Glottoxronologiya: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Umarxon III (munozara | hissa) Tahrir izohi yoʻq |
Bu qiyosiy-tarixiy tilshunoslikning farazlarga asoslangan uslubidir. |
||
Qator 10:
<math>t = \frac{\ln(c)}{-L} </math>,<br />
bu yerda t — tilning bir boshqa davrdan boshqasiga oʻtish vaqti, c — roʻyxatdagi birlikning bu davrning oxirigacha saqlanib qolgan foizi, L — ushbu roʻyxatda mavjud soʻzlarning oʻzgarish tezligi.<ref>Campbell, Lyle. (1998). Historical Linguistics; An Introduction [Chapter 6.5]. Edinburgh: Edinburgh University Press. ISBN 0-7486-0775-7.</ref><ref>[http://www.tajpers.narod.ru/files/tajpers_glott.Pdf Fomin A. Yu. Glottoxronologicheskoe issledovanie divergensii tadjikskogo, dari i persidskogo yazikov. — Dushanbe: Izdatelstvo RTSU, 2011. — 34 s.]</ref>
==Ilova==
{| class="wikitable"
|+ Ayrim turkiy tillarni glottoxronologik jadvali:<ref>Jadval ma’lumotlari mabayi: http://starling.rinet.ru saytidan olingan.</ref>
|-
! Solishtirlayotgan tillar !! Soʻzlar miqdori !! Umumiy soʻzlar (foizda) !! Ajralgan yili
(taxminiy)
|-
| [[Oʻzbek_tili|Oʻzbekcha]] [[Uygʻur_tili|Ugʻurcha]] || 101 || 97.03% || mil. 1300 y.
|-
| [[Oʻzbek_tili|Oʻzbekcha]] [[Turk_tili|Turkcha]] || 100 || 93.00% || mil. 1000 y.
|-
| [[Oʻzbek_tili|Oʻzbekcha]] [[Chuvash_tili|Chuvashcha]] || 98 || 75.51% || mil. 280 y.
|-
| [[Oʻzbek_tili|Oʻzbekcha]] [[Qirgʻiz_tili|Qirgʻizcha]] || 102 || 96.07% || mil. 1200 y.
|-
| [[Oʻzbek_tili|Oʻzbekcha]] [[Qadimgi_turkiy_tillar|Qadimiy turk]] || 103 || 95.14% || mil. 900 y.
|}
Oʻzbek va qirgʻiz tillarining leksik tahlili:<br>
'''Oʻxshash soʻzlar'''
<br>
burun murun<br>
butun büt<br>
de- [[Feʼl|(fe’l)]] te-<br>
ikki eki<br>
ilon ǰɨlan<br>
ingichka ičke<br>
kul kül<br>
men men<br>
mugiz müjüz<br>
nima emne<br>
ogʻir oor<br>
ogʻiz ooz<br>
oyoq ayaq<br>
qil [[Ot_(soʻz_turkumi)|(ot)]] qɨl<br>
qobiq qabɨq<br>
qoʻl qol<br>
qorin qarɨn<br>
quruq qurɣaq<br>
sovuq suuq<br>
suyak söök<br>
toʻla toltura<br>
yangi ǰaŋɨ<br>
yaproq ǰalbɨrak<br>
yashil ǰašɨl<br>
ye- [[Feʼl|(fe’l)]] ǰe-<br>
yiroq ɨraaq<br>
yomgʻir ǰamɣɨr<br>
yumaloq ǰumuru<br>
yurak ǰürök<br>
<br>
'''Nooʻxshash soʻzlar'''
<br>
daraxt [[Fors_tili|(f-t)]] ǰɨɣač<br>
goʻsht [[Fors_tili|(f-t)]] et<br>
jigar [[Fors_tili|(f-t)]] boor<br>
katta (?)<ref>Kelib chiqishi noma'lum soʻzlar, balki soʻgʻd tilidandir</ref> čoŋ (?)<ref>Balki xitoychadir</ref><br>
pat, par (f-t) ǰün<br>
tuxum [[Fors_tili|(f-t)]] ǰumurtqa<br>
urugʻ ürön<br>
<br>
'''Nomuvofiq soʻzlar'''
<br>
eshit- uq-<br>
yogʻ may<br>
yoq- küjdür-<br>
== Manbalar ==
| |||