Quba tumani: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Cekli829 (munozara | hissa)
Tahrir izohi yoʻq
Qator 26:
| sayt = http://quba-ih.gov.az/ quba-ih.gov.az
}}
'''Quba tumani''' ([[Ozarbayjon_tili|''ozarb.'']] ''Quba rayonu'') — [[Ozarbayjon Respublikasi]]dagi maʼmuriy birliklardan biri boʻlib Buyuk Kavkaz togʻlarining shimoliy-sharqida joylashgan. Rayon hududida 16 ta tibbiy muassasa, 194 ta madaniyat markazi faoliyat koʻrsatadi.
 
== Tarixi ==
Qator 34:
 
Quba shahrining ilk tamal toshi XIV asrda qoʻyilgan.
 
XVIII asrning oʻrtalarida Quba xonlıgı tashkil etilgach, uning markazi dastlab Xudat, soʻngra esa Quba shahri boʻlgan. Huseynali xonnıng oʻgʻli Fatali xon (1758-1789) davrida Quba xonligining mavqei yuqori boʻlgan. 1806 yildə Quba xonlıgı Rossiyaga birlashtirildi va viloyatga aylantirildi. Yangidan tashkil etilgan Quba 1840-yilda Darband guberniyası, 1860- yilda esa Baku guberniyası tarkibiga kiritildi. 1930- yilda Quba Ozarbayjonning maʼmuriy rayonlaridan biriga aylantirildi.
 
=== Quba xonlıgı ===
Quba xonlıgı — XVIII asrning oʻrtalarida tashkil etilgan Ozarbayjon xonliklaridan biri. Quba xonlıgı Ozarbayjonning shimoliy-gʻarbida joylashgan. 18-asrning birinchi yarmida hozirgi Quba, Davachi, Qusar, Xachmaz, Xızı va Siyazan rayonlarınıng hududi Quba xonlıgı tarkibida boʻlgan. Dastlab bu xonlikning markazi Xudat shahri boʻlib, keyinchalik Quba xonı Huseynali Qubanı oʻz xonligi markaziga aylantirdi va qarorgohini Qubaga koʻchirdi. Quba xonlıgınıng eng mashhur hurmdorlaridan boʻlgan Fatali xon Ozarbayjonning parokanda xonliklarini birlashtirib markazlashgan davlat barpo etdi. U Darbanddan Lankaranaga qadar boʻlgan Ozarbayjonning butun shimoliy-sharqiy qismini oʻziga boʻysunturdi. Oʻsha davrda yahudiylar Qubaya, Qudyaldaryosining soʻl sahilini oʻziga maskan etganlar. Ilgari Yahudiy Slobodası deb nomlangan bu manzilgoh 1926- yildan Qırmızı Qasaba deb atalgan.
 
Dogʻıston xonları Quba xonlıgı uchun hamisha shimol tarafdan xavf solib turgan. Rossiya uchun ham Kavkaz va Kavkazortini geosiyosiy jihatdan idora etish jarayonida Quba xonlıgınıng chegaralarini nazorat qilish ancha mushkullashdi. 19 asrning boshlarida (1813-yil) Quba xonlıgı Rossiya imperiyası tarkibiga kiritildi.
 
Qator 159 ⟶ 161:
 
Kishloq oqsoqollarining ota va bobolarıdan eshitgan maʼlumotlariga koʻra Usmonlılar davridə bu yerlarga İstanbul, İzmir kabi shaharlardan qoplarda kitoblar keltirilgan.
 
Ozarbayjonning shimoliy-sharqiy qismida joylashgan Quba gilamchilik markazi hamdir. Markaz uch — togʻlik, togʻoldi va vodiy qismlarida faoliyat koʻrsatadi:
* Togʻ qismi - Qoʻnoqkent, Xaşi, Jimi, Afurja, Yerfi, Buduq, Qırız, Cek, Salmasoyud kentlarida;
Qator 203 ⟶ 206:
</gallery>
 
== Xorijiy oʻtishlar ==
{{commonscat|Quba Rayon}}
 
== Xorijiy oʻtishlar ==
* [http://guba.cls.az/more/text/12780 Quba haqıda]
* http://qubazerbaycan.sayt.ws/