Chigʻatoy: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
kTahrir izohi yoʻq |
qisqartmalarni toʻliqlash (p1, v0.5) |
||
Qator 1:
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi -->'''Chigʻatoy''', Chigʻatoyxon (71242) — Chigʻatoy ulusi hukmdori (1224—42). Chingizxonning 2oʻgʻli. Onasi Boʻrta fujin (xotun) qoʻngʻirot urugʻi vakili Day noʻyonning qizi boʻlgan. Saltanat qonunqoidalari (toʻra), udumlar, xususan, Chingizxon yasosinnnt beistisno bajarilishini nazorat qilish uning zimmasiga yuklatilgan. Ch. Chingizxon boshliq moʻgʻullarning bosqinchilik yurishlarida faol ishtirok etgan. 1211 yilda Xitoyga qarshi tashlangan harbiy safarda Ch. ukalari Oʻqtoy va Tulu hamroxligida bir nechta yirik shaharlarni zabt etgan. Oʻrta Osiyoning moʻgʻullar tomonidan istilo qilinishida faollik va qattiqqoʻllik koʻrsatgan Ch. Joʻji va Oʻqtoy bilan birgalikda Oʻtrorni 3 oylik qamaldan soʻng (1219) olgan. 1220 yil Urganch mudofaasi vaqtida Ch. bilan akasi Joʻji oʻrtasida kelishmovchilik yuzaga chiqadi. Oqibatda Chingizxon lashkar qoʻmondonligiga Oʻqtoyni tayinlaydi. Ch. 1221 yilning 25 noyab. da Sulton Jaloliddin bilan boʻlgan qaqshatqich jangda (
1224 yil Chingizxon moʻgʻullar zabt etgan yerlarni oʻgʻillariga mulk tarzida taqsimlab bergan. Sharqsa nayman qabilalari yashaydigan Oltoydan gʻarbda Jayxun (Amudaryo)gacha, Gʻuljadan Samarkandu Buxorogacha boʻlgan hududlar Ch.ga tekkan. Uning qarorgohi Ili daryosi vodiysida joylashgan. Ch. oʻziga tegishli ulus boshqaruvini avval Maxmud Yalavochga, 1238 yil Mahmud Yalavoch Oʻqtoy tomonidan Pekin gubernatori (1254 yilgacha) etib tayinlangach, uning oʻgʻli Masʼudbekka (1238— 89) topshirgan (
== Manbalar ==
|