'''Xonaqoh''' — katta bino yoki uning asosiy xonasi: 1) diniy meʼmoriy inshootlarinshootlardagi (mayejidmasjid, Madrasamadrasa va boshqalarboshqalardagi)dagi katta xona (zal), ziyoratchilar uchun qurilgan jamoatxonaparjamoatxonalar, hujralar ham shunday ataladi; 2) sufiylar mashgʻulotlarini oʻtkazishga moʻljallangan katta xona va uning atrofiga qurilgan xujralardan iborat meʼmoriy maskan; 3) mahalla, qishloq masjidlarining tomi (yopmasi) gumbazli yoki tekis boʻlgan kishkiqishki kismiqismi.
X.Xonaqoh, odatda, murabba yoki toʻrtburchak tarhli boʻlib, bir necha kirish eshigiga ega boʻlgan. Mujassamotida, ayniqsa, ochiq muhitda markaziylikka moyillik seziladi. Asosiy kirish eshigi anʼanaviy usulda baland peshtoklipeshtoqli qilib qurilgan, eshiklar tobadoniga yogʻoch panjaralar oʻrnatilgan, ichi oddiy, ravoqli, tokchali, mexrobi serhasham bezatilgan. Binolar tarkibidagi X.xonaqoh maqbara boʻlgan yoki tunga oʻxshash vazifani bajargan (masmasalan, Toshkent shahridagi Baroqxon madrasasidatimadrasasidagi Suyunchxoʻja maqbarasi, AbulkosimAbulqosim madrasasidagi Moʻyi muborak X.xonaqohi va boshqalar). Mahalla mayejidlari X.masjidlari ixonaqohi gumbaz tomli qilib qurilsa ham, ayvonining shifti tekis boʻlgan. Koʻp holatlarda X.xonaqoh ham, ayvon ham bir xil toʻsinli qilib qurilgan. Yirik X.larxonaqohlar amaliy bezak sanʼati namunalari (ganch va yogʻoch oʻymakorligi, naqqoshlik va boshqalar) bilan jozibador bezatilgan (Buxorodagi Xoʻja Zaynuddin, Chor Bakr, Qosim Shayx X.larixonaqohlari diqqatga sazovor). X.Xonaqoh maxsus bino sifatida OʻrtaMarkaziy Osiyoda Amir Temur davrida ham maʼlum boʻlgan, 16-XVI asrdan keng miqyosda qurila boshlagan. Vaqt oʻtishi bilan X.ningxonaqohning vazifasi oʻzgarib borgan, soʻnggi oʻrta asrlarga kelib X.xonaqoh darvishlar zikru samoʼ qiladigan maskanga aylana boshlagan.
