Tranzistor: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
+
Teglar: Mobil qurilma orqali Mobil sayt orqali
Tahrir izohi yoʻq
Qator 1:
[[Fayl:Transistors-white.jpg|thumb|right|250px|Har xil tranzistorlar]]
[[ru:Транзистор]]
'''Tranzistor''' ({{lang-en|transfer}}  — koʻchirmoq va rezistor) — [[elektr]] tebranishlarni kuchaytirish, generatsiyalash (hosil qilish) va oʻzgartirish uchun moʻljallangan 3 elektrodli yarimoʻtkazgich asbob hamda mikroelektronika qurilmalarining asosiy elementi.
 
Tranzistorlar tuzilishi, ishlash prinsipi va parametrlariga koʻra 2 ta sinfga ajratiladi — bipolyar va maydoniy (unipolyar) tranzistorlar. Bipolyar tranzistorlarda ikkala turdagi ([[p-tipli yarimoʻtkazgichlar|p-tipli]] va [[n-tipli yarimoʻtkazgichlar|n-tipli]]) oʻtkazuvchanlikka ega boʻlgan yarimoʻtkazgichlar ishlatiladi. Bipolyar tranzistor, oʻzaro yaqin joylashgan [[p-n o'tish|p-n oʻtish]] hisobiga ishlaydi va baza-emitter oʻtishi orqali tokni boshqaradi.
Qator 14:
Elektron sxemalarda tranzistor „VT“ yoki „Q“ harflari bilan hamda joylashgan oʻrniga muvofiq indeks bilan belgilanadi. Masalan, VT15. Rus tilidagi adabiyotlar va hujjatlarda esa XX asrning 70-yillariga qadar „T“, „PP“ (poluprovodnikoviy pribor) yoki „PT“ (poluprovodnikoviy triod) kabi belgilanishlar ham ishlatilgan.
 
 
== Manbalar ==
{{Manbalar}}
== Havolalar ==
{{Commons category multi|Transistors|Transistors (SMD)}}
* [http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/7091190.stm BBC: Building the digital age] photo history of transistors
* [https://web.archive.org/web/20070928041118/http://www.porticus.org/bell/belllabs_transistor.html The Bell Systems Memorial on Transistors]
* [http://www.ieeeghn.org/wiki/index.php/The_Transistor_and_Portable_Electronics ''IEEE Global History Network, The Transistor and Portable Electronics'']. All about the history of transistors and integrated circuits.
* [https://www.pbs.org/transistor/ ''Transistorized'']''. Historical and technical information from the [[Public Broadcasting Service]]
* [http://www.aps.org/publications/apsnews/200011/history.cfm ''This Month in Physics History: November 17 to December 23, 1947: Invention of the First Transistor'']. From the [[American Physical Society]]
* [https://web.archive.org/web/20070714010051/http://www.sciencefriday.com/pages/1997/Dec/hour1_121297.html ''50 Years of the Transistor'']. From [[Science Friday]], December 12, 1997
 
== Yaratilish tarixi ==
Qator 61 ⟶ 52:
1029-1933-yillarda Leningrad fizika-texnika institutida Oleg Losev [[Abram Fyodorovich Ioffe|A.F.Ioffe]] rahbarligi ostida yarimoʻtkazgich qurilmalar ustida bir qator tajribalar oʻtkazdi. Uning konstruktiv jihatdan nuqtaviy tranzistorning nusxasi boʻlgan [[karborund|karborund kristalli]] (SiC) ustida oʻtkazgan tajribasi natijasida kerakli kuchaytirish koeffitsiyentini hosil qilolmadi. Shundan soʻng yarimoʻtkazgichlardagi [[Elektrolyuminessensiya|elektrolyuminessensiya]] hodisasini oʻrgangan Losev 90 ta turli materiallarni, asosan, [[Kremniy|kremniyli]] birikmalarni koʻrib chiqdi va 1939-yilda oʻzining kundaligida uch elektrodli sistema haqida qaydlar qoldirgan. Biroq, [[Ikkinchi jahon urushi|2-jahon urushining]] boshlanib qolishi va 1942-yilda injenerning Leningrad qamalida halok boʻlishi tufayli, uning qilgan ishlari hozir yoʻqolib ketgan. Shu sababli, uning tranzistor yarata olgan yoki olmagani bizga nomaʼlum.
 
== Manbalar ==
{{Manbalar}}
== Havolalar ==
{{Commons category multi|Transistors|Transistors (SMD)}}
* [http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/7091190.stm BBC: Building the digital age] photo history of transistors
* [https://web.archive.org/web/20070928041118/http://www.porticus.org/bell/belllabs_transistor.html The Bell Systems Memorial on Transistors]
* [http://www.ieeeghn.org/wiki/index.php/The_Transistor_and_Portable_Electronics ''IEEE Global History Network, The Transistor and Portable Electronics'']. All about the history of transistors and integrated circuits.
* [https://www.pbs.org/transistor/ ''Transistorized'']''. Historical and technical information from the [[Public Broadcasting Service]]
* [http://www.aps.org/publications/apsnews/200011/history.cfm ''This Month in Physics History: November 17 to December 23, 1947: Invention of the First Transistor'']. From the [[American Physical Society]]
* [https://web.archive.org/web/20070714010051/http://www.sciencefriday.com/pages/1997/Dec/hour1_121297.html ''50 Years of the Transistor'']. From [[Science Friday]], December 12, 1997