Hinduiylik: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
k qisqartmalarni toʻliqlash, replaced: va b. → va boshqa using AWB
H. Ni toliq qilib hinduiylik Deb yozdim kyn bazi xatolarni togirladm
Teglar: Mobil qurilma orqali Mobil sayt orqali
Qator 1:
'''Hinduiylik''', hinduizm -dunyoda keng tarqalgan dinlardan biri. H.gaHinduiylikka eʼtiqod qiluvchilar asosan Hindistonda (95% ga yaqini) yashaydi, Pokiston, Bangladesh, Nepal, Shri Lankada, shuningdek, Jan.Janubiy Afrikada, Jan.sharqiy Osiyoda ham uchraydi. H.kaHinduiylikka 780 mln. kishi eʼtiqod qiladi (2003). Milodning 1-ming yilligida shakllangan. H.Hinduiylik veda dini va brahmanizm rivojlanishi va unga keyinchalik xalq eʼtiqodi, urf-odatlari, marosimlari singib ketishi jarayonida paydo boʻlganbo'lgan. OʻrtaO'rta asrlarda hukmron mafku-ragamafkuraga aylangan.
 
H.ningHinduiylikning asosida jonning yangi shaklga kirishi (sansara) haqidagi taʼlimot yotadi. Unga koʻrako'ra, kishi oʻlgandano'lgandan keyin joni (ruhi) yangi oʻsimliko'simlik, hayvon yoki inson tanasiga kirib oladi va qayta tugʻiladitug'iladi. Yangi ruhning qay darajada boʻlishibo'lishi karma qonuniga, yaʼni kishining hayot davridagi xulq-atvori, xatti-harakatiga bogʻliqbog'liq. H.ningHinduiylikning asosiy maqsadi — insonni mana shu qayta tugʻilishtug'ilish zanjiridan, azob-uqubatidan halos qilish, yaʼni mokshaga erishish. H.dagiHinduiylikdagi turli diniy-falsafiy taʼlimotlar mokshaga erishishning yoʻllariyo'llari va vositalarini ishlab chiqdilar. Xususan, vedanta H.kaHinduiylikka falsafiy asos boʻlibbo'lib xizmat qildi. H.kaHinduiylikka eʼtiqod qiluvchilar qaysi kastaga mansubligiga qarab diniy rasm-rusumlarni bajarishda farqlanadi. Ular vafot etganlarida yerga koʻmilmaydi, balki olovda kuydiriladi. H.ga koʻra shunday qilinsa marh-um poklanadi, gunohlari bu dunyoda qoladi. Olov u dunyoga gunohlardan xoli boʻlgan jonning oʻzini olib ketadi. Bu dinning aqidalariga koʻra, odamzot yaratilishidayoq ijtimoiy jihatdan tengsiz yaratilgan. Shuning uchun bu tengsizlikni real hayotda tugatishning iloji yoʻq. Chunki unga taʼsir etishga qodir boʻlgan kuchning oʻzi yoʻq. H.da ajdodlar ruhiga topinish alohida oʻrin tutadi. Vafot etgan ajdod xudoga tenglashtiriladi. Ajdodlar ruhi bu dunyoda yashayotgan qarindosh-urugʻlarini qoʻriqlaydi, ularning oilasi va hayotini muhofaza qiladi.
 
H.ning muqaddas kitobi vedalar, "Mahobxarata" (ayniqsa uning "Bahagavadgita" va "Ramayana" qismlari) va boshqa H.da asosiy xudolar — Shiva, Vishnu, Brahmaga sigʻiniladi. Ularning koʻrinishi sifatida koʻplab mahalliy xudolar eʼtirof etiladi. H.da togʻlar, daryolar (xususan, Gang), oʻsimlik (mas, nilufar), hayvonlar (maymun, fil, ilon va ayniqsa, sigir) muqaddas sanaladi va ularga topiniladi. turli gʻayritabiiy hodisalar ham sigʻinish obʼyekti hisoblanadi. Diniy marosimlar ibodatxonalarda, uylardagi mehroblar yonida, muqaddas joylarda ado etiladi. Hozirgi H. 2 oqim — vishnuizm va shivaizm shaklida mavjud.