Vikipediya

Fargʻona: Versiyalar orasidagi farq

Tarixni interaktiv tarzda koʻrib chiqish
← Avvalgi tahrirKeyingi tahrir →
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
VizualVikimatn
kTahrir izohi yoʻq
Qator 66:
1876 yil Rossiya imperiyasi Qoʻqon xonligini yoʻqotib uning hududida Fargʻona viloyatini tuzgach, maʼmuriy markaz qurish uchun Margʻilondan 10 km jan.da joylashgan Yormozor va sobiq Sim, Chiringan qishloqlari oʻrnini tanladi. Shahar qurilishi loyiha boʻyicha 1877 yil iyunda boshlandi. Qurilish harajatlari, asosan, mehnatkashlar zimmasiga yuklandi (soliq solindi). Bu shaharni katta maydonni qurshab olgan qalʼa ichida qurish koʻzda tutildi. Qalʼadan shim.gʻarb va gʻarbga tomon radius shaklida uchta uzun koʻcha qurildi. Ulardan biri eski Margʻilon tomonga yoʻnaldi. Bu koʻchalar parallel tor koʻchalar bilan tutashtirildi. General-gubernator shaharni Yangi Margʻilon deb atashni buyurdi. Shaharning qurilishi 1904 yilda yakunlandi. Yangi Margʻilon, asosan, Margʻilonsoyning chap sohilida joylashdi. Oʻng sohili bozor uchun moʻljallandi. Shaharning jan. qismida kazarmalar qurildi, gʻarbiy qismida harbiy boshqarma joylashtirildi. 1880 yilda bu boshqarma yozgi harbiy lagerga oʻzgartirildi.
 
Shahar koʻchalarining har ikki tomoniga daraxt ekildi. Shaharda sanoat korxonalari qurilmadi. 1898 yil Samarqand—Andijon temir yoʻl oʻtkazilishiga qaramasdan, shaharning kengayishi va rivojlanishi sekinlik bilan bordi. 1891 yilda shaharda 2 ta pivo pishirish va bitta koʻnchilik z-dizavpdi faoliyat koʻrsatdi. Mahalliy yarim kustar korxonalar mahalliy xom ashyoni qayta ishlash bilan shugʻullanardi. Paxta tozalash z-dizavpdi faqatgina temir yoʻl oʻtkazilgandan keyin qurildi. 1899 yilda Yangi Margʻilon shahri aholisi atigi 4 ming kishini tashkil etdi.
 
1907 yilda mustamlakachi maʼmurlar shahar nomini oʻzgartirib, Skobelev deb atadilar. Oʻsha yili temir yoʻl vokzalini ham qurish boshlandi.
 
1914 yilda yana 4 ta paxta tozalash z-dizavodi va 8 ta pilla quritish moslamasi foydalanishga topshirildi. Shaharchada, asosan, podsho maʼmuriyati va amaldorlari, harbiylar, savdogar va mahalliy boylar yashardi. 1913 yilda shahar aholisi 14 ming kishiga yetdi. Shundan oʻzbeklar atigi 3216 kishini tashkil etdi.
 
Shahar tunda 80 ta yoritqich (fonus) bilan yoritilardi. Doʻkonlar aholiga xizmat koʻrsatgan. 1917 yilgacha shahardagi 3 ta gimnaziyada 600 oʻquvchi, 5 ta maktabda esa 821 oʻquvchi oʻqidi. Ularga 20 oʻqituvchi saboq berdi. Shaharda birgina kasalxona (35 oʻrin) va bir dorixona mavjud edi.
 
1917 yil 6—7 dek.da Skobelevda hokimiyatni shoʻrolar egalladi. 1921 yil da Oʻrta Osiyo ipakchilik sanoatining dastlabki korxonasi — pillakashlik f-kasifabrikaasi foydala nishga topshirildi. 1917 yilgacha shaharda, quvvati 700 kVt boʻlgan xususiy (Lipinskiyga qarashli) elektr styasi boʻlgan. Oʻsha yildan keyin Fargʻona vodiysida yagona boʻlgan issiqlik elektr markazi ishga tushirildi. Quvasoy issiqlik elektr styasi faoliyat koʻrsata boshlagandan keyin ular yagona energiya sistemasiga birlashtirildi. Shundan keyin toʻqimachilik f-kasifabrikaasi, yogʻ z-dizavodi ishlay boshladi. Paxta tozalash z-dlarizavodlari, tegirmonlar, kustar korxonalar qayta qurilib kengaytirildi va elektr energiya quvvati bilan ishlay boshladi. 2-jahon urushidan keyingi yillarda ishga tushirilgan Xoʻjaobod—F., Shim. Soʻx—F.—Quvasoy gaz quvurlari F.ni Buxoro yaqinidan boshlangan yagona gaz quvuri sistemasi bilan bogʻladi.
 
Undan keyin gidroliz z-dizavodi, 1958 yilda neftni qayta ishlash z-dizavodi ishga tushirildi. 1960- yillarda F.da temirbeton buyumlari, shifer-gʻisht z-dlarizavodlari, 2 issiqlik elektr markazi qurildi.
 
Shaharda 2300 dan ortiq kichik korxona, 10 avtokorxona, mahalliy xom ashyodan kimyoviy tola (atsetat ipagi) ishlab chiqaradigan, azot, sovun, gaz apparatlari, neftni qayta ishlash, mexanika, paxta tozalash, konserva z-dlarizavodlari; uysozlik, moy, sut k-tlari, trikotaj, pillakashlik, poyabzal f-kalarifabrikaalari, "Fargʻonapivo", don mahsulotlari korxonalari ishlab turibdi. 24 qoʻshma korxona ("KabulFargʻona", "Oʻzsalaman", "Ferteks", "Yevraziya Tapo Disk", "Ferkon" va boshqalar) faoliyat koʻrsatadi. Sanoat korxonalari, asosan, shahar markazida hamda Qirguli mavzeida joylashgan.
 
F. Respublikaning yirik ilm va madaniyat markazlaridan biridir. F.dan 52 km jan.da Shohimardon kurorti, shahardan 32 km narida, Oltiariq tumanidagi xushmanzara joyda 2 yirik shifoxona joylashgan. 2 madaniyat saroyi, 28 kutubxona, viloyat oʻlkashunoslik muzeyi, 4 madaniyat uyi, musiqali drama teatri, rus drama teatri, qoʻgʻirchoq teatri, yoshlar xiyoboni, madaniyat va istirohat bogʻi, Toshkent 2-tibbiyot in-ti filiali, un-t, politexnika in-ti, 3 ta bolalar musiqa maktabi, sanʼat maktabi, 41 umumiy taʼlim, 4 kattalar taʼlimi maktablari, 3 akad. litsey, 18 kasbhunar kolleji faoliyat koʻrsatadi. 3 stadion, sport majmuasi, kasalxona, poliklinika, dorixonalar mavjud. F.dan tuman markazlari, shahar va shaharchalariga avtobus qatnaydi. Havo transporti orqali Toshkent shahri, viloyat markazlari va xorijiy davlatlar bilan bogʻlangan. Shaharda 2 viloyat gaz., shahar gaz. ("Fargʻona tongi", 1955 yil 29 dek.da tashkil etilgan, adadi 3000), 22 tarmoq gaz., 15 xususiy gaz. va 6 jurnal nashr etiladi. 3 ta telestudiya faoliyat koʻrsatadi.
Qator 90:
 
Iyul oyida issiq shamol kuzatiladi asosan gʻarbiy qismida
 
{{Климат города
| Ширина = auto
| Город_род = Ферганы
| Источник = {{cite web
| url = http://pogoda.ru.net/climate/38618.htm
| title = Погода и климат
| accessdate =
| lang =
| description =
| archiveurl =
| archivedate =
}}
| Янв_ср=0.2 | Янв_ср_осад=18
| Фев_ср=2.9 | Фев_ср_осад=21
| Мар_ср=9.3 | Мар_ср_осад=25
| Апр_ср=16.0 | Апр_ср_осад=23
| Май_ср=20.9 | Май_ср_осад=22
| Июн_ср=25.7 | Июн_ср_осад=11
| Июл_ср=27.4 | Июл_ср_осад=5
| Авг_ср=25.8 | Авг_ср_осад=3
| Сен_ср=20.7 | Сен_ср_осад=6
| Окт_ср=13.7 | Окт_ср_осад=17
| Ноя_ср=7.5 | Ноя_ср_осад=18
| Дек_ср=1.8 | Дек_ср_осад=24
| Год_ср=14.3 | Год_ср_осад=193
| Янв_ср_мин=-2.8 | Янв_ср_макс=4.6
| Фев_ср_мин=-0.6 | Фев_ср_макс=7.6
| Мар_ср_мин=4.9 | Мар_ср_макс=14.7
| Апр_ср_мин=10.5 | Апр_ср_макс=22.3
| Май_ср_мин=14.6 | Май_ср_макс=27.6
| Июн_ср_мин=18.5 | Июн_ср_макс=33.1
| Июл_ср_мин=20.3 | Июл_ср_макс=34.7
| Авг_ср_мин=18.6 | Авг_ср_макс=33.6
| Сен_ср_мин=13.7 | Сен_ср_макс=28.8
| Окт_ср_мин=8.0 | Окт_ср_макс=21.2
| Ноя_ср_мин=3.2 | Ноя_ср_макс=13.4
| Дек_ср_мин=-1.3 | Дек_ср_макс=6.2
| Год_ср_мин=9.0 | Год_ср_макс=20.7
| Янв_а_макс=16.3 | Янв_а_мин=-25.8
| Фев_а_макс=22.0 | Фев_а_мин=-25.5
| Мар_а_макс=29.0 | Мар_а_мин=-17.9
| Апр_а_макс=34.4 | Апр_а_мин=-4.8
| Май_а_макс=39.0 | Май_а_мин=1.2
| Июн_а_макс=41.0 | Июн_а_мин=7.4
| Июл_а_макс=42.2 | Июл_а_мин=10.1
| Авг_а_макс=41.4 | Авг_а_мин=7.8
| Сен_а_макс=37.1 | Сен_а_мин=0.5
| Окт_а_макс=32.6 | Окт_а_мин=-7.4
| Ноя_а_макс=29.0 | Ноя_а_мин=-22.8
| Дек_а_макс=18.0 | Дек_а_мин=-27.0
| Год_а_макс=42.2 | Год_а_мин=-27.0
|}}
 
== Faktlar ==
 
{{нет источников в разделе|дата=2014-01-04}}
* Fargʻona eng yashil shahar Markaziy Osiyoda darahtlar oʻstirish boʻyicha,yaʼni chinorlarni.Chinorlar Fargʻonaning ramzi hisoblannadi
* Fargʻona eng koʻp ishlab chiqaruvchi shahar [[Toshkent]] dan soʻng
Qator 194 ⟶ 141:
* Al-Fargʻoniy yodgorligi
 
== Farg`onaFargʻona mehmonxonalari ==
* «Farg`onaFargʻona»
* «Do`stlikDoʻstlik»
* «Ziyorat»
* «Клуб 777»
"https://uz.wikipedia.org/wiki/Fargʻona" dan olindi