Varshava: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
kTahrir izohi yoʻq
kTahrir izohi yoʻq
Qator 1:
'''Varshava''' (polyakcha: ''Warszawa'') — [[Polsha]] Respublikasining va [[Mazovshe]] viloyatining poytaxti.
 
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi -->
'''Varshava''' (polyakcha: ''Warszawa'')[[Polsha]] Respublikasining poytaxti, Varshava voyevodaligining maʼmuriy markazi. Mamlakatning eng katta shahri, siyosiy, iqtisodiy, madaniy va ilmiy markazi. Vislaning har ikki sohilida joylashgan. Iqlimi moʻʼtadil kontinental, oʻrtacha yillik yogʻin 558 mm; yanv.ning oʻrtacha t-rasi temperaturasi —3,5°, iyulniki 19°. Aholisi 1,727 mln. kishi (2014). Shahar 8 ta maʼmuriy r-nga boʻlingan.
 
V.Varshava tarixiy manbalarda 13-a.danasrdan boshlab tilga olinadi. 15—16-a.lardaasrlarda Ma-zoveskiy knyazligi, 16-a.asr oxiri — 19-a.asr boshigacha butun Polsha poytaxti, 1807—13 y.laryillar Varshava knyazligi, Vena kongressi (1814—15) qaroriga muvofiq, V.Varshava Rossiya tarkibiga kirgan Polsha qirolligining poytaxti. 19-a.asr oxiridan yirik sanoat shahri. 1915— 18y.larda18yillarda V.niVarshavani Germaniya qoʻshinlari bosib oldi. 1918 y.yil kuzidan mustaqil Polsha davlatining poytaxti. 1939 y.yil sent.da V.niVarshavani nemis qoʻshinlari egalladi. 1945 y.yil 17 yanv.dayanvarda V.Varshava ulardan ozod kilindi. Oʻsha vaqtdan boshlab, shaharni tiklash ishlari boshlanib ketdi. Qayta tiklash ishlarining butun dunyo miqyosidagi ramzi sifatida V.gaVarshavaga jahon Faxriy muko-fotimukofoti berilgan (1950). 1955 y.daVyilda V.da Varshava shartnomasi imzolandi.
 
V.Varshava mamlakatdagi transport yoʻllarining yirik tuguni va muhim sanoat markazi. Shahardan 9 t.y.transport yoʻl va 9 avtomobil yoʻli chiqadi. 2 dare porti va Okense xalqaro aeroporti bor. Mashinasozlik va metallsozlik (avto qurilish, elektrotexnika va b.boshqa), [[metallurgiya]], [[kimyo]], [[poligrafiya]], [[tikuvchilik]] va oziqovqat sanoati tarmoqlari rivojlangan.
 
V.daVarshavada 15 oliy oʻquv yurti, jumladan un-tuniversitet (1918 y.danyildan), politexnika in-tiinstituti (1915), iqtisod va q.x.qishloq xoʻjaligi oliy oʻquv maktabi joylashgan; konservatoriya, Polsha FAfanlar akademiyasi, med., nafis sanʼat va jismoniy tarbiya akademiyalari bor. Koʻplab kutubxona, 20 dan ziyod muzey, teatrlardan Katta teatr, Xalq teatri mavjud. Meʼmoriy yodgorliklardan gotika uslubidagi Yan sobori (14-a.asr), Qasr maydonidagi (1643) Sigizmund III ustunlari (1644), Krasinskiylarning sobiq saroyi (17-a.asr), Vilyanuv (17-a.asr) va Lazenki (18-a.asr) bogʻ saroy ansambllari va b.boshqa saqlangan.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn oxiri -->