Soat (oʻlchov birligi): Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
qisqartmalarni toʻliqlash (p1, v0.3) |
qisqartmalarni toʻliqlash (p1, v0.5) |
||
Qator 1:
{{Maʼnolari|Soat (maʼnolari)}}
'''Soat''' — 1) xalqaro birliklar tizimiga kirmaydigan vaqt oʻlchov birligi, qiymati 60 minut yoki 3600 sekundga teng vaqt oraligʻi (
Mexanik S.lar haqidagi maʼlumotlar yunon qoʻlyozmalarida (mil. av. 6-asr) uchraydi. 936 y. monax Gerbert, keyinchalik pop Silvestr II zangli mexanik soat yasashgan. G. Galiley 1640 y. S.da mayatnik ishlatishni taklif qilgan (lekin mayatnikli S.ni oʻzi yaratishga ulgurmagan, oʻgʻli Visensio 1649 y. yasagan). Golland olimi X. Gyuygens ham 1657 yilda mayatnikli soat yasadi va mayatnik tebranishining matematik nazariyasini ishlab chiqdi. Dastlabki choʻntak S. 16-asrda ixtiro qilindi. X. Gyuygens choʻntak soatiga balansir spiral tizimini (hozirgi S.ning asosiy mexanizmini) kiritdi va S.ning aniq yurishi ancha yaxshilandi. I.P. Kulibin 18-asrdatovuqtuxumidek keladigan murakkab mexanizmli mexanik S. yasadi. U har chorak soatda zang uradi. Rossiyada birinchi zangli soat 1404 y. Moskvada Blagoveshchensk sobori yakiniga oʻrnatilgan. Uni vizantiyalik monax Lazar Serbii yasagan.
|