Bahoiylik: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Tahrir izohi yoʻq
Tahrir izohi yoʻq
Qator 1:
Bahoiy E’tiqodi (Forscha: بهائی‎ ) - [[din]] hisoblanib, barcha dinlarga mansub asosiy qadriyatlarni tarannum etadi, hamda barcha insonlarning birdamligi va tengligini o’rgatadi.
'''Bahoiylik''', bahoiyyat — diniysiyosiy oqim. 19-asr oʻrtalarida Erondagi bobiylik harakatining davomi sifatida Iroqda vujudga kelgan. Asoschisi Bahoullo. U insoniyat uchun yagona din, iqtisodist va davlat zarur degan gʻoyalarni ilgari suradi. Bahoullo fikricha, mavjud dinlarni yoʻqotishning hojati yoʻq, ularni qandaydir bir nuqsonsiz taʼlimot asosida birlashtirish lozim. Aslida hamma dinlar yaxshi, faqat ularni ortiqcha aqida va urf-odatlardan tozalash kerak. Muhimi — xudoni sevish kerak, chunki mu-habbat taraqqiyotning sharti va koinot qonunidir. 1979 y.da Eronda islom ipqilobidan soʻng bu taʼlimotning oʻplab rahnamolari qatl etildi. Baho-iylar Osiyoning baʼzi mamlakatlarida ham bor. Bahoiylarning koʻpchiligi Yevropa va Amerikada, asosiy markazlari Germaniya, AQSH, Panamada. Markaziy qarorgohi Xayfa (Isroil) shahrida.
 
1863 yilda Bahoulloh tomonidan o’rnatilib, bu din dastlab Eronda, keyinchalik Yaqin Sharq hududining boshqa qismlarida tarqaldi va bu hududlarda o’zining paydo bo’lishidan boshlab surunkali ta’qibga uchradi. Ayni paytda uning izdoshlari Bahoiylar deb atalib, ularning soni 5-7 million o’rtasida, dunyoning ko’pchilik davlatlari va hududlarida tarqalgan.
Oʻzbekistonda bahoiylarning roʻyxatdan oʻtgan 3 ta jamoasi bor (1998). Ular Toshkent, Samarqand, Navoiy shaharlaridadir. Oʻz anʼanaviy bayramlarini oʻtkazadilar, Xanfa shahriga ziyoratga borib turadilar.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
 
Bu din 19 asrning o’rtalarida Bobiy dinidan kelib chiqib, uning asoschisi Ollohning tez orada Iso yoki Muhammad tariqasida payg’ambar yuborishini o’rgatadi. 1863 yilda, o’z tug’ilgan zamini Erondan quvg’inga uchragan Bahoulloh o’zining o’sha payg’ambar ekanligini e’lon qildi. U tag’in uzoqroqqa, o’sha paytdagi Usmoniylarning Suriya hududiga,hozirgi Isroildagi Akko zindon-shahriga surgun etildi va o’n yildan ortiqroq muddatni unda o’tadi. 1892 yil uning olamdan o'tishidan so’ng, din yetakchisi bo’lish uning o’g’li Abdul-Baho/`Abdu'l-Bahá (1844-1921) zimmasiga tushdi, keyinchalik esa uning to’ng’ich o’g’il nabirasi Shawqi Afandi/Shoghi Effendi (1897–1957)ga o’tdi. Bahoiylar dunyo bo’ylab har yili din ishlarini boshqaruvchi mahalliy, hududiy va milliy Ruhoniy Kengashlarni saylaydilar, va har besh yilda esa, Milliy Ruhoniy Kengash a’zolari tomonidan Umumjahon Adolat Uyi saylanadi, qaysikim, butun dunyo Bahoiy jamoasining bu to’qqiz a’zodan iborat yuksak boshqaruvchi muassasasi Isroilda, Haifa shahrida, Bob maqbarasining yaqinida joylashgan.
 
Bahoiy ta’limoti ba’zi jihatlari bilan boshqa monoteistik dinlarga o’xshash: Xudo yagona va hamma narsaga qodir. Vaholanki, Bahoulloh ta’limotida din yagona Olloh tomonidan, tarix davomida dunyoviy dinlar asoschilari bo’lmish Ilohiy Mazharlar vositasida, tartibli va progressiv ravishda nozil bo’lishi yoritiladi; Bahoulloh va Bobdan odlingi davrlarda Budda, Muso, Iso, Muhammad bo’lgan. Shu tariqa, Bahoiylar asosiy dinlargagi ijtimoiy jihatdan amal va izohlari turli bo’lsa-da, ammo o’z maqsadida ular birdam deb qaraydi. Irqchilik va millatchilik tushunchalarini ochiq rad etib, barcha insonlar birdamligiga birdayin urg’u beriladi. Bahoiy ta’limotining markaziy maqsadi, bu barcha xalqlar, irqlar, qabilalar va sinflar farovonligini ta’minlovchi yagona dunyoviy tartibdir.
 
Bahoulloh tomonidan turli shaxslarga, ba’zi davlat hukmdorlariga yozilgan maktublarning bari yig’ilib, Bahoiy muqaddas bitiklari sifatida tartiblashtirilgan va uning tarkibiga uning o’g’li Abdul-Baho va uning darakchisi Bob tomonidan bitilgan mehnatlar kiritilgan. Bahoiy adabiyotidagi taniqli asarlar bu, ''Kitáb-i-Aqdas'', ''Kitáb-i-Íqán'', ''Ba’zi Savollarga Javoblar and Tong Darakchilari'' kitoblaridir.      
 
== Tarixi ==