Tikuchar: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
k b-n → bilan |
Fixing abbreviations (v0.3) |
||
Qator 7:
[[Fayl:Oscillation-pale-hélico.gif|thumb|right|]]
'''Vertolyot''' — tikka koʻtariladigan va qoʻnadigan havodan ogʻir uchish apparati; unda koʻtarish kuchini bitta yoki bir nechta (koʻpincha, ikkita) eltuvchi vint vujudga keltiradi. V. turgan joyidan koʻtariladi, tikkasiga pastlab qoʻnadi, osmonda bir joyda muallaq turishi, vertikal oʻq atrofida istalgan tomonga burilishi, xohlagan yoʻnalishda toʻgʻri uchishi mumkin. V.ni ninachiga qiyosan yasashga koʻp urinishlar boʻlgan. Dastlabki urinish 15-
V.ning tezligi 350 km/soat gacha yetadi (agar qoʻshimcha dvigatel oʻrnatilsa 500 km/soat dan oshadi), 50 t gacha yukni koʻtarib ucha oladi. V.ning bir vintli, ikki vintli va koʻp vintli, qanotli va qanotsiz xillari boʻladi. Har qanday sxemadagi V. planer (fyuzelyaj, shassi, boshqarish organlari, elektr, radio va navigatsiya jihozlari), vintli eltuvchi tizim (eltuvchi vintlar), dvigatel (kuch) qurilmasi (q. Vertolyot dvigateli) dan iborat. Mexanik yuritmali bir vintli V.da bulardan tashqari quyruq vinti va bu vintni boshqarish tizimi ham boʻladi. V.lar xalq xoʻjaligida (q.x. zararkunandalari bilan kurashish, yoʻlovchilar va yukni tashish), geol.-qidiruv ishlarini bajarish, gravimetrik suratga olish, muzliklarni kuzatish, oʻrmondagi yongʻinlarni oʻchirish, yirik jihozlarni tashish va oʻrnatishda, qurilishda, borish qiyin boʻlgan joylarga shifokorlarni olib borishda, qutqaruv ishlari va b. ishlarda keng qoʻllaniladi. V.lardan harbiy ishda ham foydalaniladi (yana q. [[Aviatsiya)]].<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
| |||