Christopher Columbus: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
kTahrir izohi yoʻq
k qisqartmalarni toʻliqlash (via JWB)
Qator 1:
{{Shaxsiyat
|ismi = Christopher Columbus
|asl ismi = Cristoforo Colombo (Italyancha) <br/> Cristòfor Colom (Katalancha) <br/> Cristóbal Colón (Ispancha) <br/> Cristóvão Colombo (Portugalcha) <br/> Christophorus Columbus (Lotincha) <br/> Christoffa Corombo (Genuezcha)
|portret = Christopher Columbus .PNG
|eni = 200px
|tavsif = Vafotidan so`ng 1519-yilda [[Sebastiano del Piombo]] tomonidan chizilgan Kolumbning portreti. Kolumbning bundan boshqa ishonchli tasviri mavjud emas.<ref>[http://www.vanderkrogt.net/columbus/texts/portrait.html Portraits of Christopher Columbus] – COLUMBUS MONUMENTS PAGES. Vanderkrogt.</ref>
|tavallud sanasi = 1451-yil 31-oktabrdan oldin
|tavallud joyi = [[Genoa]], [[Genoa Respublikasi]], hozirgi Italiya
|vafot sanasi = [[20-may]], [[1506]]
|vafot joyi = [[Valladolid]], [[Kastiliya qirolligi]], hozirgi Ispaniya
}}
 
Qator 15:
'''Kolumb Xristofor''' (1451, Genuya — 1506.20.5, Valyadolid) — dengizchi sayyoq, asli genuyalik. 1476—84 yillarda Lissabonda hamda Madeyra va PortuSantu o.larida yashagan. Yerning shar shaklida ekanligi toʻgʻrisidagi qad. taʼlimotga va 15-asr olimlarining notoʻgʻri hisoblariga asoslanib, K. Yevropadan Hindistonga olib boradigan, uning fikricha, eng qisqa dengiz yoʻlining loyihasini tuzdi.
 
1-ekspeditsiyasida (1492—93) 90 kishi bilan "Santa-Mariya", "Pinta", "Nilya" kemalarida Palosdan safarga chiqdi. Kanar o.laridan gʻarbga burilib, Atlantika okeanini kesib oʻtib, 1492 yil 12 okt.daoktabrda (bu sana Amerikaning rasmiy kashf etilgan vaqti deb hisoblanadi) Bagama arxipelagidagi San-Salvador o.ga toʻshadi. Kuba va Gaiti o.lari sohilini kashf etdi. 1493 yil 15 martda Kastiliyaga qaytib keldi.
 
2-ekspeditsiyasida (1493—96) K. admiral unvoni va yangi kashf etilgan yerlarning vitse-qiroli lavozimida 1500 kishilik eki paj bilan 17 kemada safarga chikdi. Dominika, Gvadelupa, Kichik Antil, Puerto-Riko va Yamayka o.larini, Kubaning jan.janubiy qirgʻoqlari boʻylab suzib, bir necha orol va yarim orollarni kashf qildi, Gaitining jan.janubiy sohillarini tadqiq qildi. 1496 yil 11 iyunda Kastiliyaga qaytib keldi.
 
3-ekspeditsiyasida (1498—1500) K. 6 kema bilan Atlantika okeanini 10° shahrik.da kesib oʻtib, Trinidad o.ni kashf etdi. Jan.Janubiy tomondan Pariya qoʻltigʻiga va Orinoko daryosi deltasi atrofidagi sohil va Pariya ya.o.gachayarim orolgacha kirib borib, Jan.Janubiy Amerikani kashf etishni boshlab berdi. Jan.Janubiy Amerikaning shim.shimoli-sharqiy sohillarini tekshirib, undan Karib dengizi orqali Gaiti o.ga oʻtdi. 1500 yilda Kastiliyaga qaytib keldi.
 
4-ekspeditsiyasida (1502—04) K. 4 kema bilan 1502 yil 12 iyunda Martinika o.ga keldi. Undan Gonduras qoʻltigʻiga suzib, Gonduras, Nikaragua, Kosta-Rika va Panama sohillarini kashf qildi. 1504 yil 7 noyab.danoyabrda Kastiliyaga qaytib keldi. K.ning kashfiyotlari yangi yerlarni mustamlakaga aylantirish, oʻsha yerlarning indeyslar deb atalgan tub aholisini qul qilish va qirib tashlash bilan birgalikda kechdi. K.ning birinchi boʻlib Amerikani ochganligi toʻgʻrisida ilmiy adabiyotlarda munozara ketmokda. Amerika rasmiy kashf etilishidan 5 asr ilgari Beruniy Gʻarbiy yarim sharda quruklik boʻlishi mumkin, degan fikrni yozib qoldirgan. Shim.Shimoliy va Shim.Shimoli-Sharqiy Amerikaga K.dan avval normanlar borganligi aniqlangan. Ammo K. kashfiyotlaridan keyingina Amerika qitʼasi geogr. faniga maʼlum boʻldi.
 
Kolumb maʼlum tadqiqotchilar orasida birinchi boʻlib [[Atlantika okeani]]ni shimoliy yarimsharning subtropik va tropik chiziqlarida kesib oʻtgan va [[Karib dengizi]]da suzgan birinchi yevropalik sanaladi. U [[Janubiy Amerika|Janubiy]] va [[Markaziy Amerika]]dagi tadqiqotlarga asos solgan. U [[Katta Antil orollari]]ning barchasini, [[Bagam orollari]]ning markaziy qismini, [[Kichik Antil orollari]]ni, Karib dengizidagi koʻplab kichik orollarni va Janubiy Amerika qirgʻogʻidagi [[Trinidad (orol)|Trinidadni]] ochgan.