'''Aktinometr''' (aktino... va metr) —– Quyoshdan bevosita keluvchi radia-siyaradiasiya jadalligini ulchaydigan asbob. Ishlash tarzi tushayotgan radiatsiyaning qoraytirilgan sirtga yutilishiga va nur energiyasining issiqlik energiyasiga ay-lanishiga asoslangan. Bunday A.larda radiatsiyani qabul qiluvchisi sifati-dasifatida qoraga bo‘yalgan yupqa metall bo‘lagi (plastinka) ishlatiladi. Yutilgan ra-diatsiyaradiatsiya issiqligini bir necha usul bilan, mas, radiatsiya ta’sirida asbob qabul qiluvchisi temperaturasining oshish qiymatini (kumush diskli A.), qabul qiluvchi bilan uning atrofidagi muhit temperaturasi orasi-dagiorasidagi farq natijasida hosil bo‘luvchi termotokni (Yanishevs-kiy termoustu-nitermoustuni, Moll A.i), bimetall plastinkaning quyosh nuri ta’sirida deformatsiyalanish kattaligini (Mixelson A.i) o‘lchab to-piladi. No‘rning ayrim spektri (rangi) quvvatini o‘lchashda fotokimyoviy, foto-elektrik hamda fotografik kabi selek-tiv usullar ishlatiladi. Bir necha nur filtrlari bilan ta’minlangan A. ham shu maqsadda qo‘llaniladi.
