1-Avgust 2018, 12:54 dagi koʻrinishi tahrirlash PlanespotterA320 (munozara \| hissa) 66 045 edits k →‎Hamdoʻst shaharlar: extra bracket removed ← Avvalgi tahrir		31-Avgust 2018, 23:09 dagi koʻrinishi tahrirlash bekor qilish PlanespotterA320 (munozara \| hissa) 66 045 edits k qisqartmalarni toʻliqlash (via JWB) Keyingi tahrir →
Qator 1: {{Bilgiquti aholi punkti \| oʻzbekcha nomi = Ashxobod <br /> {{lang-tk\|Aşgabat}} [[~~File~~Fayl:Ashgabat collage.jpg\|330px]] \| mavqe = poytaxt \| mamlakat = Turkmaniston Qator 31: \| asos solingan = 1881 \| ilk eslatilishi = \| avvalgi nomlari = 1919-yilgacha —– Asxabad,<br /> 1919-1927 yillari —– Poltoratsk \| qachondan beri = \| maydon = 470 Qator 49: \| telefon kodi = \| pochta indeksi = \| pochta indekslari = 744000 —– 744040 \| avtomobil kodi = \| identifikator turi = Qator 57: \| sayt tili = ru }} '''Ashxobod''' (turkmancha Aşgabat; arab.—– oshiq va ~~fors—~~fors– obod; [[1919-yil]]gacha Asxobod, [[1927-yil]]gacha Poltorask) —– shahar, Turkmaniston poytaxti (1924-yil ~~okt.dan~~oktabrdan). Kopetdogʻ tizmasining ~~shim.~~shimoliy etaklarida, Axal vohasida. Xalqaro temir yoʻl oʻtgan. Havo yoʻllari xalqaro ahamiyatga ega. Ashxobod yaqinidan Qoraqum kanali oʻtadi. Aholisi 712 000 kishi (2001). Turkmaniston aholisining 12,7 % shu shaharda istiqomat qilishadi<ref name="fishki.net">[http://fishki.net/comment.php?id=89001 Ashgabat —– belomramorniy gorod-sad i stolitsa Neytralnogo Turkmenistana]</ref>. == Tarixi == Ashxobod oʻrnida qadimda karvon yoʻli ustida joylashgan manzilgohlar boʻlgan. Ashxobod [[1881-yil]] qadimgi Asxobod qishlogʻi oʻrnida Rossiya mustamlakachi qoʻshinlarining harbiy istehkomi sifatida vujudga kelgan. Keyinroq Zakaspiy viloyatining maʼmuriy markazi. Ashxobodning vujudga kelishida uning muhim karvon yoʻllari ustida joylashganligi katta rol oʻynagan. [[1885-yil]] Asxobod —– Kaspiy va 1899-yil Asxobod —– Toshkent temir yoʻl liniyalarining qurilishi Ashxobodda sanoatning rivojlanishiga olib keldi. [[1917-yil]] ~~dekabr da~~dekabrda Ashxobodda hokimiyatni bolsheviklar egallab, shoʻrolar hokimiyatini oʻrnatdi. 1918-yil 17-iyunda bolsheviklar rejimiga qarshi koʻtarilgan qoʻzgʻolon shoʻrolar tomonidan shafqatsiz bostirildi. 1918-yil I1 ~~—12~~–12 iyulda Ashxobodda hokimiyat eserlar (oq gvardiyachilar) qoʻliga oʻtdi. 1919 yil 9 iyulda shaharni yana bolsheviklar egallab oldi. [[1924-yil]] gacha Ashxobod Turkiston ~~ASSR-ning~~ASSRning viloyat markazi. 1924-yil 27-~~okt.dan~~oktabrdan Turkmaniston poytaxti va [[1927-yil]]dan Ashxobod nomini oldi. [[1948-yil]]gi [[Ashxobod zilzilasi]]da shahar butunlay vayron boʻldi. {{keng tasvir\|Panorama_of_Ashgabat.jpg\|1000px\|}} == Ijtimoiy soha == ~~Ashxobod— yirik~~Ashxobod–yirik sanoat, maʼmuriy va madaniyat markazi. Yetakchi sanoat tarmoqlari —– mashinasozlik va metallsozlik. Shuningdek kimyo-farmasevtika, oyna, engil (ip-gazlama, ipak, poyabzal, gilam toʻqish va boshqalar), oziq-ovqat (goʻsht, vino, un, tamaki) sanoati rivojlangan. Matbuot uyi, kinofabrika bor<ref>[http://www.turkmenistan.gov.tm/?id=2877 Buduщee belomramornoy stolitsi]</ref>.▼ Ashxobod —– muhim madaniyat markazi. Turkmaniston Fanlar Akademiyasi, 8 oliy oʻquv yurti (shu jumladan Turkmaniston universiteti), 4 teatr (shu jumladan, Turkmaniston opera va balet teatri), tasviriy sanʼat muzeyi, tarix muzeyi, tarix-oʻlkashunoslik muzeyi (1881-yilda asos solingan), „Niso“ tarix-madaniyat qoʻriqxonasi mavjud. Ashxobodda „Turkmaniston“, „Ilm“ nashriyotlari, radio va televidenie, telemarkaz, Turkmaniston telegraf agentligi bor. Turkman va rus tillarida gazeta va jurnallar nashr etiladi. [[1968-yil]]dan „Ashxobod oqshomi“ shahar gazetasi nashr etiladi.▼ ▲Ashxobod— yirik sanoat, maʼmuriy va madaniyat markazi. Yetakchi sanoat tarmoqlari — mashinasozlik va metallsozlik. Shuningdek kimyo-farmasevtika, oyna, engil (ip-gazlama, ipak, poyabzal, gilam toʻqish va boshqalar), oziq-ovqat (goʻsht, vino, un, tamaki) sanoati rivojlangan. Matbuot uyi, kinofabrika bor<ref>[http://www.turkmenistan.gov.tm/?id=2877 Buduщee belomramornoy stolitsi]</ref>. [[~~File~~Fayl:07 Асхабад. Скобелевская площадь.jpg\|thumb\|200px\|right\|Ashxabatdagi (1913)]]▼ ▲Ashxobod — muhim madaniyat markazi. Turkmaniston Fanlar Akademiyasi, 8 oliy oʻquv yurti (shu jumladan Turkmaniston universiteti), 4 teatr (shu jumladan, Turkmaniston opera va balet teatri), tasviriy sanʼat muzeyi, tarix muzeyi, tarix-oʻlkashunoslik muzeyi (1881-yilda asos solingan), „Niso“ tarix-madaniyat qoʻriqxonasi mavjud. Ashxobodda „Turkmaniston“, „Ilm“ nashriyotlari, radio va televidenie, telemarkaz, Turkmaniston telegraf agentligi bor. Turkman va rus tillarida gazeta va jurnallar nashr etiladi. [[1968-yil]]dan „Ashxobod oqshomi“ shahar gazetasi nashr etiladi. 20-asr boshida shaharda toʻgʻri burchakli kesishgan koʻchalar bilan birga radial yoʻnalishli koʻchalar ham boʻlgan; uylar asosan paxsadan qurilgan. Keyingi vaqtlarda shahar kengaydi va zamonaviy uylar qad koʻtardi. [[1948-yil]]gi zil-ziladan keyin Ashxobod butunlay qayta tiklandi. Koʻp qavatli zilzilabardosh turar joy va jamoat binolari qurildi. ~~50—90~~50–90-yillarda bunyod etilgan inshootlar orasida Hukumat uyi binosi, Turkmaniston Fanlar Akademiyasi majmuasi, Mulla Nafas nomidagi Akademik drama teatri, qishloq xoʻjalik instituti, universitet, tasviriy sanʼat muzeyi, „Tinchlik“ kinokonsert zali, markaziy maydondagi Davlat kutubxonasi binosi, „Ashxobod“, „Inturist“ va boshqa mehmonxonalar bor. 1941 —– 45 yillardagi urushda halok boʻlgan jangchilarga yodgorlik oʻrnatilgan. 1991 yildan keyin poytaxtda sharq meʼmoriy uslubi bilan uygʻunlashgan holda koʻplab yangi binolar, jumladan prezident saroyi va boshqa bunyod etildi.<ref name="fishki.net"/>.▼ Ashxoboddan 39 km narida, Kopetdogʻning ~~shim.~~shimoli-sharqiy yon bagʻirlarida Feruza kurort shaharchasi joylashgan.▼ ▲[[File:07 Асхабад. Скобелевская площадь.jpg\|thumb\|200px\|right\|Ashxabatdagi (1913)]] ▲20-asr boshida shaharda toʻgʻri burchakli kesishgan koʻchalar bilan birga radial yoʻnalishli koʻchalar ham boʻlgan; uylar asosan paxsadan qurilgan. Keyingi vaqtlarda shahar kengaydi va zamonaviy uylar qad koʻtardi. [[1948-yil]]gi zil-ziladan keyin Ashxobod butunlay qayta tiklandi. Koʻp qavatli zilzilabardosh turar joy va jamoat binolari qurildi. 50—90-yillarda bunyod etilgan inshootlar orasida Hukumat uyi binosi, Turkmaniston Fanlar Akademiyasi majmuasi, Mulla Nafas nomidagi Akademik drama teatri, qishloq xoʻjalik instituti, universitet, tasviriy sanʼat muzeyi, „Tinchlik“ kinokonsert zali, markaziy maydondagi Davlat kutubxonasi binosi, „Ashxobod“, „Inturist“ va boshqa mehmonxonalar bor. 1941 — 45 yillardagi urushda halok boʻlgan jangchilarga yodgorlik oʻrnatilgan. 1991 yildan keyin poytaxtda sharq meʼmoriy uslubi bilan uygʻunlashgan holda koʻplab yangi binolar, jumladan prezident saroyi va boshqa bunyod etildi<ref name="fishki.net"/>. ▲Ashxoboddan 39 km narida, Kopetdogʻning shim.-sharqiy yon bagʻirlarida Feruza kurort shaharchasi joylashgan. == Iqlimi == * Yillik oʻrtacha harorati —– +16,7C° * Shamolning yillik oʻrtacha tezligi —– 1,6 m/s === Teatrlari === * Buyuk Saparmurat Turkmanboshi nomidagi Turkmaniston asosiy drama teatri * Molanepesa nomli turkman Drama teatri Qator 96 ⟶ 95: == Manbalar == {{~~Reflist~~manbalar}} == Havololar == Qator 102 ⟶ 101: * [http://ashgabat.gov.tm/index.php/ru/ Официальный сайт] * [http://ashgabad.info/ Информационный портал города Ашхабад] * [http://slovari.yandex.ru/dict/bse/article/00005/58200.htm «Ашхабад»] —– [[Большая советская энциклопедия\|БСЭ]] * [http://www.vokrugsveta.ru/publishing/vs/archives/?item_id=399 «Город сердара»] —– Вокруг Света * [http://www.scgis.ru/russian/cp1251/dgggms/2-98/nikonov2.htm А. А. Никонов «Ашхабадское землетрясение: проблемы и решения полвека спустя после катастрофы». Вестник ОГГГГН РАН, № 2(4), 1998 (специальный выпуск)] * [http://www.youtube.com/watch?v=ARpiA94i4Ak Ашхабад, учебный фильм] * [http://tourism.gov.tm/images/magazine/buklet/ashgabat.pdf Туризм города Ашхабада] * [http://ashgabat.gov.tm/images/books/guinness.pdf Книга: «Ашхабад —– в Книге рекордов Гиннеса». Фотогалерея. © Türkmen döwlet neşirýat gullugy, 2013.] // ashgabat.gov.tm {{Commons category\|Aşgabat}}

Ashxobod: Versiyalar orasidagi farq