Encyclopædia Britannica: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Tahrir izohi yoʻq |
Tahrir izohi yoʻq |
||
Qator 78:
3-nashrdan beri „Britannica“ga tanqidchilar yuqori baho berib kelyapti.<ref name="kister_1994" /><ref name="sader_1995">{{cite book | last = Sader | first = Marian | coauthors = Lewis, Amy | year = 1995 | title = Encyclopedias, Atlases, and Dictionaries | publisher = R. R. Bowker (A Reed Reference Publishing Company) | location = New Providence, New Jersey | isbn = 0-8352-3669-2}}</ref><ref name="library_association_1996">{{cite book | year = 1996 | title = Purchasing an Encyclopedia: 12 Points to Consider | edition = 5th | publisher = Booklist Publications, American Library Association | isbn = 0-8389-7823-1 | author = reviews by the Editorial Board of Reference Books Bulletin ; revised introduction by Sandy Whiteley.}}</ref> AQSHda 3- va 9-nashrlarning noqonuniy nusxalari tayyorlangan.<ref name="kogan_1958" /> „Britannica“dagi maqolalar noqonuniy koʻchirilib tayyorlangan birinchi ensiklopediya „[[Dobson's Encyclopædia]]“dir.<ref>{{cite book | last = Arner | first = Robert D. | year = 1991 | title = Dobson's Encyclopaedia: The Publisher, Text, and Publication of America's First Britannica, 1789–1803 | publisher = University of Pennsylvania Press | location = Philadelphia | isbn = 0-8122-3092-2}}</ref> 14-nashrdan keyin Time jurnali „Britannica“ni „kutubxona boshchisi“ deb nomlagan.<ref>{{cite news | url = http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,732859-1,00.html | title = Patriarch Revised | work= [[Time (magazine)|Time]] | volume = XIV | number = 13 | date = 23 September 1929 | pages = 66–69}}</ref> Bir reklamada [[William Beebe]]ning „Britannica“ni solishtirib boʻlmaydi, chunki unga mos raqib yoʻq" degan soʻzlari ishlatilgan.<ref>{{cite news | title = A Completely New Encyclopaedia (''sic'') Britannica | work= [[Time (magazine)|Time]] | volume = XIV | number = 12 | date = 16 September 1929 | pages = 2–3}}</ref> „Britannica“ ingliz adabiyotida koʻp tilga olingan. Masalan, [[Arthur Conan Doyle]]ning [[Sherlok Xolms]] haqidagi „Qizil boshli liga“ hikoyasida. Bu hikoyani „Britannica“ning 200 yilligida Gilbert Inglefield tilga olgan.<ref name="EB_bicentennial" />
„Britannica“ bilimni
Yaqinda boʻlsa Esquire jurnali muharriri [[Philip Beaver]] 2002-yilgi nashrni oʻqib chiqqan. Bu haqida 2004-yil chiqqan „Bilagʻon: Bir odamning dunyodagi eng aqlli odam boʻlish uchun qilgan kamtar intilishi“ ({{lang-en|„The Know-It-All: One Man's Humble Quest to Become the Smartest Person in the World“}}) kitobida yozgan. Faqat ikkita inson „Britannica“ning ikki mustaqil nashrlarini oʻqib chiqqan: yozuvchi [[C. S. Forester]]<ref name="kogan_1958" /> va ishbilarmon [[Amos Urban Shirk]]. Shirk 11- va 14-nashrlarni oʻqigan. 11-nashrni har kech uch soat oʻqigan va 4 yarim yil deganda oʻqishni bitirgan.<ref>{{cite news | title = Reader |work=The New Yorker | volume = 9 | date = 3 March 1934 | page = 17}}</ref> „Britannica“ning koʻp bosh muharrirlari kitobni boshdan-oyoq oʻqib chiqishgan deb ishoniladi. Bular orasida [[William Smellie]] (1-nashr), [[William Robertson Smith]] (9-nash) va [[Walter Yust]] (14-nashr) bor.
Qator 87:
=== Qamrovi ===
[[Fayl:Britannica 1. baskı.JPG|thumb|right|150px|Encyclopædia Britannica, 1-nashr]]
„Britannica“da mavzular „[[Propædia]]“dagi „Bilimning qisqacha sxemasi“ga qarab tanlanadi.<ref name="propedia_preface" /> „Britannica“da jugʻrofiya („[[Macropædia]]“ning 26 %i), biografiya (14 %), biologiya va tibbiyot (11 %), adabiyot (7 %), fizika va
„Britannica“da maqolalar bir xil chuqurlikda yoritilmagan. Masalan, [[Buddizm]] va boshqa koʻp dinlar „[[Macropædia]]“da bitta maqolada berilgan. [[Xristian dini]] boʻyicha 14 maqola berilgan va bu din haqidagi barcha maqolalarning yarmini tashkil qiladi.<ref name="macropaedia_2007">{{cite book | year = 2007 | title = The New Encyclopædia Britannica | edition= 15th edition, ''[[Macropædia]]''}}</ref> Shunday boʻlsa ham, „Britannica“ni gʻarbdagi oʻquvchilarga taklif qilinadigan eng betaraf ensiklopediya deb baholashgan.<ref name="kister_1994" /> Yana barcha davrda yashagan ayollar haqida yozilgan biografiyalar ham olqishlanadi.<ref name="sader_1995" />
Qator 95:
=== Muharrirlarning maqola tanlashi ===
„Britannica“ muharrirlarining ishi koʻpincha tanqid qilinadi. Hajmi deyarli oʻzgarmagani uchun
„Britannica“ koʻpincha hissa qoʻshuvchi tanlashda adashadi. Bunga muhim misol 3-nashrning (1788-1797) bosh muharriri [[George Gleig]] [[Isaac Newton]]ning gravitatsiya teoriyasini qabul qilmagani va gravitatsiyaning sababi olov klassik elementidir deb yozganidir.<ref name="kogan_1958" /> Shunday boʻlsa ham, „Britannnica“ his-tuygʻu va ishonchlar bilan bogʻliq mavzularga ilmiy
Muharrirlar tanqid qilinganiga yana boshqa bir misol Britannica muharrirlar hay’ati aʼzosi [[Wendy Doniger]]ning<ref>{{cite web|url=https://corporate.britannica.com/board/doniger.html |title=Encyclopædia Britannica Board of Editors |work=Encyclopædia Britannica|accessdate=16 August 2012}}</ref> [[Hinduizm]]ga bergan salbiy taʼrifidir.<ref>Ramaswamy, Krishnan ed. ''[[Invading the Sacred]].'' 2007. New Delhi. Rupa and co.</ref><ref>[http://magazine.uchicago.edu/0412/features/index.shtml „The Interpretation of Gods“], by Amy Braverman, University of Chicago Magazine: 97:2 (2004)</ref> „Britannica“da Hinduizm haqidagi maqolalari umuman olganda tanqidga uchrab kelyapti.<ref>{{cite web|url=http://www.hinduismtoday.com/blogs-news/hindu-press-international/encyclopaedia-britannica-will-review-its-hinduism-article/8506.html|title=Encyclopædia Britannica Will Review Its Hinduism Article|work=[[Hinduism Today Magazine]]|date=16 May 2009|accessdate=16 March 2011}}</ref>
Qator 103:
=== „Encyclopædia Britannica“ tanqidi ===
[[Fayl:2ndBritannica.jpg|thumb|left|350px|Encyclopædia Britannica, 2-nashr]]
„Britannica“ni nashrlar eskirgan sari tanqid qilishadi. Ensiklopediyaning yap-yangi nashrini chiqarish juda qimmat boʻlgani uchun muharrirlar yangi nashr chiqarishni iloji boricha choʻzishgan (odatda 25 yilgacha).<ref name="encyclopaedia_1954" /> Masalan, muntazam yangilash metodiga qaramasdan 14-nashr 35 yildan soʻng (1929-1964) eskirib qoldi. 1964-yil Amerikalik fizik [[Harvey Einbinder]] oʻzining „Britannica mifi“<ref>{{cite book | last = Einbinder | first = Harvey | authorlink = Harvey Einbinder | year = 1964 | title = The Myth of the Britannica | publisher = Grove Press | location = New York | isbn = 978-0-384-14050-9}}</ref> ({{lang-en|„The Myth of the Britannica“}}) kitobida ensiklopediyani tanqid qilganidan keyin „Britannica“ ishchilari yangi nashr ustida ishlay boshlashgan va bunga 10 yil sarflashgan.<ref name="kister_1994" /> Bir tanqidchi „eskirgan yoki tahrir qilinishi kerak boʻlgan maqola topish qiyin emas“,- deb yozgan. Unga koʻra, „Macropædia“dagi uzun maqolalar „Micropædia“dagi qisqa maqolalarga qaraganda koʻproq eskiradi.<ref name="kister_1994" /> „Micropædia“ berilgan maʼlumot baʼzan „Macropædia“ga toʻgʻri
2010-yil Irlandiya Bilim Va Fan Boʻlimi „Britannica“ning onlayn versiyasiga toʻlash haqida qaror chiqardi. Bundan keyin „Britannica“da irland grajdanlar urushi haqidagi maqoladagi xatolik payqaldi. Soʻngra mamlakatdagi ommaviy axborot vositalarida bu xatolik keng muhokama qilindi.<ref>{{cite news|url=http://www.independent.ie/national-news/britannica-errors-spark-unholy-row-2045150.html |title=Britannica errors spark unholy row|work=[[Irish Independent]] |date= 3 February 2010|accessdate=30 August 2010 |first=Grainne |last=Cunningham}}</ref><ref>Sheehy, Clodagh (4 February 2010). [http://www.herald.ie/national-news/are-they-taking-the-mick-its-the-encyclopedia-that-thinks-the-civil-war-was-between-the-north-and-south-2048016.html „Are they taking the Mick? Itʼs the encyclopedia that thinks the Civil War was between the north and south“]. ''Evening Herald'' (Dublin).</ref>
|