Qora dengiz: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
kTahrir izohi yoʻq |
k qisqartmalarni toʻliqlash (via JWB) |
||
Qator 29:
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi -->
'''Qora dengiz''' — Atlantika okeanining materiklararo dengizi, Yevropa bilan Kichik Osiyo yarim oral oraligʻida joylashgan. Kerch boʻgʻozi orqali Azov, Bosfor boʻgʻozi orqali Marmar, Dardanell boʻgʻozi orqali Egey va Oʻrta dengizlari bilan tutashgan. Rossiya, Ukraina, Moldova, Gruziya, Turkiya, Bolgariya va Ruminiya qirgʻoqlarini yuvib turadi. Maydoni 422 ming km². Dengiz gʻarbdan sharqqa 1130 km, shim.dan janubga 260 km gacha choʻzilgan. Eng chuqur joyi 2210 m. Qirgʻoqlarining umumiy uz. 4090 km, kam parchalangan. Gʻarbiy va
Qora dengiz tubi geologik jihatdan bir xil emas. Shim.-gʻarbiy qismi materik sayozligidan iborat. Chuqur choʻkmalari Alp burmalanishi natijasida hosil boʻlgan. Sharqiy qirgʻoqlardagi materik yon bagʻirlarida yoriq va kanʼonlar uchraydi. Ayrim suv osti togʻlari 400 m balandlikkacha koʻtarilib turadi. Dengizning chuqur botiqlari hozirgi ham choʻkmoqda.
Qora dengizning
Yozda dengizning yuza qatlamidagi suvining temperaturasi 25", qirgʻoq yaqinidagi sayozliklarda 28° gacha. 150–200 m chuqurliklarda suvning temperaturasi kam oʻzgaruvchan, 8—9°. Qishda suvning temperaturasi 8-—9°, dengizning
Qora dengizning 150–200 m chuqurlikkacha boʻlgan qismi hayot mavjud boʻlishi uchun yetarli kislorodga ega. Undan chuqurdagi suvda oltingugurt boʻlib, uning miqdori dengiz tubida 11 — 14 ml/l ga yetadi. Bu zonada faqat bakteriyalar yashaydi. Dengiz suvi ancha tiniq, ichkari qismida tiniqlik 18– 21 m dan 30 m gacha, qirgʻoqlar yaqinida esa tiniqlik kamayadi.
|