|
}}
{{Maʼnolari|Kaliforniya (maʼnolari)}}
'''Kaliforniya''' - AQSH jan.gʻarbidagijanubigʻarbidagi shtat, [[Tinch okeani|Tinch okean]] sohilida. Mayd. 411 ming km{{sup|2}}. Aholisi 34,5 mln. kishi (2001). Maʼmuriy markazi — Sakramento sh. Shtat markazini keng Qirgʻoq boʻyi tizmalari b-n oʻralgan Kaliforniya vodiysi egallagan. Yirik daryolari — Sakramento va San-Xoakin. Sharqda Syerra-Nevada togʻlari, jan.da Moxave qumli choʻli va chuqur tektonik botiqlar (Ajal vodiysi, Solton-Si koʻli) b-n chegaradosh. Iklimi yozi issiq va kishi sernam oʻrta dengiz iqlimi. Shtatning togʻ yon bagʻirlarida issiq va quruq iqlim. Togʻ qaragʻay oʻrmonlari va qattiq bargi doim yashil butalar oʻsadi. K.daKaliforniyada Yosemit, Lassen-Volkanik, Sekvayya va Kings-Kanon milliy parklari tashkil etilgan. Neft, tabiiy gaz, oltin, simob, temir rudasi va b. foydali qazilmalar olinadi.
Kaliforniya AQShning iqtisodiy jihatdan yuksak rivojlangan shtati, muhim harbiy i.ch. markazi. Aviatsiya, raketa-kosmik, radioelektronika, kimyo sanoati, neftni qayta ishlash, mashinasozlik (jumladan, kemasozlik), qora metallurgiya rivojlangan. Koʻplab oziq-ovqat (ayniqsa, konserva sanoati) korxonalari bor. Muhim sanoat markazlari — [[Los Anjeles|Los-Anjeles]], [[San Fransisko|San-Fransisko]], [[San-diyego|San-Diyego]], Oklend. Gollivudda kino sanoati rivoj topgan.
Q.h. intensiv dehqonchilik b-n birga (asosan, meva va sabzavotlar, sitrus mevalar, paxta), ekstensiv chorvachilikka ixtisoslashgan. Shim.da oʻrmonchilik, dengiz boʻylarida baliq ovlash, turizm rivojlangan.
Muhim portlari: San-Fransisko, Los-Anjeles. Harbiy bazalar, Kaliforniya universiteti bor.
Kaliforniyaga yevropaliklar 16-a.da kela boshlagan. 18-a.dan ispanlar uni mustamlakaga aylantirganlar. Meksika mustaqillikka erishgach (1821), K.Kaliforniya hududi uning tarkibiga kirgan. AQTT1 — Meksika urushi (1846—48) natijasida K.Kaliforniya Meksikadan tortib olinib, AQShga qoʻshib olingan; 1850 y.danyildan AQSH shtati.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
'''Kaliforniya''' - [[Amerika Qo`shma Shtatlari|Amerika Qo`shma Shtatlardan]] biri. Poytaxti - Sacramento shahri. [[Amerika Qo`shma Shtatlari|AQSh ittifog`iga]] 9 sentabr 1850 yilda kirgan, undan oldin - Mexican Cession, Alta California.
Kaliforniya hududi jihatidan O`zbekiston hududiga yaqin.
== Manbalar ==
|
