COVID-19 pandemiyasi: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Tahrir izohi yoʻq
Tahrir izohi yoʻq
Qator 48:
 
Virus [[gripp]]ga oʻxshash tarzda yoʻtalganda hamda aksa berganda chiqariladigan tomchilar orqali shaxsdan-shaxsga yuqadi.<ref name="WHO getting workplace ready">{{cite web|url= https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/getting-workplace-ready-for-covid-19.pdf |title=Getting your workplace ready for COVID-19 |date=27 February 2020 |work=World Health Organization |url-status=live}}</ref><!-- Quote=In other words, COVID-19 spreads in a similar way to flu --><ref name="WHO2020QA">{{cite web |url= https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses |title=Q&A on coronaviruses |work=[[World Health Organization]] |date=11 February 2020 |access-date=24 February 2020}}</ref><!-- Quote=The main way the disease spreads is through respiratory droplets expelled by someone who is coughing. --><ref name="CDC2020Over222">{{cite web |url= https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/about/symptoms.html |title=Symptoms of Novel Coronavirus (2019-nCoV) |date=10 February 2020 |work=US [[Centers for Disease Control and Prevention]] |access-date=11 February 2020}}</ref><!-- Quote=The virus is thought to spread mainly from person-to-person&nbsp;.... Via respiratory droplets produced when an infected person coughs or sneezes. --> Virus bemorda kasallik alomatlari yuzaga kelganda eng yuqumli boʻlsa-da, kasallik belgilari paydo boʻlishidan oldin ham boshqalarga yuqishi mumkin.<ref>{{Cite web|url=https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/prepare/transmission.html?CDC_AA_refVal=https%3A%2F%2Fwww.cdc.gov%2Fcoronavirus%2F2019-ncov%2Fabout%2Ftransmission.html|title=Coronavirus Disease 2019 (COVID-19)|last=|first=|date=16 March 2020|website=Centers for Disease Control and Prevention|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=}}</ref> Kasallik alomatlari odatda besh kunda paydo boʻladi, ammo bu davr 2 kundan 14 kungacha davom etishi mumkin.<ref name="CDC2020Over222" /><ref name=pathogenesis>{{cite journal |last1=Rothan |first=H. A. |last2=Byrareddy |first2=S. N. |title=The epidemiology and pathogenesis of coronavirus disease (COVID-19) outbreak |journal=Journal of Autoimmunity |page=102433 |date=February 2020 |pmid=32113704 |doi=10.1016/j.jaut.2020.102433}}</ref> Kasallikning asosiy alomatlari isitma, yoʻtal va nafas qisishidir.<ref name="CDC2020Over222" /><ref name=pathogenesis /> Kasallik bemorda [[pnevmoniya]] hamda [[oʻtkir nafas olish distress-sindromi]] keltirib chiqarishi mumkin. Ayni damda COVID-19 ga qarshi [[vaksina]] yoki [[virusga qarshi preparat|preparat]] yoʻq. Kasallikni boshqarish simptomlarni davolash hamda yordam terapiyasidan iborat.<!-- Quote=There is currently no vaccine to prevent coronavirus disease 2019 (COVID-19)&nbsp;.... There is no specific antiviral treatment recommended for COVID-19 --> Kasallik tarqalishi oldini olish uchun qoʻllarni yuvish, yoʻtalganda ogʻizni toʻsish, boshqalardan (ayniqsa, oʻzini yaxshi his qilmayotganlardan) uzoqroq masofada boʻlish tavsiya qilinadi. Virusni yuqtirganini taxmin qilayotgan shaxslarga 14 kun davomida oʻzlarini izolyatsiya qilish tavsiya qilinadi.<ref name="WHO2020QA" /><ref name="CDC2020Over222" /><ref name=CDC2020SocialSpacing>{{cite web |title=Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) |url= https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/specific-groups/high-risk-complications.html |work=US [[Centers for Disease Control and Prevention]] |access-date=9 March 2020 |date=11 February 2020}}</ref>
 
SARS-CoV-2 virusiga qarshi maxsus virusga qarshi terapiya mavjud emas, faqat simptomatik davolash usullari mavjud.
 
Antibiotiklar viruslarga qarshi taʼsirga ega emas va davolashda foydalanilmaydi. Ammo, agar ikkilamchi bakterial infeksiya aniqlansa tayinlanishi mumkin. Asosan, bemorlarga simptomatik va qoʻllab-quvvatlovchi terapiya koʻrsatiladi. Ogʻir holatlarda davolash aʼzolarning hayotiy funksiyalarini saqlashga qaratiladi.
 
Agar biron-bir sababga koʻra kasalxonada davolanishning iloji boʻlmasa, yengil holatlarda, xavotirli alomatlar va surunkali kasalliklar boʻlmasa, shifokor ruxsatiga koʻra bemorni uyida davolash mumkin. Lekin nafas qisilishi, qon yoʻtalish, balgʻam ajralishining koʻpayishi, gastroenterit belgilari yoki ruhiy holat oʻzgarganda kasalxonaga yotqizish koʻrsatiladi.<ref>{{cite web |url= https://med360.uz/kasalliklar/covid-19/ |title= COVID-19: alomatlari, yuqishi, tashxislash|access-date=26-May 2020}}</ref>
 
Kasallik tarqalishi oldini ilish maqsadida sayohat qilishni cheklash, [[karantin]], komendantlik soati, tadbirlarni keyinga qoldirish va bekor qilish hamda muassasalarni yopish kabi choralar koʻrildi. Xususan, virus tarqala boshlagan [[Xubey]] provinsiyasi karantinga olindi, [[Italiya]], [[Ispaniya]], [[Fransiya]], [[Chexiya]] va [[Germaniya]]da mamlakat boʻylab karantin joriy qilindi,<ref>{{cite web |url= https://www.thelocal.de/20200316/germany-orders-closer-of-non-essential-shops |title= Coronavirus: Germany orders closure of non-essential shops and playgrounds|work=[[The Local]] |access-date=14 March 2020}}</ref><ref>{{cite web |url= https://www.wsj.com/articles/frances-macron-orders-nationwide-quarantine-over-coronavirus-11584389802 |title= France's Macron Orders Nationwide Lockdown Over Coronavirus |last=Noemie |first=Bisserbe |work=[[The Wall Street Journal]] |access-date=18 March 2020}}</ref> Xitoy va Janubiy Koreyada komendantlik soati joriy qilindi,<ref name="SCMP 20200206">{{cite web |url= https://www.scmp.com/news/china/society/article/3049298/coronavirus-zhejiang-adopts-draconian-quarantine-measures-fight |title=Coronavirus: Shanghai neighbour Zhejiang imposes draconian quarantine |date=6 February 2020 |work=[[South China Morning Post]] |url-status=live |archive-url= https://web.archive.org/web/20200206112642/https://www.scmp.com/news/china/society/article/3049298/coronavirus-zhejiang-adopts-draconian-quarantine-measures-fight |archive-date=6 February 2020 |access-date=8 February 2020}}</ref><ref name="AutoDW-7">{{Cite news |last=Marsh |first=Sarah |url= https://www.theguardian.com/world/live/2020/feb/23/coronavirus-outbreak-woman-tests-positive-after-disembarking-diamond-princess-live-news |title=Four cruise ship passengers test positive in UK – as it happened |date=23 February 2020 |work=[[The Guardian]] |access-date=23 February 2020|issn=0261-3077}}</ref><ref name="AutoDW-8">{{cite web |url=https://www.cnn.co.jp/world/35149546.html |script-title=ja:新型肺炎流行の中国、7億8000万人に「移動制限」 |work=[[CNN.com|CNN]] Japan |language=ja |title=China's new pneumonia epidemic 'restricted movement' to 780 million people}}</ref> turli mamlakatlarda chegaralar yoppasiga yopildi yoki sayyohlarga qarshi cheklovlar joriy qilindi,<ref>{{cite web |url= https://www.forbes.com/sites/davidnikel/2020/03/13/denmark-closes-border-to-all-international-tourists-for-one-month/ |title=Denmark Closes Border To All International Tourists For One Month |last=Nikel |first=David |work=[[Forbes]] |access-date=13 March 2020}}</ref><ref>{{cite web |url= https://www.straitstimes.com/world/europe/coronavirus-poland-to-close-borders-to-foreigners-quarantine-returnees |title=Coronavirus: Poland to close borders to foreigners, quarantine returnees |date=14 March 2020 |agency=[[Reuters]] |via=[[The Straits Times]] |access-date=13 March 2020}}</ref> aeroport va poyezd stansiyalarida nazorat choralari yoʻlga qoʻyildi,<ref name="AutoDW-9">{{cite web |url= https://knpr.org/npr/2020-01/coronavirus-update-masks-and-temperature-checks-hong-kong |title=Coronavirus Update: Masks And Temperature Checks In Hong Kong |work=Nevada Public Radio |access-date=26 January 2020}}</ref> virus keng tarqalayotgan hududlarda sayohat qilishga qarshi tavsiyalar eʼlon qilindi.<ref name="Level4">{{cite news |url= https://www.usatoday.com/story/travel/news/2020/01/24/coronavirus-outbreak-leads-state-department-issue-level-4-advisory/4562349002/ |title=Coronavirus: US says 'do not travel' to Wuhan, China, as airlines issue waivers, add safeguards |last=Deerwester |first=Jayme |last2=Gilbertson |first2=Dawn |work=[[USA Today]] |url-status=live |archive-url= https://web.archive.org/web/20200127063342/https://www.usatoday.com/story/travel/news/2020/01/24/coronavirus-outbreak-leads-state-department-issue-level-4-advisory/4562349002/ |archive-date=27 January 2020 |access-date=26 January 2020}}</ref><ref name="EUPrepares">{{cite news |title=Coronavirus Live Updates: Europe Prepares for Pandemic as Illness Spreads From Italy |url= https://www.nytimes.com/2020/02/26/world/asia/coronavirus-news.html |work=[[The New York Times]] |access-date=26 February 2020 |date=26 February 2020}}</ref><ref name="AutoDW-10">{{cite web |url= https://www.gov.uk/guidance/wuhan-novel-coronavirus-information-for-the-public#advice-for-travellers |title=Coronavirus (COVID-19): latest information and advice |publisher=Government of the United Kingdom |access-date=27 February 2020}}</ref> Kamida 115 davlatda universitet va maktablar yoppasiga yoki ayrim hududlarda yopildi, bu choralar 950 milliondan oshiq talaba faoliyatiga taʼsir koʻrsatdi.<ref name="UNESCO2020">{{cite web |url= https://en.unesco.org/themes/education-emergencies/coronavirus-school-closures |title=Coronavirus impacts education |date=4 March 2020 |publisher=[[UNESCO]] |access-date=7 March 2020}}</ref> [[Oʻzbekiston]]da virusni yuqtirish holati ilk marotaba 15-mart kuni [[Oʻzbekistonda COVID-19 pandemiyasi|qayd etildi]].