Toshoʻgʻuz viloyati: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Tahrir izohi yoʻq
kTahrir izohi yoʻq
Qator 22:
'''Dashoguz viloyati''' - [[Turkmaniston]]dagi viloyat. 1922-yilda asos solingan.
== Tarixi ==
[[Turkmaniston]] tarkibidagi [[viloyat]]. 1970 y. 14dek. da qayta tashkil etilgan (avval 1939 y.yil 21 noyabrdan 1963 y.yil Yuyanv.gachayanvargacha mavjud boʻlgan). Maydoni 73,6 ming km². Aholisi 1165 ming kishi (2001), asosan, [[turkmanlar|turkman]] va [[oʻzbeklar]], shuningdek, [[qozoqlar|qozoq]], [[ruslar|rus]] va boshqa millat vakillari ham yashaydi. Shahar aholisi 33%, qishloq aholisi — 67%. Aholisining koʻp kismi [[Amudaryo]] [[vodiy]]sida, t.y.temir yoʻl atroflarida. Choʻlda, aksari, chorvadorlar mavsumiy hayot kechiradi. Toshhovuz viloyatida 6 maʼmuriy tuman, 2 shahar, 7 shaharcha bor. Markazi —[[Toshhovuz]] sh.
 
Toshhovuz viloyati respublikaning shim. qismida, Amudaryo quyi oqimining chap sohilida, Qoraqum choʻlida joylashgan. Yer yuzasi, tekislik. Viloyatning shim. qismini Amudaryoning qad. oʻzanlari ([[Koʻhnadaryo]], BujunuDavdon), qad. deltasi, [[Sariqamish soyligi]] ([[Sariqamish koʻli]] bilan birga) va [[Ustyurt]] platosining jan.sharqiy chekkasi egallagan. Iqlimi keskin kontinental. Yozi issiq va quruq, qishi kam qor va nisbatan iliq. Toshhovuzda iyulning oʻrtacha trasitemperaturasi 27°, yanvarniki —5,5°. Yillik yogʻin 100–150 mm (asosan, qishda va bahorda yogʻadi). Vegetatsiya davri (Toshhovuz [[atroflarida]]) 200 kun. Viloyat hududining koʻpgina maydoni qumliklar bilan band. Boʻz tuproq; qad. allyuvial tekisliklarda taqirlar, pastliklarda [[shoʻrxoklar]], Amudaryo qayirida har xil oʻtloq tuproqlar tarqalgan. Qumliklarda oq [[saksovul]], [[cherkez]], [[quyonsuyak]], [[bardidoshlar]], [[shuvoq]], [[shoʻra]], har xil efemerlar oʻsadi. Amudaryo qayirida oʻtloq oʻsimliklari, toʻqay ([[turangʻil]], [[shumtol]] va boshqalar) bor.
 
Amudaryo va koʻl sohillarida chiy va qamish oʻsadi. Choʻlda qarsoq [[tulki]], [[boʻri]], [[jayran]], [[tovushqon]], sudraluvchilar ([[toshbaqa]], [[kaltakesak]], [[ilon]]), qushlar uchraydi. Amudaryodan [[sazan]], [[laqqa baliq|laqqabaliq]], [[sudak]] ovlanadi.