Encyclopædia Britannica: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Tahrir izohi yoʻq |
|||
Qator 30:
== Tarixi ==
Shu kungacha ensiklopediyaga egalik qilganlar koʻp oʻzgardi. Bular qatorida [[A & C Black]], [[Horace Everett Hooper]], [[Sears Roebuck]] va [[William Benton]] bor. Encyclopædia Britannica Inc. bugungi kunda [[Shveysariya]]lik milliarder aktor [[Jacqui Safra]]ga tegishlidir. Keyingi paytda informatsiya texnologiyalarida kuzatilgan oʻzgarishlar va [[Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite]], [[Encarta]] va [[Vikipediya]] kabi elektron ensiklopediyalarning paydo boʻlishi sabab bosma ensiklopediyalarga boʻlgan talab susaydi.<ref>{{cite news | url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/40033.stm | title = Encyclopaedia Britannica changes to survive | last = Day | first = Peter | date = 17 December 1997 |publisher=BBC News | quote = Sales plummeted from 100,000 a year to just 20,000. | accessdate =27 March 2007}}</ref> Bunga qarshi kurashish uchun Encyclopædia Britannica, Inc. oʻzining jiddiy ensiklopediya sifatida olgan obroʻsiga eʼtibor qaratib, narxini pasaytirib va elektron versiyalarni (CD-ROM, DVD, onlayn) tayyorlab kelmoqda. 1930-yillardan beri kompaniya boshqa qoʻshimcha ensiklopedik loyihalarni ham yurgʻizib
=== Nashrlar ===
Qator 76:
[[Fayl:EB1 Plate 003 lark flower.gif|thumb|left|200px|1-nashr uchun [[Andrew Bell]] tayyorlagan tasvir]]
3-nashrdan beri „Britannica“ga tanqidchilar yuqori baho berib
„Britannica“ bilimni umumlashtirtuvchi ensiklopediya sifatida shuhrat qozongan.<ref name="thomas_1992">{{cite book| last = Thomas | first = Gillian | authorlink = Gillian Thomas | year = 1992 | title = A Position to Command Respect: Women and the Eleventh Britannica | publisher = [[Rowman & Littlefield|Scarecrow Press]] | isbn = 0-8108-2567-8}}</ref> Baʼzi odamlar bilimlarini chuqurlashtirish uchun „Britannica“ni boshdan-oyoq oʻqib chiqishga qaror qilishgan. Buning uchun 3 yildan 22 yilgacha vaqt sarflashgan.<ref name="kogan_1958" /> 1797-yil [[Fat′h Ali Shah Qajar]] shoh boʻlganida unga „Britannica“ning 3-nashri toʻplami berilgan va u ensiklopediyani boshidan oxirigacha oʻqib chiqqan. Bundan keyin shoh oʻzining rasmiy unvoniga "Eng Buyuk Shoh va Encyclopædia „Britannica“ning ustasi" nomini qoʻshgan.<ref name="EB_bicentennial">{{cite book | year = 1968 | title = Banquet at Guildhall in the City of London, Tuesday 15 October 1968: Celebrating the 200th Anniversary of the Encyclopædia Britannica and the 25th Anniversary of the Honorable William Benton as its Chair and Publisher | publisher = [[Encyclopædia Britannica, Inc.|Encyclopædia Britannica International, Ltd.]] | location = United Kingdom}}</ref> Yozuvchi [[George Bernard Shaw]] ilmiy maqolalardan tashqari 9-nashrni butunlay oʻqib chiqqanini aytgan.<ref name="kogan_1958" /> [[Richard Evelyn Byrd]] 1934-yil [[Janubiy qutb]]ga qilgan 5 oylik sayohati davomida „Britannica“ni oʻqish uchun olib olgan. [[Philip Beaver]] dengizda qilgan sayohati davomida „Britannica“ni oʻqigan.
Qator 97:
„Britannica“ muharrirlarining ishi koʻpincha tanqid qilinadi. Hajmi deyarli oʻzgarmagani uchun ensikopediyada baʼzi maqolalarga joy ajratish uchun boshqalarini qisqartirish yoki olib tashlashga toʻgʻri kelgan. Bu koʻpincha muammo chiqargan. 15-nashr birinchi chiqqanida (1974-1985) bollar adabiyoti, [[Joachim du Bellay]], harbiy unvonlar haqidagi maqolalar qisqartirilgani va yoʻq qilingani qoralangandi. Bundan tashqari, yapon biografiyalarini notekis taxlash kabi xatolarga yoʻl qoʻyilgani aytilgandi.<ref name="Newsweek_1974" /> Koʻrsatkichning yoʻq qilingani va maqolalarning „[[Micropædia]]“ va „[[Macropædia]]“ boʻlimlariga boʻlingani ham qattiq tanqid qilingandi.<ref name="kister_1994" /><ref name="15th_criticism" /> Bir tanqidchi ilk 15-nashr haqida: "maʼlumot saqlashdan koʻra tuzilishini oʻzgartirishga intiluvchi muvaffaqiyatsizlik, " — deb yozgan.<ref name="Newsweek_1974">{{cite journal | last = Prescott | first = Peter S. | title = The Fifteenth Britannica | journal = Newsweek | date = 8 July 1974 | pages = 71–72}}</ref> [[American Library Association]] xodimlari 1992-yilgi „Macropædia“dan koʻpgina taʼlim boʻyicha maqolalar va [[psixologiya]] haqidagi maqola olib tashlanganini bilib hayron qolishgan.<ref name="library_association_1992">{{cite book | year = 1992 | title = Purchasing an Encyclopedia: 12 Points to Consider | edition = 4th | publisher = [[Booklist]] Publications, [[American Library Association]] | isbn = 0-8389-5754-4 | author = reviews by the Editorial Board of Reference Books Bulletin ; revised introduction by Sandy Whiteley.}}</ref>
„Britannica“ koʻpincha hissa qoʻshuvchi tanlashda adashadi. Bunga muhim misol 3-nashrning (1788-1797) bosh muharriri [[George Gleig]] [[Isaac Newton]]ning gravitatsiya teoriyasini qabul qilmagani va gravitatsiyaning sababi olov klassik elementidir deb yozganidir.<ref name="kogan_1958" /> Shunday boʻlsa ham, „Britannnica“ his-tuygʻu va ishonchlar bilan bogʻliq mavzularga ilmiy yondoshib
Muharrirlar tanqid qilinganiga yana boshqa bir misol Britannica muharrirlar hay’ati aʼzosi [[Wendy Doniger]]ning<ref>{{cite web|url=https://corporate.britannica.com/board/doniger.html |title=Encyclopædia Britannica Board of Editors |work=Encyclopædia Britannica|accessdate=16 August 2012}}</ref> [[Hinduizm]]ga bergan salbiy taʼrifidir.<ref>Ramaswamy, Krishnan ed. ''[[Invading the Sacred]].'' 2007. New Delhi. Rupa and co.</ref><ref>[http://magazine.uchicago.edu/0412/features/index.shtml „The Interpretation of Gods“], by Amy Braverman, University of Chicago Magazine: 97:2 (2004)</ref> „Britannica“da Hinduizm haqidagi maqolalari umuman olganda tanqidga uchrab
=== „Encyclopædia Britannica“ tanqidi ===
Qator 117:
„Britannica“ universal ensiklopediya boʻlgani uchun maxsus ensiklopediyalar bilan raqobat qilmaydi. „Matematika ensiklopediyasi“, „Oʻrta asrlar ensiklopediyasi“ kabi ensiklopediyalarda tanlangan mavzular haqida yozish uchun joy koʻproq. „Britannica“ning ilk raqibi „[[Ephraim Chambers]]“ universal ensiklopediyasi boʻlgan. Keyin „[[Rees's Cyclopædia]]“ va „[[Encyclopaedia Metropolitana]]“ kabi raqiblar chiqqan. 20-asrdagi raqiblar qatoriga „[[Collier's Encyclopedia]]“, „[[Encyclopedia Americana]]“ va „[[World Book Encyclopedia]]“larini kiritish mumkin. Shunday boʻlsa ham, 9-nashrdan boshlab „Britannica“ inglizcha universal ensiklopediyalar orasida eng sarasi hisoblanib keldi.<ref name="thomas_1992" /> Bunga sabab maqolalarning keng koʻlami va atoqli mualliflarning koʻpligi boʻldi.<ref name="kister_1994" /><ref name="sader_1995" /> „Britannica“ning bosma nashri raqib ensiklopediyalardan ancha qimmat boʻlgan.<ref name="kister_1994" /><ref name="sader_1995" />
1990-yillardan beri „Britannica“ elektron manbalardan yangi raqobatda duchor boʻlib
=== Bosma ensiklopediyalar ===
| |||