Turkiston: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
k qisqartmalarni toʻliqlash, replaced: y.da → yilda (2) using AWB |
qisqartmalarni toʻliqlash (v0.3) |
||
Qator 5:
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi -->
'''Turkiston''' — Markaziy Osiyoning oʻrta asr tarixiygeografik adabiyotlarda uchraydigan nomi. Manbalarda Turon va Turkiston atamalari oʻrnida qayd etilgan. 639 y. Turfonda tuzilgan sugʻd hujjatida Oʻrta Osiyo mintaqasining nomi sifatida ishlatilgan. "T." atamasi "Oʻrta Osiyo" va "Movarounnahr" nomlaridan farqli ravishda nafaqat geografik, balki etnogeografik tushunchani anglatib, shuningdek, siyosiyhuquqiy ahamiyatga ham ega boʻlgan. Arablar istilosidan soʻng "T." toponimi oʻzining siyosiyhuquqiy maʼnosini yoʻqotmagan. Uning siyosiy sarhadlari Uzok, shim. va sharqqa, Arab xalifaligi, Qarluq va Uygʻur xoqonliklari bilan chegaradosh boʻlgan yerlargacha yoyilgan. Ayni mana shu davlatlar endilikda T. nomi bilan arab tarixchigeograflari asarlarida (
Qoraxoniylar davlati barpo etilishi bilan "T." toponimining ahamiyati yana qayta oʻzining sobiq hududlari doirasida deyarli tiklanadi, uning jan. sarhadlari Amudaryo bilan belgilanadi. "Movarounnahr" atamasi esa, T.ning bir qismi sifatida, yaʼni K,oraxoniylar, soʻngra Xorazmshohlar, Chigʻatoiylar, Temuriylar va Shayboniylar davlatining bir qismi sifatida qarala boshlagan. Mahmud ibn Valnning yozishicha, "Turkiston — bu keng va koʻngilli yurtdir.., bu yurtning uzunligi Sayhun daryosining qirgʻogʻidan Qoramurun daryosi qirgʻogʻigacha boʻlib, bu yerni Moʻgʻuliston nomi bilan ataganlar". Muallif T.ning yana bir nomi — bu Turon va uning aholisi turklar deb yozadi. Shu davrdagi Moʻgʻuliston Sharqiy Turkiston, Yettisuv va Oltoyni qamrab olgan. 19-
Ad: Bartold V.V., Istoriya Turkestana, Sochineniya, T. 11(1), M., 1963; Sagdullayev A. S., Qadimgi Oʻzbekiston ilk yozma manbalarda, T., 1996.
|