|
'''Axal viloyati''' (sobiq Ashxobod viloyati) —– Turkmaniston tarkibidagi viloyat. 1973 y.yil 27 dek.dadekabrda tashkil etilgan. Maydoni 95,4 ming km². Aholisi 875 ming kishidan ziyod (1997; Ashxobod shahri aholisisiz), asosan turkmanlar, shuningdek ruslar, o‘zbeklar, ukrainlar, ba-lujlar va boshqa yashaydi. Shaharliklar 62%. Axal viloyati daviloyatida 9 tuman, 3 shahar va 13 shaharcha bor. Markazi —– Ashxobod shahri Viloyatning kattagina qismini Qoraqum (hududining 90%dan ziyodi) egallagan, jan.dajanubida Kopetdog‘ tog‘lari joylashgan. Foydali qazilmalari: tabiiy gaz (Markaziy Qoraqum gazli rayoni) va mineral qurilish materiallari (sement xom ashyosi, ohaktosh, qumoq, dolomit, qurilish qumi va tosh). Iqdimi keskin kontinental. Yanv.ningYanvarning o‘rtacha temperaturasi —– 0,2°, iyulniki 30,9°. Yiliga 140 mm dan (Qoraqumda) 250 mm gacha (Kopetdog‘ tog‘larida) yog‘in yog‘adi. Asosiy daryosi —– Tajan, shuningdek sug‘orishda foydalaniladigan kichik soylar bor. Viloyat hududidan Qoraqum kanalo‘ o‘tadi. 6 suv ombori qurilgan; eng yiriklari: 1-Tajan, 2-Tajan, Xor-Xor va Kopetdog‘. Sur tuproq, taqirsimon, o‘tloq va cho‘l qumloq tuproqlar tarqalgan. Bu-ta-efemer o‘simliklari o‘sadi. O‘rmonlar viloyat hududining 0,04% ni egallaydi (asosan Kopetdog‘ tog‘larida va Tajan daryosi vodiysida).Axal viloyati daviloyatida ishlov beruvchi sanoat, sabza-votchilik, polizchilik va tokchilik yetak-chiyetakchi o‘rinda. Energetikasi Mari GRES va Buzmayin GRESdan keladigan energiya va tabiiy gazda ishlaydi. Sanoatining asosiy tarmog‘i —– yengil sanoat (paxta tozalash va ip gazlama). Poyabzal, tikuvchilik, gilam to‘qish, ipak yigiruv va trikotaj fabrikalari bor. Oziq-ovqat va qurilish materiallari sanoati (g‘isht, sement, temir-beton buyumlar, shisha va boshqa ishlab chiqarish), mashinasozlik (shu jumladan neft va elektrotexnika) va metall-sozlik rivojlangan. Asosiy sanoat markazlari —– Ashxobod, Tajan, Buzmayin.Axal viloyati paxta, sabzavot, poliz ekinlari, uzum yetishtirish va bog‘dorchilikka ixtisoslashgan. Chorvachilikda sut-go‘sht yetishtiriladi. Qoramol, qo‘y, echki, tuya, yilqi boqiladi. Axal viloyati hududidan O‘rta 811Osiyo temir yoʻl o‘tgan, avtomobil yo‘llari bor. Ashxobodda aeroport mavjud.
== Adabiyotlar ==
|
