|
'''Kopetdogʻ''' — [[Eron]] togʻligining shim. dagishimolidagi togʻlar, asosan, Eron, qisman [[Turkmaniston]] hududida, [[Turkmaniston-xuroson togʻlari|Turkmaniston—Xuroson togʻlari]]ning bir qismi. Oʻz. 650 km, eni 200 km gacha. Eng baland joyi 3117 m (Xazormasjid togʻi). Koʻp qismi asimmetrik gryada va platolardan iborat. Iqlimi [[Oʻrta dengiz]] tipidagi subtropik, quruq iqlim. Yanv. ningYanvarning oʻrtacha temperaturasi balandlik ortgan sari Gdan —4° gacha, iyulniki 29° dan 18° gacha pasayadi. Yillikyogʻin 150–500 mm. Daryolari: [[Atrek]], [[Xilum]], [[Balxob]], [[Obiqaysar]]. K. alp burmalanishida yuzaga kelgan. Choʻkindi, asosan, [[boʻr]], [[paleogen]], [[neogen]] va [[Yura sistemasi|yura]] davrlarining [[ohaktosh]], [[mergel|margel]], [[qumtosh]], [[konglomerat]] va gillaridan tuzilgan. [[Simob]], [[mishyak]], [[barit]], [[viterit]] kabi foydali qazilmalar, qurilish toshlari olinadi. Mineral va termal buloqlar bor. Tez-tez zilzila boʻlib turadi ([[Ashxobod zilzilasi]]). Antiklinal tizmalar va antiklinal vodiylar bilan birgalikda sinklinal tizmalar uchraydi. [[Karst]] keng tarqalgan (Bahardan gʻori). Vodiylarda yongʻoq, [[anjir]], [[bodom]], [[mushmula]], [[nok]], [[qoraqand]], [[doʻlana]], [[yovvoyi tok]], togʻ etaqlarida togʻ choʻli va chala chul oʻsimliklari oʻsadi, balandrokda togʻ oʻtloqlari uchraydi. Qumsichqon, [[olaxurjun]], [[oʻqilon|oʻq ilon]], [[koʻlborilon|koʻlbor ilon]], [[jayralar|jayra]], [[togʻ qoʻyi]], [[toʻngʻiz]], [[qoplon]], [[sirtlonlar|sirtlon]], oʻrmon olmaxoni va boshqa yashaydi. Kopetdogʻ qoʻriqxonasi tashqil etilgan.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
== Manbalar ==
|
