Oqqoʻrgʻon: Versiyalar orasidagi farq

'''Oqqoʻrgʻon''' — [[kushon podsholigi|kushonlar davriga]] oid [[qishloq]] harobasi ([[mil. av. I asr|miloddan avvalgi1-asr]] — milodiy[[milod]]iy [[IV asr|4-asrlarasr]]lar). [[Sherobod]] shahridan[[shahar|shahri]]dan 8 km jan.-gʻarbda, Xoʻjaqiya qishlogʻi yaqinida joylashgan. O.ning saklanpo qolgan kis-mi [[toʻgʻri toʻrtburchak]] shaklida, [[balandlik|balandligi]] 3– 4 m, maydoni[[maydon (fizikada)|maydon]]i 0,6 [[gektar|ga.]] 1973—74 yillarda [[Oʻzbekiston Fanlar Akademiyasi|Oʻzbe-kiston FA]] [[Arxeologiya institutininginstituti]]ning [[Baqtriya]] ekspeditsiyasi (Sh. Pidayev) tomonidan [[arxeologiya|arxeologik]] [[ilmiy tadqiqot|tadqiqot]] ishlari olib borilgan. [[Stratigrafiya|Stratigrafik]] izlanishlar davomida yodgorlikning[[yodgorlik]]ning [[madaniy qatlamlariqatlam]]lari 6,5 m ni tashkil etishi va unda 5 ta [[meʼmorlik|meʼmoriy]] bosqich mavjud boʻlganligi aniqlangan. O.ning eng soʻnggi meʼmoriy bosqichi toʻliq ochib oʻrganilgan. Bu yerda 5 ta aloqida joylashgan [[uy-joy|uylar]] majmuasi borligi qayd etilgan. Uylar bir-birlari bilan katta koʻcha va hovlilar[[hovli]]lar bilan ajralib turgan. Har bir uy majmuasi 10 ga yaqin xonadondan iborat boʻlib, ularda kichik oilalar[[oila]]lar istiqomat qilgan. Kichik oilaga 2—3 ta [[xona]] tegishli boʻlgan. O.da jami 70 tadan ortiq xonalar ochib oʻrganilgan. Uylarning devorlari[[devor]]lari 60— 80 [[santimetr|sm]] balandliqsa saqlangan. Devorlar [[kvadrat]] shaklidagi xom gʻishtlardan[[gʻisht]]lardan va paxsadan[[paxsa]]dan barpo etilgan. Koʻpgina xonalarning devorlari [[loy]] suvoq ustidan oklangan. Ayrim xonalar loy suvoq ustidan [[ganch]] bilan suvalgan. Jan. uy majmuasidagi bir xona oʻzining katta oʻlchamlari[[oʻlcham]]lari, devorlari qora va qizil ranglar[[rang]]lar bilan [[bezash sanʼati|bezatilganligi]] bilan ajralib turadi. Bu xona qishloq [[jamoa|ja-moasimoa]]si oqsoqolining[[oqsoqol]]ining qabul xonasi boʻlgan deb taxmin qilinadi. O.da olib borilgan arxeologik tadqiqotlar davomida yuqori sifatli turli shakldagi bejirim [[sopol]] idishlar, temirdan[[temir]]dan yasalgan [[pichoq]], [[oʻroq]], [[oʻq-yoy]] nishlari, qoshiqlar[[qoshiq]]lar, turli [[qimmatbaho toshlar|qimmatbaxr toshlardantoshlar]]dan yasalgan marjonlar[[marjon]]lar, [[jez]] koʻzgular[[koʻzgu]]lar, [[shisha]] marjon va idishlar, tosh [[yorgʻuchoq|yergʻuchoq]], tegirmontoshlar, urchuklar, [[fil]] suyagidan ishlangan [[soch]] toʻgʻnogʻichlari, [[ayol]] maʼbudalarning terrakotadan[[terrakota]]dan ishlangan haykalchalari[[haykal]]chalari, [[ot (hayvon)|ot]], [[suvoriy]], [[yoʻlbars]], [[sher]], [[echki]], [[qoʻy]], [[maymun]], [[kabutar]] kabilarning haykalchalari topilgan. Topilmalar orasida turli tarixiy[[tarix]]iy davrlarga[[davr]]larga oid tangalar[[tanga]]lar alohida oʻrin egallaydi. Bu yerda Geliokl tangalariga taklid qilib zarb kilingan tangalar, kushon shohlari Vima Takto, [[Vima Kadfiz]], [[Kanishka I|Kanishka]], Xu-vishka, Vasudeva, kushon-[[sosoniylar]] va soson-kushoniy tangalari (jami 152 ta tanga) topilgan. Qishloq harobasida bunchalik koʻp tangalarning topilishi, kushonlar davrida [[tovar]]-[[pul]] munosabatlari juda yuqori taraqqiy qilganligidan dalolat beradi. O.da [[Budda]] xaykalining topilishi [[buddaviylik|buddaviilik]] dinining[[din]]ining qishloq aholisi orasiga kirib borganligidan guvoxlik[[guvoh|guvox]]lik beradi. O. aholisi, asosan, [[dehqonchilik]] va [[bogʻdorchilik]] bilan shugʻullangan. Dehqonchilik bilan boglik [[mehnat qurollari]] qishloqning oʻzida tayyorlangan. Dehqonchilik [[Sheroboddaryo|Sherobod]] daryosidan[[daryo]]sidan [[kanal]] orqali keltirilgan suvga[[suv]]ga asoslangan. O. qishloq jamoasi yashagan yodgorlik boʻlib, kushon saltanatining[[saltanat]]ining inqirozidan[[inqiroz]]idan keyin vujudga kelgan [[Siyosat|siyosiy]], ijtimoiy va [[iqtisodiyot|iqtisodiy]] sabablar oqibatida tashlab ketilgan. [[XIII asr|13-asrdaasr]]da qishloq harobasiga bir necha qabrlar[[qabr]]lar qoʻyilgan. Qabrlarning biridan oltindan[[oltin]]dan ishlangan sirgʻa va moʻgʻullarga[[moʻgʻullar]]ga xos boʻlgan [[paykon]] topilgan.