'''AQShda fuqarolar urushi''' (1861 —– 65) —– 19 —– asr oʻrtalarida burjuaziya hukmron boʻlgan Shim.dagiShimolidagi shtatlar bilan quldorlik hukmron boʻlgan Jan.dagi shtatlar oʻrtasidagi kurash. Jan.Janubiy shtatlardagi quldorlik AQShda sanoatning oʻsishiga toʻsqinlik qilardi. Jan.dagi quldorlik shtatlari qulchilikni saqlab qolish hamda uni butun mamlakatga yoyish maqsadida isyon koʻtarganlar (1861-yil aprel). Bu urush ikki bosqichdan iborat boʻlib, birinchi bosqichi (1861 —62–62)da Jan.Janubiy shtatlar ustun keldi. Chunki prezident AQSh [[Linkoln|Lincoln]] urushni qatʼiyat bilan olib bormadi. Shim.Shimoliy shtatlarni yuksalib borayotganidan choʻchigan Angliya va Fransiya quldorlik shtatlarini qoʻllab-quvvatladi. Urushning ikkinchi bosqichida (1863 —– 65) Shim.Shimoliy shtatlar gʻalaba qozondi. Unda keng xalq ommasi ishtirok etdi. Inkilobiy demokratik xarakatlarning kuchayishi natijasida Linkoln hukumati armiyani kuchaytirdi va boshqa tadbirlar koʻrdi. Uning urushda katnashgailarga uncha katta boʻlmagan pul evaziga Gʻarbda 160 akr (65 ga)dan er berish haqidagi (1862-yil may) va negr qullarni ozod etish xaqida (1863-yil yanvar) gi qonunlari quldorlikka qarshi kuchlarni ragʻbatlantirdi, pirovardida Shim.Shimoliy shtatlar gʻalabasini taʼminladi. Urush burjua demokratik inqilob tusini oldi. 1864 —– 65 yillarda jan.janubiy liklarning asosiy kuchlari tor-mor qilindi va 1865-yil apreda quldorlik shtatlarining poytaxti —– [[Richmond]] shahri egallandi. Shim.ning gʻalabasi mamlakatda burjuaziya hukmronligini mustahkamladi, plantatorlar hukmronligi va qulchilikni yoʻq qilgan (rasman [[1863-yil]] 1-yanvarda bekor qilingan), gʻarbdagi erlarni oʻzlashtirish va jadal sur`atda industrlashtirish uchun shart-sharoitlar yaratib bergan. AQSh hududining aksariyat qismida qishloq xoʻjaligida fermerlik (amerikancha deb atalmish) yoʻli gʻalaba qilgan. Biroqfuqarolar urushi ersiz ozod qilingan neflarga hakiqiy ozodlik keltirmagan<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent 2000-yil</ref>.
