Registon ansambli: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
qisqartmalarni toʻliqlash (v0.3)
Teg: Qaytarildi
Olaf Studt (munozara | hissa)
Teg: Qaytarildi
Qator 1:
{{Maʼnolari|Registon (maʼnolari)}}
'''Registon ansambli''' — Samarqandning[[Samarqand]]ning [[Registon maydonida(maydon)|Registon]] [[maydon]]ida 3 [[Madrasa]] ([[Ulugʻbek madrasasi]], [[Tilla Qori madrasasi|Tillakori Madrasasi]], [[Sherdor MadrasasiMadrasa]]si) dan iborat [[meʼmorlik|meʼmoriy]] majmua. Dastlab Ulugʻbek madrasasi (1417—1420[[1417]]—[[1420]] yy) bunyod etilib, keyinchalik qarshisiga — maydon sharqiga[[sharq]]iga [[Ulugʻbek]] xonaqohi[[xonaqoh]]i ([[1424]] y), [[shimol|shim.]]ga Mirzoyi karvonsaroyi[[karvonsaroy]]i, [[janub|jan.]]ga Alika Koʻkaldosh [[Juma masjidimasjid]]i ([[1430]] y) [[qurilish|kurdirgan]], yonida esa yogʻochdan[[yogʻoch]]dan [[xotamkori]] uslubida[[uslub]]ida masjidi[[masjid]]i Muqatta va Abusaid madrasasi qurilgan. [[XV asr|15-asrningasr]]ning 20—40y.larida Registon hashamatli meʼmoriy ansamblga aylangan. [[XVII asr|17-asrdaasr]]da Samarqand hokimi[[hokim]]i [[Yalangtoʻsh Bahodir]] vayrona holatdagi Ulugʻbek xonaqohi oʻrniga Sherdor Madrasa (1619—1635/36)ni, Mirzoyi karvonsaroyi oʻrniga Tillakori madrasa masjidi (1646/47— 1659/ 60)ni qurdirgan. Registon ansambli oʻzining rang-barang [[koshinpaz|koshinkori]] bezaklari[[bezak]]lari; [[naqshkorlik|naqshinkori]] peshtoqlari[[peshtoq]]lari, ulkan gumbazlari[[gumbaz]]lari bilan [[Oʻrta Osiyo]] meʼmorchligining noyob yodgorligi hisoblanadi.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
[[file:Registan square2014.JPG|thumb|]]
 
Qadimiy [[Samarqand|Samarqand shahrining]] rasmiy markazi Registon maydoni boʻlib, bu erda uchta madrasa qad koʻtargan: Ulugʻbek madrasasi (1417-1420), Sherdor madrasasi (1619-1636), Tilla-kori madrasasi (1647-1660). Registon - qadimiy [[ilm]], [[taʼlim]] muassasalari joylashgan joy boʻlib, sharqdagi shahar qurilishi sanʼatining eng koʻzga koʻrinarli namunalaridan biri hisoblanadi. U haqda [[Temuriylar]] faxr bilan: „Kim bizning kuch- qudratimizga shubha qilsa, kelib biz qurgan binolarni koʻrsin“, deganlar. 2001- yilda bu uch madrasa UNESCOning butun dunyo yodgorliklari roʻyxatiga kiritilgan.
Registon maydoni- tarixda shaharning ilm-[[fan]], [[siyosat]] va diniy[[din]]iy markazi bo’lgan. “Registon ” so’zi “qumloq joy” degan ma’noni anglatadi. [[Oʻrta asrlar|O’rta asrlardaasrlar]]da hamma katta shaharlarda markazlar “Registon” deb atalar edi. Shu nomdagi maydonlar [[Buxoro]], [[Shahrisabz]] va Toshkentda[[Toshkent]]da ham bo’lgan. Samarqanddagi maydon esa O’rta Osiyodagi eng mahobatli va tahsinga sazovor maydonlardan biri edi. Bu maydonda bir necha ming yillik tarix mujassam. [[Amir Temur]] podshohligi[[podshoh]]ligi davrida Registon Samarqandning markaziga aylantirildi. Ulug’bek davri (1409-1447)da esa maydon bundan ham muhimroq ahamiyatga ega bo’ldi. Zamonaviy Registon ansambli o’zida Ulug’bek madrasasi (1417-1420), Sherdor madrasasi(1619-1636) va Tillakori masjid-madrasasini (1647-1660) mujassam etadi.
 
Registonning janubiy tomonida xalq orasida “Childuxtaron” deb atalmish xonaqoh va maqbaralar joylashgan edi. Ularni Ko’chkunjihon (1527-1530) qurdirgan edi va Tillakori madrasasiga [[qoʻsh (uslub)|qo’sh]] qilib bunyod etilgan edi. U 1904-yilgi zilziladan[[zilzila]]dan so’ng xarobaga aylanib, 1910-yili butunlay buzilgan va o’rni maydon bo’lib qolgan. 100 yil orasida oxirgi ko’rinishini olgan bu Registonni ko’rish ishtiyoqida butun dunyo sayyohlari tashrif buyurishadi.
 
== Manbalar ==
Qator 16:
 
{{stub}}
 
[[Turkum:Arxitektura]]
[[Turkum:Samarqand]]