Saxalin: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
k qisqartmalarni toʻliqlash, replaced: mayd. → maydoni, y.ga → yilga (4) using AWB |
qisqartmalarni toʻliqlash (p1, v0.3) |
||
Qator 1:
'''Saxalin''' — Osiyoning sharqiy qirgʻokdari yonidagi orol. RF Saxalin viloyati tarkibida. Uz. 948 km, eni 100 km ga yakin, maydoni 76,4 ming km². S.ni materikdan Tatar boʻgʻozi ajratib turadi. Oxota va Yapon dengizlari bilan oʻralgan. Qirgʻoklari boʻylab choʻzilgan togʻlar (eng baland joyi — Lopatin togʻi, 1609 m) orasida pasttekisliklar joylashgan, shim. qismi tekislik. Togʻlar, asosan, qumtosh, slanetslar, metamorflashgan jinslar va qum gillardan tarkib topgan. Orodda toshkoʻmir (gʻarbiy qismida) va neft (shim.sharqida) konlari bor.
Iqlimi mussonli iqlim. Jan.gʻarbiy sohili Susima oqimi taʼsirida ancha iliq. Yiliga 400–750 mm yogʻin yogʻadi. Asosiy daryolari — Tim va Poronay. Tuproklari podzol, botqoq va allyuvial tuproklar. Yer yuzasining aksari qismi oʻrmon (oqqaragʻay, qoraqaragʻay, pakana kedr, tilogʻoch). Oʻrmonlar tagida boʻliq oʻtlar oʻsib yotadi. Orol gʻarbida kuril bambukzorlari uchraydi. Hayvonot dunyosi Sibirnikiga oʻxshash, lekin birmuncha kambagʻalroq. S. yevropaliklarga 17-
1920—25 yillarda orolning shim. kismi ham Yaponiya tasarrufida boʻldi, 1925 y. mayidan yana Rossiya tarkibida. 1932 yildan dastlab Uzoq Sharq oʻlkasi tarkibiga, 1938 yildan Xabarovsk oʻlkasi tarkibiga kirgan Saxalin viloyati tashkil etildi. 1945 y. Jan. Saxalinni ham Rossiya egalladi. Qrim (1945) va Potsdam (1945) konferensiyalarining qarorlariga binoan Jan. Saxalin Rossiyaga berilgan edi.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
| |||