Oltingugurt (mineral): Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Olaf Studt (munozara | hissa)
+ 39 × [[]]; +Turkum:Minerallar; -{{no iwiki}}
k qisqartmalarni toʻliqlash (via JWB)
Qator 1:
{{Maʼnolari|Oltingugurt (maʼnolari)}}
'''Oltingugurt''', tugʻma [[oltingugurt]] — [[tugʻma tabiiy elementlar|tugʻma elementlar]] guruhiga mansub [[mineral]]. [[Tabiat]]da erkin (tugʻ-ma O.) va [[birikma]]lar holida uchraydi. O.ning eng muhim tabiiy birikmalari — [[metall]] [[sulfidlar]]i (mas, FeS2 — temir kolchedan ([[pirit]]), ZnS — aldama [[rux|pyx]], PbS — [[qoʻrgʻoshin yaltirogʻi]] yoki [[galenit]], Cu2S— [[mis yaltirogʻi]] va h.k.hokazo), [[sulfatlar]] holida ([[angidrit]] CaSO4, [[gips]] CaSO42H2O, ogʻir shpat BaSO4, [[glauber tuzi]] va h.k.hokazo) ham uchraydi. Bundan tashqari, O. [[koʻmir|kumir]], [[slanetslar|slanets]], [[neft]], [[tabiiy gaz]]lar, [[hayvonlar|hayvon]] va [[oʻsimlik]] [[organizm]]larida organik va anorganik holida mavjud (mas, [[oqsillar|oqsil]]da 0,8—2,4% O. bor). O. bir necha [[allotropiya|allo-tropik]] koʻrinishlarda boʻladi. Eng koʻp uchraydigan turi rombik modifikatsiyasi (alfa-S), uni sekinlik bilan 96— 120°gacha qizdirganda monoklinik modifikatsiyasi (6eTa-S)ra oʻtadi. O.ning rangi sariq. [[Qattiqlik shkalasi|Qattikligi mineralogik shkala]] boʻyicha 1—2, [[zichlik|zichligi]] 2,0—2,1 g/sm3, [[suyuqlanish]] temperaturasi 118,9°. Rombik O. [[koʻpburchak|sakkiz burchakli]] [[halqa]]simon Sg tarkibli molekulalardan tuzilgan. Monoklinik O. prizma shaklidagi tiniq kristallardan iborat. O.ning juda koʻp birikmalari maʼlum. Mas, [[vodorod sulfid]] (H2S), [[sulfat kislota]] (H2SO4), giposulfit (Na2S2O3) va h.k.hokazo Tugʻma O. [[kon]]lari [[Meksika]], [[AQSH]], [[Italiya]], [[Yaponiya]], [[Rossiya]], [[Turkmaniston]]da uchraydi. O. konlardan qazib olinadi va flotatsiya usulida boyitiladi, SO2 ni qaytarib, H2S ni oksidlab ham hosil qilinadi.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
 
== Manbalar ==