Andalusiya: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
kTahrir izohi yoʻq
k qisqartmalarni toʻliqlash (via JWB)
Qator 1:
{{Bilgiquti aholi punkti
|mavqe = Avtonom Jamoat
| oʻzbekcha nomi = Andalusiya
[[FileFayl:Andalucia in Spain (plus Canarias) (special marker).svg|260px|center]]
|mamlakat = Ispaniya
|gerb = Escudo de Andalucía (oficial2).svg
|bayroq = Flag of Andalucía.svg
|rasmiy til = [[Ispan tili|Ispancha]]
|aholi = 8,388,107
|sanalgan yil = 2016
|zichlik = 96
|maydon = 87,268
|vaqt mintaqasi = +1
|DST = +2
}}
'''Andalusiya''' ([[ispan tili|isp.]] ''Andalucía'') [[Ispaniya]]ning janubiy, eng seraholi viloyati, [[avtonom jamoat]]dir. Markazi &ndash; [[Sevilla]] shahri. Aholisi &ndash; 8 424 102 kishi. Maydoni &ndash; 87 268&nbsp;km<sup>2</sup>.
 
Ma’muriy jihatdan 8 provinsiya [[Almería (provinsiya)|Al-meriya]], [[Granada (provinsiya)|Granada]], [[Cádiz (provinsiya)|Kadis]], [[Córdoba (Ispaniya pronsiyasi)|Kordova]], [[Málaga (provinsiya)|Malaga]], [[Sevilla (provinsiya)|Sevilya]], [[Huelva (provinsiya)|Uelva]], [[Jaén (provinsiya)|Xaenga]] bo‘linadi. Eng yirik portlari: [[Sevilla|Sevilya]], [[Kordova (shahar)|Kordova]] (Qurtuba), [[Malaga]], [[Kadis]]. Yevropaning eng jan.janubiy nuqtasi Marroki burni Andalusiya janubiy-g‘arbda Atlantika okeani (Kadis qo‘ltig‘i), janubi-sharqda O‘rta dengiz bilan o‘ralgan, janubida [[Gibraltar]] bo‘g‘ozi uni Afrika qitasidan ajratib turadi. [[Gvadalkvivir]] daryosi havzasidagi Andalusiya pasttekisligi viloyat hududining aksari qismini egallagan. Pirenei yarim orolning eng baland nuqtasi Mulasen cho‘qqisi (3478 m) Andalusiyada joylashgan. Tog‘lar doim yashil o‘rmon va butazorlar bilan qoplangan. Andalusiya daAndalusiyada asosan, g‘alla, paxta, dukkaklilar, shakarqamish, zaytun mevasi va zaytun moyi, sitrus mevalar (apelsin) hamda uzum yetishtiriladi. Qo‘y, qoramol (korrida o‘yinlari uchun buqa), yilqi boqiladi, baliq ovlanadi, dengizdan tuz olinadi.Yalpi mahsulot qiymatining 1/5 qismi sanoatga to‘g‘ri keladi. Andalusiyada poli-metall rudalari, temir ruda, toshko‘mir konlari bor. Ishlab beruvchi sanoat tarmoqlaridan tashqari rangli metallurgiya, mashinasozlik (jumladan ke-masozlik), to‘qimachilik, kimyo, neft, oziq-ovqat sanoati rivojlangan. [[Malaga|Malaga shahri]] kurort rayonining markazi sifatida mashhur. Andalusiya nomining kelib chiqishi aniqlan-magan. Arablar 8-asr avvalida Pireney yarim orol katta qismini egallagach, o‘sha joy-larnijoylarni Andalusiya (al-Andalus) deb ataganlar. Andalusiyada qadimda iberlar yashagan. Andalusiyada finikiyaliklarning manzilgohlari (koloniyalari) [Gades (Kadis), Korduba (Kordova), Malaka (Malaga) va boshqa], so‘ngra karfagenliklarning manzilgohlari bo‘lgan. Ispaniyada Rim hukmronligi davrida A. Betika (Rim provinsiyasi) hududiga kirgan. Arablar hukmronligi o‘rnatilgan davrda Andalusiya 4 ta qirollik (amirlik) Xaen, Kurtuba, Sevilya, G‘arnataga bo‘lingan. 13-asrda rekonkista jarayonida A. arablardan tortib olingan (G‘arnatadan tashqari). 1492 yil G‘arnata egallanishi bilan Andalusiya to‘la-to‘kis Kastiliya va Aragon qirolligiga qo‘shib olingan. A.ning keyingi tarixi Ispaniya tarixi bilan uyg‘unlashib ketgan. Granada, Kordova, Malaga, Sevilya shaharlarida Rim davri, arab madaniyati va Uyg‘onish davrining tarixiy yodgorliklari saqlangan.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn oxiri -->