Toʻquvchilik: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
kTahrir izohi yoʻq |
qisqartmalarni toʻliqlash (p1, v0.3) |
||
Qator 1:
'''Toʻquvchilik''' - tabiiy (paxta, jun, ipak, zigʻir, kanop va h.k.) va sunʼiy tolalardan gazlama va boshqa toʻqimachilik mahsulotlari olish jarayonlari majmui; hunarmandchilikning bir turi, kasb. Dastlab (neolit va ibtidoiy jamoa davrida) yigirish va toʻqishga doyr ishlar qoʻlda bajarilgan. Keyin urchuqlar, dastaki toʻquv dastgohlari paydo boʻlgan. Chigit ekib, paxtadan ip gazlama olish Oʻrta Osiyoda milodning boshidayoq tarqalgan. Lekin i.ch. texnikasi nihoyatda sekinlik bn oʻsgani uchun yigirish va toʻqish qoʻlda bajarilgan. Keyinchalik yogochdan yasalgan dastaki T. dastgohi (doʻkon) paydo boʻlgan. T.ni mexanizatsiyalashga urinish 16—18-
Dastlab, ip yigirish, gazlama toʻqish, pardozlash ishlari yakka tartibda bajarilgan, keyinchalik (18-
T. toʻquv stanoklarida korxonalarda bajariladi. Toʻqimagazlama ishlab chiqaradigan korxona toʻquv fabrikasi deyiladi. Toʻquv fabrikasining yonida ip yigiruv fabrikasi va toʻqimaga gul bosadigan fabrika ham boʻlsa, korxona T. kombinata deyiladi. T.ning asosiy xom ashyosi paxta (va boshqa tabiiy tolalar) hisoblanib, kimyoviy tolalardan ham keng foydalaniladi. Gazlama toʻqishning texnologik jarayoniga kura, T. tayyorgarlik, toʻqish va yakunlovchi operatsiyalarni oʻz ichiga oladi. Tayyorgarlikda tolalarni aralashtirib, yigirib har xil ip olinadi. Ip tayyorlash tartibi quyidagi ketma-ketlikdan iborat: tanda ipini qayta oʻrash, tandalash, ohorlash, tanda ipini oʻtkazish; arqoq ipini qayta oʻrash, namlash yoki emulsiyalash, tanda ipini qayta oʻrash naychalaridagi ipni bobinaga yoki flanetsli gʻaltaklarga oʻrashdan iborat. Tandalashda bobinadagi tanda iplari tanda vallariga parallellab oʻraladi. Bu operatsiya tanda mashinalarida bajariladi. Tanda ipining pishiqligini oshirish uchun ular ohorlanadi (q. [[Ohorlash]]). Tanda ipini remizalar koʻzi va berdo plastinkalari orasidan oʻtkazish ("proborka") maxsus stanoklarda bajariladi.
| |||