Bobur nomidagi Oʻsh davlat akademik oʻzbek musiqali drama teatri: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Tahrir izohi yoʻq
Tahrir izohi yoʻq
Qator 40:
[[1934]] yil [[avgust]] oyida yetmish kishidan iborat [[teatr]] [[jamoa]]si [[Leningrad]] shahriga [[gastrol]]ga bordi. [[Teatr]] [[repertuar]]i „[[Farhod va shirin|Farhod va Shirin]]“, „[[Layli va Majnun]]“ kabi [[oʻzbek]] [[asar]]laridan iborat edi. Ammo [[leningrad]]lik [[sanʼat]] shinavandalari ularni shu qadar qizgʻin, shu qadar samimiy kutib oldilarki, ozgina muddatga moʻljallangan [[gastrol]] salkam bir oy davom etdi. [[Ijod]]iy [[jamoa]] [[korxona]]larda, oʻquv yurtlarida, afsonaviy „[[Avrora]]“ [[kreyser]]ida [[ijod]]iy uchrashuvlar oʻtkazishdi, 22 ta [[konsert]] berishdi. [[Gastrol]] soʻnggida [[artist]]larni [[Leningrad]] [[viloyat]]i [[partiya]] [[qoʻmita]]sining birinchi [[kotib]]i [[Sergey Kirov|S.M. Kirov]] qabul qildi va oʻynalgan [[spektakl]]lar, [[konsert]]lar [[leningrad]]liklarda chuqur taassurot qoldirganini alohida taʼkidladi. Qabul marosimida [[Oʻrinboy Rahmonov]] ham ishtirok etdi va suhbat tugagach, [[teatr]] [[jamoa]]si bilan birga [[Sergey Kirov]] bilan [[rasm]]ga tushdi. [[Sergey Kirov|S.M. Kirov]] [[1934]] yili vafot etgandan soʻng, [[1936]] yili [[teatr]] uning nomi bilan ataldi.
 
[[1934]] yili [[Toshkent]]da ilgʻor [[paxtakor]]larning slyoti oʻtkazildi. Slyotda [[konsert]] berish uchun [[Oʻzbekiston]] Markaziy ijroiya qoʻmitasining [[rais]]i [[Oxunboboyev Yoʻldosh|Yoʻldosh Oxunboboyevning]] taklifi bilan [[Oʻsh]] [[teatr]]i [[Toshkent]]ga [[ijod]]iy safarga ketdi. Slyot qatnashchilari [[hofiz]] Abdulla taroq Fayzullayev, [[artist]]lar [[Oʻrinboy Rahmonov]], Tojixon Hasanova, Roziyaxon Moʻminova, Laylixon Moidova, Qodirjon Hamidov, Gʻulomjon Isroilovlarning chiqishlarini zoʻr olqishlar bilan kutib oldilar. [[1934]] yili [[teatr]] [[Moskva]]ga ham [[gastrol]]ga borib keldi. 26 may-4 iyun [[1939]] yili [[Moskva]]dagi qirgʻiz [[sanʼat]]i birinchi [[dekada]]sida qatnashib keldi va [[Kalinin Mixail Ivanovich|M.I. Kalinin]] bilan uchrashdi. [[1939]] va [[1940]] yillari [[Oʻrinboy Rahmonov]]<ref>[https://24.kg/obschestvo/77551_segodnya_vbishkeke_informatsionnaya_karta/ Lyudi, kotoriekotoriye menyali mir]</ref> [[teatr]] [[jamoa]]si bilan birga [[Bishkek]]ka (Frunzega) [[gastrol]]ga bordi<ref>[http://archive.is/nTnwH Aktyorskaya dinastiya]</ref>.
 
[[1939]] yili teatrning yetakchi artistlari Roziyaxon Moʻminova va Abdulla taroq Fayzullayev [[Qirgʻiziston]]da birinchi boʻlib Kirgiz SSRda xizmat koʻrsatgan artist faxriy unvonini olishgan<ref>[http://studydoc.ru/doc/247002/tekst-tolugu-menen-word-formatynda-kөchүrүlsүn <small>Qirgʻiz Ginnes kitobi 94 bet</small>]</ref>.
Qator 50:
 
[[Teatr]]da shuningdek [[Chingiz Aytmatov|Ch.Aytmatov]]ning „Momo yer“, K. [[Yashin]]ning va M. Muhamedovning „Dilorom“, [[William Shakespeare|V. Shekspir]]ning „Otello“ [[asar]]lari sahnalashtirildi. [[Bobur nomli Oʻsh oʻzbek akademik musiqali-drama teatri|Teatr]] ellikinchi-olmishinchi yillarga kelib mustamlaka va qaram mamlakatlarda milliy [[ozodlik]] harakatining avj olishi, mazlum [[xalq]]larning [[ozodlik]], [[demokratiya]] uchun [[kurash]]i mavzuiga, aniqrogʻi xorijiy [[Sharq]] [[yozuvchi]]larning shu mavzudagi [[asar]]lariga murojaat etdi. [[Yozuvchi]] Sohib Jamolning „Guli siyoh“, „Afsonaviy shaxs“ [[asar]]lari asosida ishlangan [[musiqa]]li [[drama]]ni tomoshabinlar mamnuniyat bilan kutib oldilar.
[[Ijod]]iy [[jamoa]] kamolot pillapoyalaridan dadil koʻtarilib borib, [[jahon]] va [[rus]] [[adabiyot]]i klassiklarining [[asar]]lariga murojaat qila boshladi. Birdaniga uchta klassik [[asar]]: [[Gogol Nikolay Vasilyevich|N. Gogolning]] „Revizor“ va „Uylanish“, [[Gotssi Karlo|Karlo Gotssining]] „Malika Turandot“ [[sahna]]ga qoʻyildi va [[teatr]]ning yetakchi [[aktyor]]i [[Joʻraxon Rahmonov]] ularda [[bosh]] [[rol]]larni ijro etdi. Keyingi yillarda [[Rashidov Sharof Rashidovich|Sh. Rashidovning]] „Qudratli toʻlqin“, K. Trenyovning „Lyubov Yarovaya“, „Qizil galstuk“, [[Fridrix Shiller|F. Shillerning]] „Makr va Muhabbat“, [[Goldoni Karlo|K. Goldonining]] „Ikki xoʻjayinning bir quli“, [[Ostrovskiy Aleksandr Nikolayevich|A. Ostrovskiyning]] „Momaqaldiroq“, [[Boytemirov Nasirdin|N. Boytemirovning]] „Urqiya“, „Toʻy oldidan toʻpolon“, „Sevgi, jaz va shayton“ [[asar]]lari [[sahna]]da muvaffaqiyatli qoʻyildi.
Teatrning yetakchi artisti [[Joʻraxon Rahmonov]] qirgʻiz tilini aʼlo darajada bilgani uchun [[Oʻsh]] shahrida qirgʻiz [[drama]] [[teatr]]i ([[1974]] yili qurilgan) tuzilguncha qirgʻiz [[yozuvchi]]larining klassik va zamonaviy [[drama]]larini [[Bobur]] nomli [[teatr]]ida sahnalashtirishida faol qatnashgan. [[Joʻraxon Rahmonov]] qirgʻiz dramaturglari pesalaridagi [[rol]]larni sof qirgʻiz tilida ijro etgan. Bu bilan u mustaqil [[Qirgʻiziston]] tuzilguncha qirgʻiz [[til]]ini [[teatr]] [[sahna]]sida targʻibot-tashviqot qilgan. 14-25 oktyabr [[1958]] yili [[teatr]] [[jamoa]]si [[Moskva]] shahrida [[Qirgʻiziston]] [[sanʼat]]i va [[adabiyot]]i ikkinchi [[dekada]]sida qatnashdi. [[1967]] yili [[teatr]] qardosh [[Tojikiston]]da [[gastrol]]da boʻldi. [[Gastrol]] muvaffaqiyatli oʻtganligi uchun [[jamoa]] [[Tojikiston]] SSR [[madaniyat]] vazirligining faxriy yorligʻi bilan taqdirlandi va teatr aktyori [[Dildorbek Rahmonov]] ijrosidagigi rollar yuqori baholandi. [[Jamoa]] 11-17 iyul [[1967]] yili [[Moskva]]da [[Qirgʻiziston]] [[madaniyat]]i va [[sanʼat]]i kunlarida qatnashdi. 4-14 sentyabr [[1969]] yili [[Oʻzbekiston]]da [[Qirgʻiziston]] [[adabiyot]]i va [[sanʼat]]i [[dekada]]sida qatnashdi. 2-10 aprel [[1970]] yili [[Vladimir Lenin]] 100-yilligiga bagʻishlangan [[SSSR]] [[xalq]]lari [[sanʼat]]i [[bayram]]ida qatnashdi. 1-10 iyun [[1974]] yili [[Qirgʻiziston]] SSR va [[Qirgʻiziston]] Kompartiyasi 50-yilligiga bagʻishlangan [[SSSR]] [[xalq]]lari [[sanʼat]]i „[[Olatogʻ]] [[bahor]]i“ 5-[[festival]]ida qatnashdi.
 
Qator 155:
== Teatr artistlarining xotirasi ==
Mahalliy hokimiyat qarorlariga asosan teatr asoschilarining nomlari [[Oʻsh viloyati]]ning koʻchalariga qoʻyilib abadiylashtirildi.
* [[Oʻrinboy Rahmonov]] sharafiga [[Qorasuv tumani]] [[Qizil-Qishloq (Qorasuv tumani)|Qizil-Qishloq qishlogʻidagi]] Beshkapa mavzesi yangi cheklardagi uchta koʻcha nomiga qoʻyildiqoʻyilgan<ref>[https://ru.wikinews.org/wiki/Uvekovechena_pamyat_vidayuщegosya_deyatelya_kulturi_Kirgizstana_Urinboya_Raxmonova Uvekovechena pamyat vidayuщegosya deyatelya kulturi Kirgizstana Urinboya Raxmonova]</ref>.
* [[:ru:Зайнобиддинов, Журахон|Joʻraxon Zaynobiddinov]] sharafiga [[Oʻsh shahri]]ning markaziy koʻchalaridan biri nomiga qoʻyildi, lekin [[2013 yil]]i u koʻchaning nomi boshqa shaxs nomiga qoʻyildiqoʻyilgan<ref>[http://archive.ph/xcJYx Ulitsa Zaynabidinova pereimenovana]</ref>.
* Qirgʻiziston xalq artistlari Roziyaxon Moʻminova, Nematjon Nematov va Laylixon Moidovalar sharafiga [[Oʻsh shahri]]dagi koʻchalarga nomlari qoʻyildiqoʻyilgan.
* [[1977]] yili respublikada xizmat koʻrsatgan artist [[Joʻraxon Rahmonov]] vafot etgandan soʻng, [[Oʻsh shahri|Oʻsh shahar]] ijroiya qoʻmitasi va [[Oʻsh viloyati]] madaniyat boshqarmasi rahbarlari uning sharafiga [[Oʻsh shahri]]dagi Alebastrova koʻchasini nomlash xaqida tashabbus koʻtarishgan<ref>[http://yntymak.kg/ru/v-istoricheskom-tsentre-osha-poyavyatsya-etnoulitsa/ V istoricheskom sentre Osha poyavitsya turisticheskiy kvartal]</ref><ref>[http://incredibleosh.kg/?p=55 V Oshe poyavitsya kvartal remeslennikov]</ref><ref>[http://www.nlkg.kg/ru/projects/little-kirghizstan/est-ideya_-ili-kak-vossozdat-v-oshe-starinnyj-kvartal <small>Yest ideya, ili Kak vossozdat v Oshe starinniy kvartal</small>]</ref>.
 
Qator 281:
# [[Rahmonberdi Madazimov]] ([[1914]]-[[1932]] yillar)
# Bolta Mahmudov [[1941]] yilgacha
# S. Grigoryan ([[1941]]-[[1942]] yillar)
# [[Oʻrinboy Rahmonov]] ([[1942]]-[[1949]] yillar)
# Ziyoydin Kamolov ([[2016]]-[[2018]] yillar)
Qator 965 ⟶ 966:
== Adabiyotlar ==
* [[Oʻsh]] [[viloyat]]i [[Ensiklopediya]]si, „Teatr hayoti“ rukni, [[Qirgʻiziston]] SSR Fanlar Akademiyasi, [[1987]] yil.
* [http://n.ziyouz.com/books/uzbekiston_milliy_ensiklopediyasi/Oʻzbekiston%20Milliy%20Ensiklopediyasi%20-%20Oʻ%20harfi.pdf Oʻzbekiston Milliy Ensiklopediyasi Oʻ harfi, „Oʻsh teatri“ maqolasi, 219 bet]</ref>.
* „[[Qirgʻiziston]]“ milliy [[Ensiklopediya]]si, 5 tom, 763 bet. Davlat tili va ensiklopediya markazi, [[2014]] yil. („Kirgizstan“ uluttuk ensiklopediyasi, 5-tom. Bashki redaktoru Asanov Ү. A. K 97. B. Mamlekettik til jana ensiklopediya borboru, [[2014]] jil).
* I. Kadirov „Qirgʻiziston Ginnes kitobi“, [[Bishkek]], „Mamlekettik til jana ensiklopediya borboru“, [[2008]] yil. 216 b., 94 bet.<ref>[http://studydoc.ru/doc/247002/tekst-tolugu-menen-word-formatynda-kөchүrүlsүn <small>"Qirgʻiziston Ginnes kitobi" 94 bet</small>]</ref>.
Qator 1 018 ⟶ 1 019:
* [http://slovo.kg/?p=96889 <small>Stareyshemu teatru Kirgizstana — 100 let</small>]
* [https://daryo.uz/k/2018/03/30/markaziy-osiyodagi-eng-keksa-professional-teatr-100-yoshga-toldi/ <small>Markaziy Osiyodagi eng keksa professional teatr 100 yoshga toʻldi</small>]
* [https://24.kg/obschestvo/60162_segodnya_vbishkeke_informatsionnaya_karta/ Lyudi, kotoriekotoriye menyali mir]
* [https://24.kg/obschestvo/77551_segodnya_vbishkeke_informatsionnaya_karta/ <small>Lyudi, kotoriekotoriye menyali mir</small>]
* [https://24.kg/obschestvo/110546_segodnya_vbishkeke_informatsionnaya_karta/ <small>Lyudi, kotoriekotoriye menyali mir</small>]
* [https://archive.li/WeRG8 Biografii izvestnix lyudey]
* [http://archive.li/phlFh <small>Ukaz Prezidenta Kirgizstana № 354 ot 14.10.2004 goda</small>]
* [http://archive.li/BtIRI <small>Osh stareyshiy teatr respubliki otmetil svoyo 95-letieletiye</small>]
* [https://web.archive.org/web/20160425211706/http://www.24kg.org/kultura/2757/ <small>V Kirgizstane Oshskomu uzbekskomu teatru muzikalnoy drami 95 let</small>]
* [http://www.osh.turmush.kg/ru/news:93883 <small>Oshskiy akademicheskiy uzbekskiy muzikalno-dramaticheskiy teatr imeni Babura 29 noyabrya otmetit svoyo 95-letieletiye</small>]
* [http://www.for.kg/news-298789-ru.html <small>V Oshskom teatre imeni Babura za 95-letniy period raboti postavleno okolo 600 spektakley</small>]
* [http://www.ozodlik.org/content/article/26717554.html <small>Oʻsh oʻzbek akademik teatri 95-yilligini nishonladi</small>]
Qator 1 040 ⟶ 1 041:
* [http://tyup.net/page/babur-atyndagy-osh-mamlekettik-akademik-oacutecopyzbek-muzykaluu-drama-teatry Babur atindagi Osh Mamlekettik Akademiyalik өzbek muzikaluu drama teatri]
* [http://www.bbc.com/uzbek/uzbekistan-40191001 „Jaydari kelin“ chegara osha tomosha koʻrsatdi]
* [https://centre1.com/kyrgyzstan/v-oshe-postavili-dushevnye-smyateniya-babura-s-pomoshhyu-uzbekistana/ <small>V Oshe postavili „Dushevnie„Dushevniye smyateniya Babura“ s pomoщyu Uzbekistana</small>]
* [https://archive.li/9xKJc <small>Pred yubileyniy sezon teatra imeni Babura</small>]
* [https://archive.li/RaUDV <small>Teatr imeni Babura: 100 let na slujbe u multikulturalizma i polietnichnosti</small>]
* [http://www.nlkg.kg/ru/projects/little-kirghizstan/synovya-mully-i-pisarya-stoyali-u-istokov-pervogo-teatra-v-oshe <small>Sinovya mullimulla i pisarya stoyali u istokov pervogo teatra v Oshe</small>]
* [http://rus.ruhaniat.kg/?p=1404 <small>Sinovya mullimulla i pisarya sozdali perviy teatr v strane</small>]
* [http://incredibleosh.kg/?p=940 <small>Sinovya mullimulla i pisarya sozdali perviy teatr v Oshe</small>]
* [https://newspaperarchive.com/frunze-sovetnik-kyrgyzstan-aug-29-1972-p-4/ <small>Gazeta „Sovettik Kirgizstan“ № 203 29.08.1972 g. str.4</small>]
* [https://www.youtube.com/watch?v=264L-aepbFQ <small>Dokumentalniy film studiya „Kirgiztelefilm“ „Oshskiy gosudarstvenniy uzbekskiy muzikalno-dramaticheskiy teatr imeni Babura“</small>]
Qator 1 054 ⟶ 1 055:
* [https://archive.ph/6ilPc Madazimov Raxmonberdi Madazimovich]
* [https://archive.ph/7FTdq <small>Oʻzbek Milliy akademik drama teatri Qirgʻiziston Respublikasiga tashrif buyuradi</small>]
* [https://www.youtube.com/watch?v=iDEHczRIbHo IzvestnieIzvestniye uzbeki iz Kirgizstana]
* [https://www.facebook.com/odiljon.dadajonov/posts/2331239363780394 „Moziygʻa qarab ish koʻrmogʻliq xayrlidir“]
* [http://www.zamonaviy.uz/yangiliklar/markaziy_osiyodagi_eng_keksa_professional_teatr_100_yoshga_to_ldi/2018-03-30-1949 Markaziy Osiyodagi eng keksa professional teatr 100 yoshga to‘ldi]