Oʻzbek gimnaziyasi: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Teg: vikimatn muharriri 2017
Tahrir izohi yoʻq
Teg: vikimatn muharriri 2017
Qator 285:
[[File:Matkarimov Bust.jpg|thumb|right|225px|Gimnaziya hovlisida [[Usmon Matkarimov]]ning busti. Matkarimov koʻp yillar davomida Isfana kolxozining raisi boʻlib ishlagan va shaharning rivojlanishiga katta hissa qoʻshgan.]]
 
Oʻzbek gimnaziyasida darslar [[oʻzbek tili|oʻzbek]] tilida oʻtiladi. Oʻzbek tili bilan birga oʻquvchilar [[ingliz tili|ingliz]], [[rus tili|rus]] va [[qirgʻiz tili|qirgʻiz]] tillarini ham oʻrganishadi. Qirgʻizistondagi boshqa oʻzbek maktablaridagi kabi Oʻzbek gimnaziyasida ham oʻzbek tilida dars oʻtishning kelajagi nomaʼlum boʻlib qolmoqda<ref>{{cite web|last=Usmon|first=Sarvar|title=„QirgʻizistondagiQirgʻizistondagi oʻzbek maktablari taqdiri savol ostida“ostida|url=http://www.ozodlik.org/content/article/24356551.html|accessdate=30-oktabr, .10.2012|work=[[Ozodlik radiosi]]|date=11-oktabr, .10.2011}}</ref>.
 
Keyingi[[Qirgʻiziston paytdajanubidagi qirgʻiztartibsizliklar rasmiylari(2010)|2010-yil mamlakatdaQirgʻiziston oʻzbekjanubidagi tilinisodir ommaviyboʻlgan hayotdantartibsizliklar]] butunlayortidan yoʻqqirgʻiz qilishrasmiylari uchunoʻzbek choratilini koʻrib kelishmoqdacheklashga va oʻzbek maktablarinimaktablarni majburan qirgʻizlashtirishga harakat qilishmoqdaqila boshladi<ref>{{cite web|last=Sherzod|title=Maqsad nima? Savodsizlarni koʻpaytirishmi?|url=http://www.ozodlik.org/content/article/24395783.html|accessdate=30.10.2012|work=Ozodlik radiosi|date=19.11.2011}}</ref><ref>{{cite web|title=„Qirgʻiz Parlamenti aʼzosi tojik, oʻzbek maktablar yopilishi kerak demoqda“ {{ref-en}}|url=http://www.universalnewswires.com/centralasia/kyrgyzstan/viewstory.aspx?id=11414|accessdate=30-sentabr, 2012|work=[[Universal Newswires]]|date=17-fevral, 2012}}</ref><ref>{{cite web|last=Wisniewski|first=Dan|title=„Qirgʻizistonda oʻzbek tili yoʻqolib bormoqda“ {{ref-en}}|url=http://www.rferl.org/content/uzbek-minority-language-under-threat-in-kyrgyzstan/24725665.html|accessdate=9-oktabr, 2012|work=Ozodlik radiosi|date=1-oktabr, 2012}}</ref><ref>{{cite web|last=Qosim|first=Elmurod|title=„Ommaviy hayotdan oʻzbek tilini yoʻq qilish“ {{ref-en}}|url=http://registan.net/2012/09/26/removing-uzbek-from-public-life/|accessdate=9-oktabr, 2012|work=[[Registan]]|date=26-sentabr, 2012}}</ref><ref>{{cite web|last=Sherzod|title=„Maqsad nima? Savodsizlarni koʻpaytirishmi?“|url=http://www.ozodlik.org/content/article/24395783.html|accessdate=30-oktabr,2012|work=Ozodlik radiosi|date=19-noyabr, 2011}}</ref>. Oʻzbek tilidagi darsliklar yetishmaydi va Qirgʻiziston davlati maktablarni mablagʻ yoʻqligini bahona qilib oʻzbekcha kitoblar bilan taʼminlashni istamaydi<ref>{{cite web|title=„Oʻsh oʻzbek maktablarini man qilishni oʻylamoqda“{{ref-en}}|url=http://www.tol.org/client/article/22884-kyrgyzstan-education.html|accessdate=30-sentabr, 2012|work=[[Transitions Online]]|date=8-dekabr, 2011|author=Baqit Ibraimov|author2=Temir Akmatov}}</ref>. Qirgʻiz rasmiylari oʻzbek oʻquvchilarining Oʻzbekistonda chiqqan kitoblardan foydalanishiga keskin qarshi boʻlgani uchun hozirda koʻp maktablarda, shu jumladan Oʻzbek gimnaziyasida ham, aksar darslar oʻzbek tilida ammo qirgʻiz tilidagi darsliklardan foydalanib oʻtilmoqda. Keyingi yillarda Qirgʻizistondagi oʻzbek tilida taʼlim beruvchi maktablarda oʻzbek tili va [[oʻzbek adabiyoti|adabiyoti]] fanlariga ajratilgan dars soati keskin qisqartirilib, qirgʻiz tili va adabiyoti fanlariga berilgan dars soati koʻpaytirildi.<ref>{{cite web|last=Ivashenko|first=Yekaterina|title=„Bu oʻzbekcha taʼlim kimga kerak?“ {{ref-ru}}|url=http://www.fergananews.com/articles/7622|accessdate=15-aprel, 2014|work=[[Fergana News]]|date=13-fevral, 2013}}</ref>
Gimnaziyada oʻzbek tilini [[kirill alifbosi]]da yozishadi. Tarixda oʻzbek tilini yozish uchun turli alifbolardan qoʻllanilgan. 1928-yilgacha savodli kishilar oʻzbek tilini [[arab yozuvi]]da yozishgan. 1928-yildan 1940-yilgacha oʻzbek tili [[lotin yozuvi]]da yozilgan. 1940-yil [[Iosif Stalin]]ning buyrugʻi bilan majburan kirill yozuviga oʻtilgan. 1992-yilgacha oʻzbek tili asosan shu yozuvda yozildi. 1993-yil [[Oʻzbekiston]] rasman lotin yozuvini yana qaytadan kirgizdi. Hozirda Oʻzbekistonda taʼlim joylarida lotin yozuvidan qoʻllaniladi. Shunday boʻlsa ham, yoshi kattalar va Oʻzbekiston tashqarisida yashaydigan oʻzbeklar hali ham kirill yozuvidan qoʻllanishadi.
 
Keyingi paytda qirgʻiz rasmiylari mamlakatda oʻzbek tilini ommaviy hayotdan butunlay yoʻq qilish uchun chora koʻrib kelishmoqda va oʻzbek maktablarini majburan qirgʻizlashtirishga harakat qilishmoqda<ref>{{cite web|title=„Qirgʻiz Parlamenti aʼzosi tojik, oʻzbek maktablar yopilishi kerak demoqda“ {{ref-en}}|url=http://www.universalnewswires.com/centralasia/kyrgyzstan/viewstory.aspx?id=11414|accessdate=30-sentabr, 2012|work=[[Universal Newswires]]|date=17-fevral, 2012}}</ref><ref>{{cite web|last=Wisniewski|first=Dan|title=„Qirgʻizistonda oʻzbek tili yoʻqolib bormoqda“ {{ref-en}}|url=http://www.rferl.org/content/uzbek-minority-language-under-threat-in-kyrgyzstan/24725665.html|accessdate=9-oktabr, 2012|work=Ozodlik radiosi|date=1-oktabr, 2012}}</ref><ref>{{cite web|last=Qosim|first=Elmurod|title=„Ommaviy hayotdan oʻzbek tilini yoʻq qilish“ {{ref-en}}|url=http://registan.net/2012/09/26/removing-uzbek-from-public-life/|accessdate=9-oktabr, 2012|work=[[Registan]]|date=26-sentabr, 2012}}</ref><ref>{{cite web|last=Sherzod|title=„Maqsad nima? Savodsizlarni koʻpaytirishmi?“|url=http://www.ozodlik.org/content/article/24395783.html|accessdate=30-oktabr,2012|work=Ozodlik radiosi|date=19-noyabr, 2011}}</ref>. Oʻzbek tilidagi darsliklar yetishmaydi va Qirgʻiziston davlati maktablarni mablagʻ yoʻqligini bahona qilib oʻzbekcha kitoblar bilan taʼminlashni istamaydi<ref>{{cite web|title=„Oʻsh oʻzbek maktablarini man qilishni oʻylamoqda“{{ref-en}}|url=http://www.tol.org/client/article/22884-kyrgyzstan-education.html|accessdate=30-sentabr, 2012|work=[[Transitions Online]]|date=8-dekabr, 2011|author=Baqit Ibraimov|author2=Temir Akmatov}}</ref>. Qirgʻiz rasmiylari oʻzbek oʻquvchilarining Oʻzbekistonda chiqqan kitoblardan foydalanishiga keskin qarshi boʻlgani uchun hozirda koʻp maktablarda, shu jumladan Oʻzbek gimnaziyasida ham, aksar darslar oʻzbek tilida ammo qirgʻiz tilidagi darsliklardan foydalanib oʻtilmoqda. Keyingi yillarda Qirgʻizistondagi oʻzbek tilida taʼlim beruvchi maktablarda oʻzbek tili va [[oʻzbek adabiyoti|adabiyoti]] fanlariga ajratilgan dars soati keskin qisqartirilib, qirgʻiz tili va adabiyoti fanlariga berilgan dars soati koʻpaytirildi.<ref>{{cite web|last=Ivashenko|first=Yekaterina|title=„Bu oʻzbekcha taʼlim kimga kerak?“ {{ref-ru}}|url=http://www.fergananews.com/articles/7622|accessdate=15-aprel, 2014|work=[[Fergana News]]|date=13-fevral, 2013}}</ref>
 
== Maktab oʻquvchilarining umumrespublika testida ishtiroki ==