Kattaqoʻrgʻon: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Tahrir izohi yoʻq
k +
Qator 1:
{{Maʼnolari|Kattaqoʻrgʻon (maʼnolari)}}'''Kattaqoʻrgʻon''' – Oʻzbekiston respublikasiningRespublikasining Samarqand viloyatidagi shahar. Zarafshon vodiysida, Narpay kanalining chap sohilida, 485 m balandlikda. Kattaqoʻrgʻon tumani hududida, temir yoʻl stansiyasi. Samarqand sh.dan 88 km shim.-gʻarbda. Yanv.ning oʻrtacha tempaturasi –2°, iyulniki 27,2°. Yillik yogʻin 282 mm. Aholisi 76,3 ming kishi (2002).
 
Koʻpgina arxeologik qazilmalar qad. Kattaqoʻrgʻonning boy madaniyatidan darak beradi. 1908 yilda oʻtkazilgan arxeologik qazishmalar vaktida ossuariy (sopol tobut)lar topiladi. Ossuariylarda odam suyaklari va dafn marosimlaridagi diniy urf odatlarni tasvirlovchi rasmlar saqlanib kolgan. 1958 y.da Kattaqoʻrgʻondan 7 km gʻarbdagi kondan yogʻoch sandiq qoldiqlari chiqdi. Sandiqning mis bezaklarida qad. shahar madaniyatini aks ettiruvchi rasmlarni koʻrish mumkin. Jezdan ishlangan qorachiroq va ayollar taqinchoqlari topilgan. Makedoniyalik Iskandar Samarqandni vayron qilgandan keyin, Kattaqoʻrgʻon ancha muddat Sugʻdning siyosiy markazi boʻlib turgan. Kattaqoʻrgʻondan bir oz gʻarbrokda qad. madaniyat oʻchogʻi boʻlgan Rabinjon sh. qoldiqlari aniqlandi. 12-asrda uni Xorazmshoh El Arslon egallagan. Hozirgi Kattaqoʻrgʻon (eski shahar qismi) 17-asrning soʻnggi choragida barpo etilgan. 18-asrda Kattaqoʻrgʻon ancha katta shahar boʻlgan (170 ga joyni egallab, 25 guzarga boʻlingan). Shahar paxsa devor bilan oʻralib, 4 darvozasi boʻlgan. Masjidlar va diniy maktablar faoliyat koʻrsatgan. Aholi gʻisht pishirish, kunjut va paxta yogʻlari ishlab chiqarish, paxta tozalash, zargarlik, kosibchilik va b. hunarlar bilan shugʻullangan. Kattaqoʻrgʻon adabiy muhitiga mansub shoirlardan Shavqiy, Nodim, Xiromiy. Eshonxoja Vola, Miriy, Vidodiy, Dust va b. ijod qilgan. Kattaqoʻrgʻonni rus bosqinchilari egallagunga kaDaR (1868) shahar Buxoro amirligi tasarrufida boʻlgan. 19-asr oxirida Krasnovodsk (hoz. Turkmanistondagi Turkmanboshi sh.)– Samarqand temir yoʻl qurilishi bilan shahar sanoati rivojlana boshladi. 1890 yil bugʻ dvigateli bilan ishlaydigan paxta tozalash va 1896 yil pressli yogʻ zavodlari ishga tushdi.