungacha — Roʻziboyev Inomjon.
 
1999-yil 4-sentabrda geografiya oʻqituvchisi Jumaboy Boboev Isfana„Isfana“ maktabi qoshida iqtidorli oʻquvchilar uchun alohida sinflar ochdi. Bu sinflar [[Oʻzbek gimnaziyasi]]ning boshlanishi edi.
 
== Dars programmasi ==
Oʻquvchilar birinchi sinfga 6 yoki 7 yoshda olinadi. 11 yillik oʻqish boshlangʻich (1-4-sinflar), oʻrta (5-9-sinflar) va yuqori (10-11-sinflar) qilib uchga boʻlinadi. 9 yillik umumiy programmaga qatnashish majburiydir. 10-11-sinfda oʻqish majburiy emas.
 
Qirgʻizistondagi va boshqa [[MDH]] mamlakatlaridagi maktablarda boshlangʻich sinf oʻquvchilari alohida etajda yoki binoda oʻqishadi. Ularga odatda 1-dan 4-sinfgacha bitta oʻqituvchi barcha fanlarni oʻtadi ([[jismoniy tarbiya]] va chet tildan tashqari). Isfana„Isfana“ maktabida ham shunday.
 
5-sinfdan boshlab har bir darsni alohida oʻqituvchi oʻqitadi. Katta sinf oʻquvchilariga [[matematika]], [[informatika]], [[fizika]], [[kimyo]], [[jugʻrofiya]], [[biologiya]], [[sanʼat]], [[musiqa]], [[jismoniy tarbiya]], [[tarix]], [[falsafa]], [[astronomiya]] kabi darslar oʻtiladi. Isfana„Isfana“ maktabida darslar [[oʻzbek tili]]da oʻtiladi. Oʻzbek tili bilan birga oʻquvchilar [[rus tili|rus]], [[qirgʻiz tili|qirgʻiz]] va [[ingliz tili|ingliz]] tillarini ham oʻrganishadi.
 
Qirgʻizistondagi boshqa maktablarga oʻxshab Isfana„Isfana“ maktabida ham ikki smenada darslar oʻtiladi. Bunga sabab oʻquvchi soni koʻpligidir.
 
Maktab yili 1-sentabrdan mayning oxirigacha choʻziladi va toʻrt chorakka boʻlingan. Oʻqish programmasi oʻzgarmas, doimiy. Baʼzi gʻarb mamlakatlaridan farqli oʻlaroq, oʻquvchilar yoki ularning ota-onalari qaysi darslar oʻtilishini tanlay olishmaydi. Oʻquvchilar 5 qadamli shkalada baholanadi. Amalda 2 („qoniqarsiz“) dan 5 („aʼlo“) gacha qoʻyiladi. 1 kamdan-kam ishlatiladigan keskin oʻzlashtirmaganlik belgisi. Kundalik baho berishda bu baholarni oʻqituvchilar yana guruhlarga boʻlishadi (masalan +4, −5), ammo chorak baholar faqat 2, 3, 4 yoki 5 boʻlishi mumkin.
 
== Dars oʻtish tili ==
„Isfana“ oʻrta maktabida darslar [[oʻzbek tili|oʻzbek]] tilida olib boriladi. Oʻzbek tili bilan birga oʻquvchilar [[rus tili|rus]], [[qirgʻiz tili|qirgʻiz]] va [[ingliz tili|ingliz]] tillarini ham oʻrganishadi. Qirgʻizistonndagi boshqa koʻp millatli maktablardagidek, Isfana„Isfana“ maktabida oʻzbek tilida oʻqitishning kelajali nomaʼlum boʻlib qolmoqda.<ref>{{cite news|last=Usmon|first=Sarvar|title=The fate of Uzbek-language schools in Kyrgyzstan is uncertain|url=http://www.ozodlik.org/content/article/24356551.html|accessdate=30 October 2012|newspaper=RFE/RL|date=11 October 2011|language=Uzbek}}</ref>
 
Keyingi paytda qirgʻiz rasmiylari oʻzbek tilini cheklashga va oʻzbek maktablarni majburan qirgʻizlashtirishga harakat qilishmoqda.<ref>{{cite news|title=Tajik, Uzbek schools should be shut, Kyrgyz MP says|url=http://www.universalnewswires.com/centralasia/kyrgyzstan/viewstory.aspx?id=11414|accessdate=22 February 2012|newspaper=Universal Newswires|date=17 February 2012}}</ref><ref>{{cite news|last=Wisniewski|first=Dan|title=Uzbek Language Disappearing In Kyrgyzstan|url=http://www.rferl.org/content/uzbek-minority-language-under-threat-in-kyrgyzstan/24725665.html|accessdate=9 October 2012|newspaper=RFE/RL|date=1 October 2012}}</ref><ref>{{cite news|last=Kasym|first=Elmurad|title=Removing Uzbek from Public Life|url=http://registan.net/2012/09/26/removing-uzbek-from-public-life/|accessdate=9 October 2012|newspaper=Registan|date=26 September 2012}}</ref><ref>{{cite news|last=Sherzod|title=What's the purpose? Increasing illiteracy? |url=http://www.ozodlik.org/content/article/24395783.html|accessdate=30 October 2012|newspaper=RFE/RL|date=19 November 2011|language=Uzbek}}</ref> Oʻzbek tilidagi darsliklar yetishmaydi va Qirgʻiziston davlati maktablarni mablagʻ yoʻqligini bahona qilib oʻzbekcha kitoblar bilan taʼminlashni istamaydi.<ref>{{cite news|title=Osh Mulls Ban on Uzbek-Language Schools|url=http://www.tol.org/client/article/22884-kyrgyzstan-education.html|accessdate=22 February 2012|newspaper=[[Transitions Online]]|date=8 December 2011|author=Bakyt Ibraimov|author2=Temir Akmatov}}</ref> Qirgʻiz rasmiylari oʻzbek oʻquvchilarining Oʻzbekistonda chiqqan kitoblardan foydalanishga keskin qarshi boʻlgani uchun hozirda koʻp maktablarda, shu jumladan „Isfana“ oʻrta maktabida ham, aksar darslar oʻzbek tilida ammo qirgʻiz tilidagi darsliklardan foydalanib oʻtilmoqda.
 
== Eʼtiborga loyiq bitiruvchilar ==
* [[Usmon Matkarimov]] (1922-1989) — Isfana„Isfana“ maktabini 1939-yil bitirgan; Isfanadagi [[kolxoz]]ning raisi boʻlib ishlagan; shaharning rivojlanishiga katta hissa qoʻshgan;<ref>{{cite book|last=Aminov|first=Saitmamat|last1=Maksitov|first1=Tursunbay|title="Ishoq Razzoqovning Hamyurtlari" {{ref-ky}}|year=2005|publisher= |location=Oʻsh|pages=385-387}}</ref> [[Oʻzbek gimnaziyasi|Usmon Matkarimov nomidagi 4-gimnaziya-internati]]ga uning nomi berilgan.
 
== Manbalar ==