Joʻraxon Rahmonov: Versiyalar orasidagi farq

Joʻraxon Rahmonberdiyevich Rahmonov [[1917]]-yilda [[Oʻsh]] shahrining „[[Shayx]]lar“ [[mahalla]]sida tugʻildi. [[Ota]]si [[Qirgʻiziston]]da [[teatr]] [[harakat]]ining asoschisi, [[Bobur nomli Oʻsh Davlat akademik oʻzbek musiqali drama teatri]]ning asoschisi va birinchi direktori, badiiy rahbari va rejissyori [[Oʻsh]]da taniqli [[arbob]] [[Rahmonberdi Madazimov]] boʻlgan.<ref>[https://archive.li/ZiH72 Oni stoyali u istokov]</ref> Joʻraxon Rahmonov 20 yoshga toʻlganda, dadasiotasi tashkil etgan [[Bobur nomli Oʻsh Davlat akademik oʻzbek musiqali drama teatri|Oʻsh oʻzbek drama teatrida]] ijodiy faoliyatini [[1937]]-yildan boshladi. [[1938]]-yili [[Sovet]] [[armiya]]si safiga chaqirildi. Fin va [[Ikkinchi Jahon Urushi]]larida va [[Leningrad]] [[qamal]]ida ishtirok etgan. 2-Belorus [[front]]ining 9-tank [[korpus]]i<ref>[http://tankfront.ru/ussr/tk/tk09.html 9-y tankoviy korpus]</ref> 95-tank brigadasida<ref>[http://tankfront.ru/ussr/tbr/tbr095.html 95-ya tankovaya brigada]</ref> katta [[serjant]] lavozimida xizmat qilgan. [[Rossiya]]ni, [[Ukraina]]ni, Bellorussiyani, [[Polsha]]ni, [[Germaniya]]ni, [[Berlin]] va [[Reyxstag]]ni ozod etishda qatnashgan.<ref>[https://pamyat-naroda.ru/heroes/memorial-chelovek_vpp12969646/ Arxivnie dokumenti starshego serjanta Raxmanova Juraxona v TsAMO]</ref> [[SSSR]] [[mudofaa]] [[vazir]]i, [[Sovet]] [[Ittifoq]]i [[marshal]]i A. Grechko Joʻraxon Rahmonov nomiga Gʻalaba kuni bilan yozma tabriknoma joʻnatgan. [[Sovet Ittifoqi Kommunistik Partiyasi|Kommunistik partiya]] va [[Sovet]] [[hukumat]]i Joʻraxon Rahmonovning [[Ikkinchi Jahon Urushi]]dagi jasoratlarini yuksak baholab, [[urush]] davridagi koʻrsatgan qahramonliklari uchun II 2-darajali [[Vatan urushi ordeni|"Vatan urushi" ordeni]] (buyruq 9-TK № 015/p 23 avgust 1943 yil) va koʻplab [[medal]]lar bilan taqdirlangan.<ref>[https://www.moypolk.ru/osh/soldiers/rahmonov-zhurahon-rahmonberdievich Bessmertniy polk gvardii starshiy serjant Raxmonov Juraxon]</ref>

Shuralisoydagi teatrni ijodiy faoliyatini yoʻlga qoʻygandan soʻng Joʻraxon [[Bobur nomli Oʻsh Davlat akademik oʻzbek musiqali drama teatri|Oʻsh drama teatriga]] qaytib keladi. [[Ijod]]iy [[jamoa]]ning va Joʻraxon Rahmonovning kamolotga erishuvida [[Aytmatov Chingiz Toʻraqulovich|Ch. Aytmatovning]] „Momo yer“, K.[[Yashin]]ning va M. Muhamedovning „Dilorom“, [[William Shakespeare|V. Shekspirning]] „Otello“ [[asar]]larini sahnalashtirilishi alohida bosqich boʻldi. [[Bobur nomli Oʻsh oʻzbek akademik musiqali drama teatri|Teatr]] ellikinchi-olmishinchi yillarga kelib mustamlaka va qaram [[mamlakat]]larda milliy [[ozodlik]] [[harakat]]ining avj olishi, mazlum xalqlarning [[ozodlik]], [[demokratiya]] uchun kurashi mavzuiga, aniqrogʻi [[xorijiy [[Sharq]] [[yozuvchi]]larning shu mavzudagi [[asar]]lariga murojaat etdi. [[Yozuvchi]] Sohib Jamolning „Guli siyoh“, „Afsonaviy shaxs“ [[asar]]lari [[asos]]ida ishlangan [[musiqa]]li [[drama]]ni tomoshabinlar mamnuniyat bilan kutib oldilar.

[[Ijod]]iy [[jamoa]] va uning safida Joʻraxon Rahmonov kamolot pillapoyalaridan dadil koʻtarilib borib, [[jahon]] va [[rus]] [[adabiyot]]i klassiklarining [[asar]]lariga murojaat qila boshladi. Birdaniga uchta klassik asar: [[Gogol Nikolay Vasilyevich|N. Gogolning]] „Revizor“ va „Uylanish“, [[Gotssi Karlo|Karlo Gotssi]]ning „Malika Turandot“ [[sahna]]ga qoʻyildi va Joʻraxon Rahmonov ularda [[bosh]] [[rol]]larni ijro etdi. Keyingi yillarda [[Rashidov Sharof Rashidovich|Sh. Rashidovning]] „Qudratli toʻlqin“, K. Trenyovning „Lyubov Yarovaya“, „Qizil galstuk“, [[Fridrix Shiller|F. Shillerning]] „Makr va Muhabbat“, [[Goldoni Karlo|K. Goldonining]] „Ikki xoʻjayinning bir quli“, [[Ostrovskiy Aleksandr Nikolayevich|A. Ostrovskiyning]] „Momaqaldiroq“, [[Boytemirov Nasirdin|N. Boytemirovning]] „Urqiya“, „Toʻy oldidan toʻpolon“, „Sevgi, jaz va shayton“ [[asar]]larida Joʻraxon Rahmonov bosh rollarni muvaffaqiyatli oʻynadi. Joʻraxon Rahmonov qirgʻiz tilini aʼlo darajada bilgani uchun [[Oʻsh]] shahrida qirgʻiz [[drama]] [[teatr]]i ([[1974]] yili qurilgan) tuzilguncha qirgʻiz [[yozuvchi]]larining klassik va zamonaviy [[drama]]larini [[Bobur]] nomli [[teatr]]ida sahnalashtirishida faol qatnashgan. Joʻraxon Rahmonov qirgʻiz dramaturglari pesalaridagi [[rol]]larni sof qirgʻiz tilida ijro etgan. Bu bilan u mustaqil [[Qirgʻiziston]] tuzilguncha qirgʻiz [[til]]ini [[teatr]] [[sahna]]sida targʻibot-tashviqot qilgan. [[1957]] yili [[Qirgʻiziston]] SSR [[madaniyat]] vazirligining faxriy yorligʻi bilan mukofotlandi. 14-25 oktabr [[1958]] yili Joʻraxon Rahmonov teatr jamoasi bilan birga [[Moskva]] shahrida [[Qirgʻiziston]] [[sanʼat]]i va [[adabiyot]]i ikkinchi [[dekada]]sida qatnashdi. 20 fevral [[1961]] yili [[Qirgʻiziston]] [[teatr]] jamiyati 1 sʼezdida qatnashdi. [[1967]] yili teatr safida Joʻraxon Rahmonov qardosh [[Tojikiston]]da [[gastrol]]da boʻldi. [[Gastrol]] muvaffaqiyatli oʻtganligi uchun [[jamoa]] [[Tojikiston]] SSR [[madaniyat]] vazirligining faxriy yorligʻi bilan taqdirlandi. 11-17 iyul [[1967]] yili [[Moskva]]da [[Qirgʻiziston]] [[madaniyat]]i va [[sanʼat]]i kunlarida qatnashdi. 4-14 sentyabr [[1969]] yili [[Oʻzbekiston]]da [[Qirgʻiziston]] [[adabiyot]]i va [[sanʼat]]i [[dekada]]sida qatnashdi. 2-10 aprel [[1970]] yili V.Lenin 100-yilligiga bagʻishlangan [[SSSR]] [[xalq]]lari [[sanʼat]]i [[bayram]]ida qatnashdi. 1-10 iyun [[1974]] yili [[Qirgʻiziston]] SSR va [[Qirgʻiziston]] Kompartiyasi 50-yilligiga bagʻishlangan [[SSSR]] xalqlari sanʼati „[[Olatogʻ]] [[bahor]]i“ 5-[[festival]]ida qatnashdi.

[[Bobur nomli Oʻsh oʻzbek akademik musiqali drama teatri|Teatr jamoasi]] [[1974]] yili qardosh [[Oʻzbekiston]] [[poytaxt]]i [[Toshkent]]da [[gastrol]]da boʻldi. [[Bobur nomli Oʻsh oʻzbek akademik musiqali-drama teatri|Teatr jamoasi]] ilgari bir necha marta [[Oʻzbekiston]] [[poytaxt]]ida [[gastrol]]da boʻlsa-da, bu safargisi [[dastur]] koʻlami jihatidan birinchi katta [[gastrol]] edi. [[Toshkent]]lik [[sahna]] muxlislariga toʻrt [[spektakl]] — [[Sharof Rashidov]]ning „Qudratli toʻlqin“ [[musiqa]]li [[drama]]si, [[Mahmudov Joʻra (sanʼat arbobi)|Joʻra Mahmudovning]] „Sohibjamol“ lirik [[fojia]]si, Qosimali Jontoʻshevning „Moʻylovli qiz“ [[musiqa]]li [[komediya]]si va Umarjon Ismoilovning „[[Rustam]]“ [[musiqa]]li [[drama]]si hamda katta [[konsert]] [[dastur]]i namoyish etildi. Tomoshabinlar har bir [[spektakl]] va [[konsert]]ni mamnuniyat bilan kutib oldilar. Safar davomida [[Bobur nomli Oʻsh oʻzbek akademik musiqali-drama teatri|teatr jamoasi]] [[sanʼat]]ni targʻib qilishda muxim [[rol]] oʻynagan [[gastrol]]larni [[Oʻzbekiston]]da muvaffaqiyatli oʻtkazganligi uchun [[Oʻzbekiston]] SSR Oliy Kengashi rayosatining faxriy yorligʻi bilan mukofotlandi. Hamma oʻynagan bosh [[rol]]lari yuksak [[baho]]lanib, teatrning etakchiyetakchi [[aktyor]]i Joʻraxon Rahmonovga [[Oʻzbekiston]] SSR Oliy Kengashi rayosatining 5 iyul [[1974]] yildagi 164 sonli [[qaror]]iga asosan „[[Oʻzbekiston]]da xizmat koʻrsatgan [[artist]]“ faxriy unvoni bilan taqdirlandi.<ref>[http://archive.li/nTnwH Aktyorskaya dinastiya]</ref> Ushbu faxriy unvonni qirgʻizistonlik faqat ikkita [[artist]]gina olgan.<ref>[http://archive.ph/FEPee <small>Daje iz Gollivuda! Zarubejnie kinozvyozdi, rabotavshie v Kirgizstane</small>]</ref>

[[1977]] yili [[teatr]]da quvonchli voqea yuz berdi. [[Teatr]] [[1977]] yilning birinchi yarim yillik yakunlari boʻyicha Butunittifoq sotsialistik musobaqasida [[Ittifoq]] [[teatr]]lari ichida ikkinchi oʻrinni egalladi. [[Teatr]] nomiga KPSS Markaziy Qoʻmitasi Siyosiy byurosi aʼzoligiga nomzod, [[SSSR]] [[madaniyat]] [[vazir]]i P.N. Demichev va [[madaniyat]] xodimlari [[Kasaba uyushmalari|kasaba uyushmalari]] MQ [[rais]]i M. Pashkovdan tabrik [[telegramma]]si keldi va [[teatr]] [[diplom]] va fahriy [[yorliq]] bilan taqdirlandi. [[1992]] yili avvalgi Kirov nomi oʻrniga teatrga Z.M. [[Bobur]] nomi berildi.

Joʻraxon Rahmonov [[teatr]] [[sahna]]sida 100 dan oshiq [[rol]]larni ijro etgan [[komik]], tragik, lirik va dramatik [[aktyor]] boʻlgan.<ref>[http://tyup.net/page/rahmonov-zhurahon Juraxon Raxmonov]</ref> Uning teatrdagi koʻplab [[komik]] luqmalarini, hazil-[[mutoyiba]]larini va [[askiya]]larini [[dramaturg]] Abdugʻani Abdugʻafurov „[[Mushtum]]“ [[jurnal]]ida, [[2000]] yilda nashr etilgan „Oʻshning oqil farzandlari“ [[kitob]]ining 129-130 betlarida yozganyozilgan. Abdugʻani Abdugʻafurovning 1980 yili va fevral [[2010]] yilda nashr etilgan „Oʻshning akademik teatri“ [[kitob]]ining 6, 45 betlarida Joʻraxon Rahmonovning [[Bobur nomli Oʻsh Davlat akademik oʻzbek musiqali drama teatri]]ning faoliyat koʻrsatishdagi xizmatlari aks ettirilgan, 41 betda Joʻraxon Rahmonovning teatr jamoasi bilan birga tushgan [[rasm]]i chiqqan. Joʻraxon Rahmonovning [[Qirgʻiziston]] [[madaniyat]]i va [[sanʼat]]i rivojlanishiga qoʻshgan [[hissa]]si yuksak [[baho]]lanib, [[Qirgʻiziston]] SSR Oliy [[Kengash]]i rayosatining ikki marta (№ 44880 10 fevral 1968 yil va № 52654 28 avgust 1974 yil) fahriy [[yorliq]]lari bilan taqdirlangan. [[Qirgʻiziston]] boʻyicha ushbu fahriy [[yorliq]] bilan ikki marta mukofotlangan [[arbob]]lar sanoqli boʻlgan. 28 yanvar [[1976]] yili IX 9-besh yillik golibi [[medal]]i bilan mukofotlandi.<ref>[http://portalus.ru/modules/biographies/rus_readme.php?archive=&id=1422777290&start_from=&subaction=showfull&ucat=12 Biografii znamenitostey]</ref>

[[1977]] yil 7 aprel kuni Joʻraxon Rahmonov kasallikdan soʻng vafot etdi. Juma kuni, uni qabrga qoʻyish [[marosim]]ida [[Oʻsh viloyati]] [[partiya]] qoʻmitasining birinchi [[kotib]]i, keyinchalik [[respublika]] [[Hukumat|vazirlar kengashi]] [[rais]]i Sulton Ibraimov, [[Oʻsh]] [[shahar]] ijroiya qoʻmitasi rahbarlari Sultanov, Sidorov va boshqa rasmiylar qatnashgan. Ular oʻzining xayrlashuv soʻzlarida Joʻraxon Rahmonov xaqida iliq soʻzlar aytishgan.<ref>[https://centrasia.org/person2.php?st=1386102084 Tsentraziya Personi]</ref> Joʻraxon Rahmonov vafot etgandan soʻng, qarindoshlarini [[Oʻsh]] shahar ijroiya qoʻmitasi [[rais]]i chaqirdi va vafot etgan teatr [[artist]]ini xotirasini abadiylashtirish kerakligini va u tugʻilib oʻsgan va yashagan Alebastrova koʻchasini uni sharafiga nomlash kerakligini aytditaklifini aytgan. Shuningdek Oʻsh viloyati madaniyat boshqarmasi shunday taklif bilan chiqqan<ref>[http://yntymak.kg/ru/v-istoricheskom-tsentre-osha-poyavyatsya-etnoulitsa/ V istoricheskom sentre Osha poyavitsya turisticheskiy kvartal]</ref><ref>[http://incredibleosh.kg/?p=55 V Oshe poyavitsya kvartal remeslennikov]</ref><ref>[http://www.nlkg.kg/ru/projects/little-kirghizstan/est-ideya_-ili-kak-vossozdat-v-oshe-starinnyj-kvartal <small>Yest ideya, ili Kak vossozdat v Oshe starinniy kvartal</small>]</ref>. Lekin qarindoshlari [[aza]]da edi, hech qaergaqayerga borishmadi va murojaat etishmadi. Shuning uchun boʻlsa kerak oʻsha paytda [[Oʻsh]] shahar ijroiya qoʻmitasi Joʻraxon Rahmonov nomiga koʻchani nomlamadi. Qarindoshlari esa soddaligi, tortinchoqligi va jiddiyligi tufayli oʻzlari ushbu masalani boshqa koʻtarmadi va elibyelib-yugurmadi. Lekin koʻp yillar oʻtgandan soʻng, tushunib yetyapmizki, [[Qirgʻiziston]] [[madaniyat]]i va [[sanʼat]]i rivojlanishiga katta [[hissa]] qoʻshgan [[arbob]]larni xotirasini abadiylashtiribgina, biz oʻsib kelayotgan [[avlod]]da [[Qirgʻiziston]] [[xalq]]larining [[madaniyat]]ini hurmat qilish hissini [[tarbiya]]lay olamiz. Joʻraxon Rahmonov ettitayettita [[farzand]]ni [[tarbiya]]lagan. Uyida hamisha pokizalikni talab qilgan. Joʻraxon Rahmonovning toza, ajoyib, maʼnaviy barkamol, insonparvar, yorqin siymosi bizning [[xotira]]mizda va qalbimizda abadiy saqlanib qoladi.

* [[1963]] yil-Muhammadjon Xayrullayev „Farzand“, [[Abdulla Qahhor]] „Tobutdan tovush“, [[[[Yahyoxon Mamatxonov]]]] „Meli habbonu, Nabi tovon“.

* Otasi  — [[Rahmonberdi Madazimov]] ([[1875]]-[[1933]]) din arbobi.

* Onasi  — Bibixon ([[1884]]-[[1922]]) [[Oʻratepa]] shahrida tugʻilgan.

* Qudalari tomonidan qarindoshlari: [https://24.kg/obschestvo/73205_segodnya_vbishkeke_informatsionnaya_karta/ Sulton va Qudrat Toirboyevlar]<ref>[http://www.boris-belogolovy.ru/zaycev/zaycev27.html Pamirskie pisma kapitana Zaysova]</ref><ref>[https://www.facebook.com/odiljon.dadajonov/posts/2351438128427184 Toirboyev Sulton mingboshi]</ref>, [[Boltixoji Sultonov]], [[Izzat Sulton]], [[Muxtor Sultonov]], [[Mamadali Qurbonov]], [[Mahmud Qosimov]], [[Alisher Otaboyev]], [http://archive.ph/Qk1qZ Qodir Raxmatovich Parpiyev], [http://www.sayasat.kg/society-mobile/57115-known-and-unknown-wife-of-the-president-of-uzbekistan-ziroathon-hoshimova.html Ziroathon (Oyxon) Hoshimova], [[Erkin Komilov]], Murod Zaynobiddinovich Salohiddinov  — „Oʻzikkilamchiranglimetall“ OHJ sobiq raisi, Ahmadjon Davidov  — [[Oʻsh]] shahar ijroiya qoʻmitasi raisi.